Bijeenkomst 3 Periode 2 - Professionele Taalvaardigheid

• Taal
• HBO
• Studiejaar 1

Professionele taalvaardigheid 1

bijeenkomst 3 - periode 2

Zelfstudie 1

Zie de Itspagina Professionele Taalvaardigheid 1:

• in iedere ingesproken powerpoint wordt verwezen naar aanvullende theorie en oefeningen; 
• bij ieder onderdeel is extra oefenmateriaal toegevoegd. 

Zelfstudie 2

• Plan vaste momenten in waarop je je professionele taalvaardigheid traint. 
• Meld je aan voor de dagelijkse test op www.beterspellen.nl (3F-niveau) en op www.gespeld.nl. 
• Bekijk op YouTube de filmpjes van Arnoud Kuijpers. 
• Als je twijfelt over hoe je een woord spelt, zoek het dan op, bijvoorbeeld op www.onzetaal.nl.

Afsluitend zelfstudie

Vind je het lastig om overzicht te houden in het aanbod van theorie en oefeningen?

Schaf dan De Taaltoets-pabo haal je zo  (De Weerdt, 2008) aan en werk dat als basis structureel door. Let op: kijk goed in de ingesproken powerpoints welke onderdelen je uit dat boek moet beheersen voor PT1 (een deel wordt getoetst bij PT2). 

Focus: ontleden

Wil je een andere focus?

• Ga dan naar kanaal break-out 1 werkwoordspelling of break-out 2 spelling en interpunctie. 
• In de break-outs vind je oefenmateriaal. Selecteer één of enkele oefeningen die jullie met elkaar gaan maken. 
• Noteer vragen die blijven liggen. Neem deze vragen ook mee naar de vragenronde die om 17.50 uur in het algemene kanaal start. 

Ontleden

Taalkundig ontleden

• hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord
• bijvoeglijk naamwoord vs. bijwoord

Redekundig ontleden

• werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde
• onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

+15min. Andere punten?

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Bepaal wat het belangrijkste werkwoord in de zin is. 

• het meest inhoudelijk
• weglaten onmogelijk 
• iedere (hoofd- en bij)zin heeft er één
• bij meerdere werkwoorden in de zin vaak achteraan

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Wij wilden ons bij de receptie melden. 

• Wij melden ons bij de receptie. 
• *Wij wilden ons bij de receptie.

 'melden' > het belangrijkste werkwoord

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Hij was er verbaasd over dat wij ons niet hadden aangemeld.

• Het verbaasde hem dat wij ons niet aanmeldden. 
• *Hij was over dat wij ons niet hadden. 

'verbaasd' en 'aangemeld' > de belangrijkste werkwoorden

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Hij was er verbaasd over dat wij ons niet hadden aangemeld.

• Het verbaasde hem dat wij ons niet aanmeldden. 
• *Hij was over dat wij ons niet hadden. 

'verbaasd' en 'aangemeld' > de belangrijkste werkwoorden

Ik kreeg het formulier niet verstuurd, doordat ik niet alle verplichte velden had ingevuld.

Het zou fijn zijn als je vanavond niet steeds over je hobby’s uitweidt.

+20min. 

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Bepaal of het belangrijkste werkwoord een zelfstandig werkwoord OF een koppelwerkwoord is. 

Staat het belangrijkste werkwoord NIET in het rijtje: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen? Dan is het een zelfstandig werkwoord. 

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Het blijft lang sneeuwen. 

Het sneeuwt lang. 

*Het blijft lang. 

'sneeuwt' is het belangrijkste werkwoord

'sneeuwt' staat NIET in het rijtje mogelijke koppelwerkwoorden

'sneeuwt' is een zelfstandig werkwoord

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Staat het belangrijkste werkwoord WEL in het rijtje: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen? 

Controleer dan of het belangrijkste werkwoord een koppeling maakt tussen het onderwerp en een (zinsdeel met een) bijvoeglijk naamwoord of zelfstandig naamwoord. 

Ja? Dan is het belangrijkste werkwoord een koppelwerkwoord. 

Nee? Dan is het belangrijkste werkwoord een zelfstandig werkwoord. 

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Het meisje wil tandarts worden. 

Het meisje wordt tandarts. 

*Het meisje wil tandarts. 

'wordt' is het belangrijkste werkwoord

'wordt' staat in het rijtje mogelijke koppelwerkwoorden

'wordt' koppelt het onderwerp 'het meisje' aan een zinsdeel met een zelfstandig naamwoord 'tandarts'

'wordt' is een koppelwerkwoord

hulpww. - zelfst. ww. - koppelww.

Bepaal wat de hulpwerkwoorden in de zin zijn. 

• Alle werkwoorden in de (hoofd- en bij)zin die GEEN belangrijkste werkwoord zijn, zijn hulpwerkwoorden. 
• Zonder de hulpwoorden kun je nog steeds een grammaticaal correcte zin maken (zie ook stap 1 en 2). 

In welke winkel heb je die aanbieding gezien?

