3.9 Middellandse Zeegebied: bergen, aardbevingen en vulkanen

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

3.9 Middellandse Zeegebied: bergen, aardbevingen en vulkanen

H3 Klimaat en Landschap

Domein Aarde

Havo 4

Platentektoniek

Lesdoelen

• Ik kan met behulp van kaarten aantonen dat in het Middellandse Zeegebied sprake is van platentektoniek die leidt tot gebergtevorming.
• Ik kan uitleggen hoe in het Middellandse Zeegebied aardbevingen ontstaan en de gebieden waar de meeste aardbevingen voorkomen op de kaart aanwijzen.
• Ik kan typen vulkanen noemen die in het Middellandse Zeegebied gebied voorkomen en de bekendste op de kaart aanwijzen.

Platentektoniek

Platen bewegen op 3 manieren t.o.v. elkaar:

• Convergent (naar elkaar toe);
• Divergent (van elkaar af);
• Transvorm/transversaal
  (langs elkaar heen).

Gebergtevorming

• Plooiingsgebergten (Alpen, Pyreneeën en Atlas) door convergentie.
• Breukgebergten (Riftgebergte, horst & slenk) door divergentie.

Aardbevingen (1)

• De zwaarste aardbevingen ontstaan bij transforme- en convergente plaatgrenzen.
  
• Aardbevingen ontstaan wanneer spanning > de sterkte v/h gesteente.
  
• Gesteente breekt plotseling -> de spanning verdwijnt -> gesteentelagen verschuiven.
• Aardbevingen kunnen zorgen voor aardverschuivingen.

Aardbevingen meten

• Aardbevingen meet je met een seismograaf.
  
• De magnitude (sterkte gemeten in hoeveelheid vrijgekomen energie) kun je aflezen m.b.v. de schaal van Richter.

Vulkanen

Er zijn drie soorten vulkanen:

• Stratovulkanen (explosieve eruptie, stroperige magma).
• Schildvulkanen (effusieve eruptie, "meer vloeibare" magma).
• Caldeira-vulkanen (explosieve eruptie, ingestorte strato).

Vulkanisme rond de Middellandse Zee

• Waar?
• Vooral in het zuiden van Italië (Sicilië, Etna)
  en Griekenland (Santorini)
• Waarom daar?
  
• Convergente breuken waar subductie voorkomt.
• Welke soort vulkanen?
• Stratovulkanen (Etna) en Caldeira-vulkanen
  (Vesuvius en Santornini).

 

Aan de slag!

Verwerk deze paragraaf op jouw manier:

- Samenvatten

- Mindmap / Conceptmap

- Online vragen maken

- Etc.