ASS

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 1

Wat weet je van ASS?

ASS

Autisme Spectrum Stoornissen 

Hoe verloopt communicatie?

Bij communicatie wissel je boodschappen uit. 

Je wilt iets delen met de ander, je wilt iets van de ander gedaan krijgen. 

Wat je uitwisselt, is meer dan wat je ziet.  

woorden

                    handgebaren

                                                 lichaamstaal 

                                                                            mimiek

                                                                                             intonatie

Communicatie en autisme

Iemand met autisme communiceert op een andere manier. 

Hij maakt anders contact, gebruikt woorden en taal op een unieke manier en begrijpt soms niet wat jij bedoelt. 

De oorzaak hiervan ligt in de andere manier van informatieverwerking. 

Iemand met autisme neemt de wereld waar als losse brokjes informatie, zonder verbanden. 

Ook kan hij zich niet inleven in de innerlijke wereld van anderen. 

Communicatie bij spanning en overprikkeling

Als iemand met autisme gespannen of overprikkeld is, kan hij 

. 

Zijn hoofd zit vol, hij is alleen nog bezig met overleven. 

Duidelijkheid, korte boodschappen en directe instructies bieden rust en houvast. 

Emotioneel geladen boodschappen maken de innerlijke onrust en verwarring groter. 

David komt overprikkeld van school. Zijn moeder zegt: ‘Hang je jas aan de kapstok. Pak je koptelefoon en ga muziek luisteren.’ David weet wat er van hem verwacht wordt, doet dit en komt tot rust. 

0

Heb jij een cliënt met ASS?

Ja

Nee

Joep (14 jaar) heeft een autisme spectrum stoornis. Iedere dag legt de begeleiding zijn kleren klaar, gaat om 6 uur de wekker en kleedt hij zich aan, eet zijn boterhammen en fietst naar school. Wanneer iets anders is dan hij gewend is kan Joep heel gefrustreerd raken en wordt hij boos. Hij vloekt, scheldt, schopt en weet eigenlijk niet meer waar hij mee bezig is. Vandaag is het zo’n dag, Joep kan niet naar school want de juffrouw heeft corona. Joep is erg druk en gefrustreerd en op dit moment rent hij boos door de gangen.

Jij treft Joep aan, wat ga je als eerste doen?

Hoe begeleidt jij Joep?

Wat is belangrijk bij Joep?

Wat ontbreekt er vandaag op Joep zijn dag?

ASS

•  Ernstige problemen op het gebied van de sociale interactie en de communicatie.
• Spectrum --> verschillende manieren en gradaties doet voorkomen. 
• Divers, niet bij iedereen hetzelfde.
• De stoornis beïnvloedt het functioneren op allerlei manieren. 

Welke vormen van ASS kennen jullie allemaal?

Subgroepen binnen ASS

• We spreken van autismespectrumstoornissen om uit te drukken dat er een variatie bestaat. 
• We spreken van lichte, matige en ernstige vormen van autisme alleen er is hier geen harde grens te trekken. Daarom kiezen we ipv voor categorieën tegenwoordig voor een dimensionale indeling. 
• Om jullie toch meer te weten laten komen over die verschillende soorten gaan we ze toch behandelen. We spreken dan over; klassiek autisme, syndroom van Asperger, PDD-NOS, Desintegratieve stoornis. 

Ernst

• Niveau 1:  “ondersteuning vereist”. ​Zonder ondersteuning zijn tekorten in sociale communicatie merkbaar, leidt gebrek aan flexibiliteit tot problemen in verschillende levenssituaties en wordt onafhankelijk functioneren belemmerd door gebrekkige organisatie en planning.​
• Niveau 2:  “wezenlijke ondersteuning vereist”. ​De problemen zijn voor iedereen overduidelijk en zonder ondersteuning komt betrokkene in nood.​
• Niveau 3:  “zeer wezenlijke ondersteuning vereist”. ​Ernstige tekorten in verbale en non-verbale sociale communicatieve vaardigheden veroorzaken ernstige stoornissen in het functioneren: zeer beperkt aangaan van sociale interacties en minimale respons op door anderen uitgelokt contact. Hierbij moet men denken aan iemand met heel weinig begrijpelijke spraak.
  
• . 
  

Begrijpen van een boodschap

Mensen met autisme begrijpen verbale en non-verbale boodschappen soms niet of anders dan bedoeld. 

‘Jij bent een lekker ding!’         Wat smaakt er lekker aan hem? 

Door het missen van de context, neemt hij de boodschap letterlijk op. 

‘Gaan met die banaan!’

Het begrijpen van een boodschap of instructie kost mensen met autisme extra verwerkingstijd. 

• Puzzelen wat er bedoeld wordt. 
  
• Geen onderscheid tussen hoofd- en bijzaken, 
  

Boodschap opdelen in stapjes

Visuele ondersteuning (lijstjes of pictogrammen)

Wat niet gezegd wordt, is er niet

Vaak pikken mensen met autisme geen informatie op die niet gezegd wordt. 

Letterlijke boodschap, zonder de intentie erachter. 

 

Bas was aan het vertellen tegen zijn begeleider. Hij bleef doorgaan, ook al had de begeleider al meermalen non-verbaal aangegeven dat hij wilde afronden. Toen zei de begeleider dat het al laat werd. Bas keek hem aan en vertelde verder. Hij begreep niet dat de begeleider het gesprek wilde afronden. De begeleider had beter letterlijk kunnen zeggen: 

‘Bas, over vijf minuten stoppen we met het gesprek. Volgende week kom je op vrijdag hiernaartoe. Dan praten we verder.’