3.2 Een onrustig gebied

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Wat vertelt deze foto van een kerk in Italië je over de endogene krachten in het gebied?

Waar in het Middellandse Zeegebied is de kans op aardbevingen het grootst?

1. Noord
2. Oost
3. Zuid
4. West

Aardbevingen in het Middellandse Zeegebied kun je verwachten vanwege de actieve platentektoniek. ​
Toch worden de bewoners telkens weer verrast. Waar komt dit door?

​Toch worden de bewoners telkens weer verrast. Waar komt dit door?

• door de lage frequentie​
  

​

• door het plotselinge karakter​
  

​

• door de onvoorspelbaarheid van de plaats

nos.nl

Aardbevingen in Turkije: 

- vaak krachtig en ontstaan op geringe diepte. 

- door een transforme beweging.

- locatie: steeds dichterbij Istanbul 

Aardbevingen in Turkije zijn over het algemeen krachtig en ontstaan op geringe diepte. Wat voor plaatbeweging veroorzaakt die aardbevingen?

1. divergent
2. convergent
3. transform
4. subductie

Vulkanisme in het Middellandse Zeegebied wordt in het algemeen door subductie veroorzaakt.

Bij zowel de Griekse als de Italiaanse vulkanen is een vulkanische boog te herkennen parallel aan de subductiezone.

Toch zijn er grote verschillen tussen de vulkanen in beide landen:

• de Italiaanse vulkanen zijn actiever dan de Griekse vulkanen
  
• de Italiaanse vulkanen verschillen sterk van elkaar
  

Hoe verder van de trog, hoe dieper / ondieper het hypocentrum van de aardbeving.

De vulkaan Thira (Santorini) barstte in 1600 v.C. uit en vormt nu een caldera.

Een explosieve eruptie komt uitsluitend voor bij ...

1. Divergente plaatgrens
2. Transforme plaatgrens
3. Convergente plaatgrens

Welke van deze vulkanen is zowel wat betreft de vorm als de werking echt anders dan je zou verwachten in een subductiezone en waarom?

Stromboli: de vuurtoren van de Middellandse Zee.

Deze stratovulkaan is continu licht explosief actief.

Eens in de paar jaar worden de uitbarstingen zo explosief dat het gevaarlijk kan worden.

Antwoord:

Etna:in subductiezones tref je explosieve stratovulkanen aan, terwijl de Etna begon als zeer effusieve schildvulkaan en nog altijd weinig explosieve uitbarstingen kent.

  

Schoolvoorbeelden van explosieve vulkanen zoals je verwacht bij een subductiezone zijn de Vesuvius en Santorini.

Vulkanisme bij subductiezones

1 Oceanische plaat schuift onder continentale plaat

2 Oceanische plaat gaat dieper de mantel in en smelt

3 Druk in magmahaard neemt toe, magma stijgt op

Verklaring

Etna ligt dicht bij plaatgrens en daar kan door de rek (zwakke aarde) diep magma naar boven komen dat minder stroperig is.

Felsisch	Veel silica	Hoge viscositeit (stroperig)	Veel gassen en water	Explosief	Stratovulkaan	Graniet, andesiet
Mafisch	Weinig silica	Lage viscositeit (vloeibaar)	Weinig gassen en water	Effusief	Schildvulkaan	Basalt

1 Risico-analyse / probleem in kaart brengen

2 Voorzorgsmaatregelen treffen

3 Rampenplan opstellen en oefenen