Ho 5: Dans - Les 21

• KUA
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

HOFCULTUUR

H5: les ...  

Dans aan het hof

HUISWERK

Learnbeat

Save exam browser

1: vraag 2

2 Strekking antwoord:

• De tragedie is een ernstig genre, dat herkenning en identificatie mogelijk

maakt. De tragedie heeft ook een politieke functie omdat er bij het publiek saamhorigheid ontstaat en omdat de toeschouwers zich kunnen identificeren met zwakkeren in de samenleving en na gaan denken over het functioneren van de democratie. Bij de tragedie horen statige dansen, die passen bij het serieuze karakter van deze dramavorm.

• De komedie is een satirisch genre. (Met straattaal, schunnige grappen en verwijzingen naar de politieke actualiteit.) De komedie is veel meer gericht op amusement dan de tragedie. Bij de komedie wordt er levendig of zelfs obsceen gedanst, wat past bij het vrolijke, uitbundige karakter van deze dramavorm.

3: vraag 9

Beide zijn een soort spectaculaire shows met veel versieringen, muziek en theater.

4: vraag 38 

Antwoord, twee van de volgende:

• Shakespeare baseert zich niet op bestaande teksten, maar schrijft een nieuw

repertoire.

• Shakespeare geeft leiding aan een zelfstandig gezelschap, met eigen

repertoirekeuze, een eigen theatergebouw, en eigen verdiensten.

• Shakespeares teksten hebben een herkenbare dichterlijke, beeldende en

melodieuze stijl.

• In de stukken van Shakespeare staan universele tijdloze thema’s centraa

LEERDOEL

 

De (stijl)kenmerken van dans aan het hof (Stravaganza, hofdans, Lodewijk XIV: ballet) kunnen herkennen en benoemen:

DE RENAISSANCE: DANSEN WORD FEEST

STRAVAGANZA

INTERMEDI (tussenspelen):

•  muziek, mime, dans etc.
• steeds hoger niveau
• een geheel (verschillende delen
• spektakel

Tijdens de banketten aan het Hof werd de aandacht van de etenden –als de tafels klaargemaakt moesten worden voor de volgende dinergang –afgeleid door tussenspelen, verkleedpartijen en maskerades. Zo kon het bijvoorbeeld gebeuren, dat er een kar de eetzaal werd binnen gerold met enorme pasteien, of geroosterde varkens, waarin of waaronder muzikanten verstopt waren, die dan plots begonnen te spelen (bekend is: "Het bal van de vurige mannen" 1373, een verkleedpartij, waarbij de kleding van de gemaskerden vlam vatte).

Ook werd er tussen de (vr)eetpartijen aan het Hof gedanst. Deze dansen noemt men Intermediëen of Intermezzi. Deze waren, evenals de vaak Italiaanse dansmeesters, zeer geliefd bij de deelnemers aan het banket en de altijd aanwezige toeschouwers. Deze dansen waren het toppunt van elegantie.

HOFDANS

• 1450
• Gezelschapsdans hoven

• Goede hoveling: status
• basse danse & figuurdansen

Zeer hoofs

Laag bij de grond

Alle hovelingen

Dansmeester: dansonderricht

De hoveling: dansers moest:

1. maat en ritme gevoel 

2. passen kunnen onthouden

3. ruimtelijk gevoel 

4. gelijkmatig op de tenen omhoog kunnen rijzen, en op hielen neer kunnen dalen. 

 

BASSE DANSE

Danse basse 

De Danse basse of in het italiaans de ‘Bassadanza’, was een dans met zeer hoofs karakter. 

In de omschrijvingen van deze dans vinden we:

- De dansers moeten een goed maat en ritme gevoel hebben;

- Ze moeten de verschillende danspassen goed kunnen onthouden;

- Men moet een goed ruimtelijk gevoel hebben om de passen uit te voeren.

Dans analyse

BASSE DANSE: analyse

Let op:

1. Vormgeving dans:

Kracht

Ruimte

Tijd

2. Theatrale vormgeving

kracht, ruimte, tijd

VORMGEVING

THEATRALE VORMGEVING

Kracht: beheerst:

• passen klein 
• voeten schuiven,
• licht verend op voorvoet
• buigingen, draaiingen 

Ruimte

• Richting: horizontaal
• Hoogtelaag: midden

Tijd: zeer langzaam 

Theatrale vormgeving:

• Kleding: puntschoenen, dames lange slepen en heren kousenbroeken

Wat de beweging zelf betreft, moest men gelijkmatig op de tenen omhoog kunnen rijzen, en weer voorzichtig op de hielen neer kunnen dalen.

De danspassen moesten klein zijn, lichtverend op de voorvoet, en er mochten geen onbeheerste bewegingen gemaakt worden. 