Je hoeft niet te weten wat ik hem ga geven.

+25min. 

Het tentamen zal moeilijk worden.

werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde

Staat het belangrijkste werkwoord NIET in het rijtje:  zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen? Dan is het een zelfstandig werkwoord. 

In de zin staat dan een werkwoordelijk gezegde. 

Het werkwoordelijk gezegde bestaat dan uit alle werkwoorden in de zin. 

werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde

Het blijft lang sneeuwen. 

Het sneeuwt lang. 

*Het blijft lang. 

'sneeuwt' is het belangrijkste werkwoord

'sneeuwt' staat niet in het rijtje mogelijke koppelwerkwoorden

'sneeuwt' is een zelfstandig werkwoord

Het werkwoordelijk gezegde is 'blijft sneeuwen'. 

werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde

Staat het belangrijkste werkwoord WEL in het rijtje: zijn, worden, blijven, blijken, lijken, schijnen, heten, dunken en voorkomen? 

Controleer dan of het belangrijkste werkwoord een koppeling maakt tussen het onderwerp en een (zinsdeel met een) bijvoeglijk naamwoord of zelfstandig naamwoord. 

Ja? Dan is het belangrijkste werkwoord een koppelwerkwoord. 
In de zin staat dan een naamwoordelijk gezegde. 
Het naamwoordelijk gezegde bestaat dan uit alle werkwoorden in de zin en het zinsdeel met het bijvoeglijk of zelfstandig naamwoord. 

werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde

Het meisje wil tandarts worden. 

Het meisje wordt tandarts. 

*Het meisje wil tandarts. 

'wordt' is het belangrijkste werkwoord

'wordt' staat in het rijtje mogelijke koppelwerkwoorden

'wordt' koppelt het onderwerp 'het meisje' aan een zinsdeel met een zelfstandig naamwoord 'tandarts'

'wordt' is een koppelwerkwoord

Het naamwoordelijk gezegde is 'wil tandarts worden'. 

Ik moet nog een werkstuk afmaken.

Het proefwerk is moeilijk.

Die nieuwe dokter lijkt mij een enge man.

+30min. 

Ontleden

Taalkundig ontleden

• hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord
• bijvoeglijk naamwoord vs. bijwoord

Redekundig ontleden

• werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde
• onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

bijvoeglijk nw. vs. bijwoord

bijvoeglijk naamwoord

> zegt iets over zelfstandig naamwoord

'Die nieuwe buurman lijkt me heel aardig.' 

nieuwe buurman

aardige buurman

'aardige' en 'nieuwe' zijn bijvoeglijke naamwoorden

bijvoeglijk nw. vs. bijwoord

bijwoord > zegt iets over een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord, een bijwoord, of de hele zin

• Zij liepen hard. > 'hard' zegt iets over 'liepen' 
• Zij liepen erg hard. > 'erg' zegt iets over 'hard'
• Gisteren liepen zij heel erg hard. > 'gisteren' zegt iets over de hele zin

De plaatselijke politie denkt dat het een criminele bende is.

Natuurlijk werd hij boos.

Sommige hobby’s zijn levensgevaarlijk.

Hij schrijft veel in Wikipedia.

Ontleden

Taalkundig ontleden

• hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord
• bijvoeglijk naamwoord vs. bijwoord

Redekundig ontleden

• werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde
• onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp

onderwerp, lijd. vw. en meew. vw.

• onderwerp > getalsproef
• lijdend voorwerp > wie of wat + wordt + belangrijkste werkwoord?
• meewerkend voorwerp > wie of wat ondergaat, ontvangt, verneemt, van wie wordt iets afgenomen? aan wie/voor wie/bij wie + wordt + belangrijkste werkwoord?

onderwerp, lijd. vw. en meew. vw.

• onderwerp > getalsproef

Je hebt die mensen dat nieuws niet verteld.

Jullie hebben die mensen dat nieuws niet verteld. 

'je' is het onderwerp

onderwerp, lijd. vw. en meew. vw.

• lijdend voorwerp > wie of wat + wordt + belangrijkste werkwoord?

Je hebt die mensen dat nieuws niet verteld.

Wat wordt verteld?

'dat nieuws' is het lijdend voorwerp

onderwerp, lijd. vw. en meew. vw.

• meewerkend voorwerp > wie of wat ondergaat, ontvangt, verneemt, van wie wordt iets afgenomen? 

Je hebt die mensen dat nieuws niet verteld.

Aan wie wordt verteld?

'die mensen' is het meewerkend voorwerp

Maak jij voor hem even iets lekkers klaar?

Het voetbalteam overhandigde de trofee aan de trotse trainer.

Ontleden

Taalkundig ontleden

• hulpwerkwoord, zelfstandig werkwoord, koppelwerkwoord
• bijvoeglijk naamwoord vs. bijwoord

Redekundig ontleden

• werkwoordelijk gezegde vs. naamwoordelijk gezegde
• onderwerp, lijdend voorwerp en meewerkend voorwerp