Het onder- en bovenlichaam vormden op deze manier een strakke eenheid. De bewegingen naar links of rechts waren dienovereenkomstig stijfjes.

De naam ‘danse basse’, letterlijk ‘dans laag bij de grond’, dus horizontaal

FIGUURDANS

Balletti: eind 15e eeuw 

• Choreografieën  met geometrische patronen
• Publiek: aan drie kanten van boven 
• Plaatsing hoveling in choreografie: weergave  status  aan het hof. 
• Vergissingen degradatie 



Vaak werd de bassa danse gevolgd door een snellere dans 

in de 2e helft van de 15e eeuw een rage werd waarbij men van langzaam tot steeds sneller danste. Een ander aspect van deze snellere dansen ("de balli" of "balletti") was, dat men zich begon toe te leggen op figuurdansen.

Hierdoor werd het voor toeschouwers heel aantrekkelijk om naar deze dansen te kijken, en te volgen.

HOFBALLET

Figuurdans --> Negri, Frankrijk: Catharina D'Medici (Hendrik II)

• Doorontwikkeld tot hofballet

• Multidisciplinair spektakel
• Naast hovelingen ook beroepsdansers 
• Lodewijk XIV

Een eeuw later wordt door de italiaanse dansmeester Negri het figuurdansen in Frankrijk in de 2e helft van de 16e eeuw ingevoerd, en werd dit het begin te zijn voor het ontstaan van het hofballet, het begin van de westerse Theaterdans en het ballet.

eerste hofballet: Ballet komedie van de koningin, 1581

Het waren ware monsterproducties die een hele dag of zelfs langer konden voortduren en waar de hovelingen zich konden vergapen aan exotische dieren, bont gekostumeerde figuranten die af en aan paradeerden, en soms zelfs hordes soldaten die op kwamen marcheren. Er werd gezongen en poëzie gedeclameerd en er werd vooral heel veel gegeten. Maar naarmate de jaren vorderden, werd het aandeel van de dans geleidelijk steeds groter.

artistieke eenheid

Duur: 5 uur

Toneel, zang afgewisseld met figuurdans

Aandacht voor decor

1638

BALLET DE LA NUIT

1653

14 jaar

Dansende zon: zonnekoning

Lully

Dansende zon

Op veertienjarige leeftijd, in februari 1653, maakte Lodewijk zijn debuut als danser. In de voorstelling Ballet de la Nuit, gecomponeerd door Jean-Baptiste Lully, danste hij mee. In het laatste deel van het twaalf uur durende ballet, kwam de jonge koning op als zon. 

Zijn opkomst was door een luik, waardoor het leek alsof de zon opkwam. Om hem heen dansten de andere dansers, die de planeten moesten voorstellen. Later in zijn leven gebruikte de koning de zon als metafoor voor zichzelf. Vandaar de bijnaam “De Zonnekoning”. Voordat Lodewijk optrad, had het Franse volk geen vertrouwen in de regering. De mensen haatten Mazarin, die op dat moment president was. Na het dansen van Lodewijk, kregen mensen vertrouwen in de nieuwe koning. Het optreden van Lodewijk als zon staat dan ook als symbool voor de nieuwe hoop van het volk.

Het thema van deze dans is: de overwinning van het Goede op het Kwade. Dit thema wordt symbolisch weergegeven: overwinning van de Dag op al het slechte van de Nacht.

noem nog drie elementen van de theatervormgeving die verwijzen naar de zon

ACADEMIES

Lodewijk XIV

kunst: persoonsverheerlijking

Academies:

• Verzorgden opleidingen
  
• Via de academies werden opdrachten verstrekt

Zo werd alle kunst door de staat gecontroleerd.

De liefde van Lodewijk voor het ballet bleef niet alleen bij zelf optreden. Hij richtte in 1661 de Académie Royale de la Danse op. Dit was de eerste dansacademie in Europa. Hij huurde dertien dansmeesters in en gaf ze de opdracht om het ballet als dansvorm te perfectioneren. Aan het eind van de opleiding kregen de meesters een diploma. De academie werd later de basis voor het academische ballet van andere opleidingen. In de loop van de achttiende eeuw werden er ook dansers opgeleid.

De dansen werden beschreven in de boeken van de dansmeesters.

Die bevatten passages over danstheorie, stijl en etiquette en tevens beschreven ze de verschillende danspassen en choreografieën, al dan niet met muzieknotatie en afbeeldingen erbij. Deze boeken hebben ertoe bijgedragen dat de dans vanuit Italie over heel Europa werd verspreid. Met de oprichting van een speciale academie voor de dans in 1661 in Parijs, de 'Academie Royale de Danse', kreeg het dansen de status van vak dat men kon leren.

 5 basisposities