Samenvatting Hoofdstuk 6

• Economie
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 3

paragraaf 1

Waardoor neemt vraag naar producten toe?

1. Door groei bevolking en inkomens
2. Door afname bevolking
3. Door lagere inkomens
4. Door milieumaatregelen

Wat is geen gevolg van economische groei?

1. Minder overheidsuitgaven
2. Minder welvaart
3. Meer geld naar infrastructuur
4. Meer subsidie voor bedrijven

Wat is NIET nodig voor economische groei?

1. Een bedrijf neemt extra personeel aan
2. Een bedrijf koopt meer machines
3. Een bedrijf bouwt een extra bedrijfshal
4. Een bedrijf ontslaat de helft van het personeel

6) Arend leest in de krant dat het omgekeerde ook kan: “Veel emigratie heeft een

lage economische groei tot gevolg.”

Hieronder staan drie denkstappen:

1 De productie daalt.

2 Het aanbod van arbeid daalt.

3 Er ontstaan vacatures.

→ In welke regel staan de denkstappen in een zodanige volgorde dat een logische

gedachtegang ontstaat?

A Veel emigratie → 1 → 2 → 3 → lage economische groei

B Veel emigratie → 1 → 3 → 2 → lage economische groei

C Veel emigratie → 2 → 1 → 3 → lage economische groei

D Veel emigratie → 2 → 3 → 1 → lage economische groei

E Veel emigratie → 3 → 1 → 2 → lage economische groei

F Veel emigratie → 3 → 2 → 1 → lage economische groei

A

B

C

D

E

F

paragraaf 2

Combineer de vormen van milieuschade met de kenmerken van economische groei

Een groter verbruik van energie

Een groter verbruik van tropisch hardhout

meer wegen en meer bedrijventerreinen

vervuiling door fossiele brandstoffen

verlies aan ruimte voor natuur

ontbossing

Economische groei zorgt voor meer mobiliteit. Wat is dat??

1. Meer mobiele telefoons
2. Groei van bomen
3. Groei van afval
4. Groei van vervoer goederen en personen

Wat is het gevolg van deze toenemende mobiliteit?

1. Meer luchtvervuiling
2. Hogere benzineprijzen
3. Minder auto's
4. Meer fietsen in de binnenstad

Geen voorbeeld van klimaatverandering is:

1. Zeespiegelstijging
2. Opwarming van de aarde
3. Smelten van landijs en gletsjers
4. Afslijten van de bergen

Sleep naar de juiste plek.

Gevolgen milieuschade

Geen gevolgen milieuschade

Natuurgebieden worden groter

Veel vogels verlaten Amazonegebied

Mensen krijgen het benauwd en gebruiken meer medicijnen

Mensen hebben geen geld voor vakanties

Meer orkanen en tornado's

Rosa gooit het afval van haar junkfoodmaaltijd uit haar auto op de parkeerplaats. Petter ruimt de poep van zijn hond niet op van de straat. Zo zijn er meer voorbeelden van milieuvervuiling die de overheid op kosten jagen. Want de straat moet schoongemaakt worden en dat kost geld.

Wie betaalt uiteindelijk de rekening van deze maatschappelijke kosten ?

1. de belastingbetalers
2. de kauwgomfabrikanten
3. de sigarettenfabrikanten
4. de vervuilers

Verbrandingsgassen hebben invloed op het klimaat. De gemiddelde temperatuur op aarde stijgt, en droge en natte periodes worden extremer.
Wat is voor Nederland een nadeel?

1. De vervuiling neemt toe
2. Dijken moeten worden verhoogd
3. Meer natuurgebieden om water op te vangen
4. Meer genieten van mooi weer

De gemeente Amsterdam deelt sinds begin september veel meer boetes uit aan vervuilende vrachtauto's als die het stadscentrum inrijden terwijl ze dat niet mogen. De hoofdstad controleert nu namelijk met camera's welke voertuigen de milieu zone voor vervuilend vrachtverkeer ingaan. Eerder stonden er nog gewoon toezichthouders langs de kant van de weg. Door de camera's kan Amsterdam nu veel meer vrachtauto's controleren.

Waarom heeft Amsterdam een milieuzone ingesteld voor vrachtauto’s ?

1. Om ervoor te zorgen dat bewoners vaker de fiets nemen
2. Om de lucht in het centrum schoner te houden
3. Om geen transport in het centrum te hebben
4. Om transporteurs schonere vrachtwagens te laten kopen

paragraaf 3

Sleep naar de juiste plek.

Concurrentiepositie

Maatschappelijke baten (positieve externe effecten

Maatschappelijke kosten (negatieve externe affecten)

Beter/goedkoper produceren dan concurrenten

Voordelen van productie en consumptie voor de samenleving

Nadelen van productie en consumptie voor de samenleving

Wat zijn maatschappelijke kosten?

1. Die betaal je als je een auto koopt.
2. Een ander woord voor rente.
3. Kosten om afvalwater te verwijderen.
4. Een ander woord voor recycling.

Indexcijfers

Berekeningen indexcijfers:

Indexcijfer berekenen?

(gegeven van nieuw jaar : gegeven van het basisjaar) × 100 = indexcijfer.

Wat is indexcijfer van jaar 2016?

(€ 2,78 : € 2,75)   x 100 = 101

Wat is het indexcijfer van 2015?

1. 90
2. 91
3. 92
4. 93

Indexcijfer loon 2020: 100
Indexcijfer loon 2021: 105
Indexcijfer loon 2022: 113

Bereken het indexcijfer van 2020 met 2021 als basisjaar.

1. 95
2. 95,2
3. 92,9
4. 92

Wat is het indexcijfer van 2013?

1. 94
2. 95
3. 96
4. 97

Sleep naar de juiste plek.

Concurrentiepositie

Maatschappelijke baten (positieve externe effecten

Maatschappelijke kosten (negatieve externe affecten)

Beter/goedkoper produceren dan concurrenten

Voordelen van productie en consumptie voor de samenleving

Nadelen van productie en consumptie voor de samenleving

Wat zijn maatschappelijke kosten?

1. Die betaal je als je een auto koopt.
2. Een ander woord voor rente.
3. Kosten om afvalwater te verwijderen.
4. Een ander woord voor recycling.

Maatschappelijke kosten zijn

1. De kosten van de maatschappij
2. De kosten van vervuiling die door ons allemaal moeten worden betaald
3. De bedrijskosten - de omzet
4. Zo produceren dat het geen schade voor de omgeving oplevert

paragraaf 4

Heeft de overheid hier invloed door subsidie te geven of door accijns te heffen?

Subsidie

Accijns

De overheid wil meer zonnepanelen op daken van woningen. 

Het gebruik van alcohol moet omlaag.

Jongeren moeten meer in hun eigen buurt kunnen sporten.

We moeten streven naar een generatie die niet meer rookt.

Theatervoorstellingen

Alcohol 

Zonnepanelen

Sigaretten

Subsidie

Accijns

Geef (door middel van slepen) aan wat wel / niet gevolgen zijn van economische groei. 

Wel

Niet

Minder overheidsuitgaven

Meer subsidie voor bedrijven

Meer subsidie voor bedrijven

Minder welvaart

Een belasting die de overheid instelt om duurzame productie te bevorderen, noem je ...

1. Milieuheffing
2. Milieusubsidie
3. Biologische productie

Noteer wat de energieheffing is.

1. een milieubelasting die het gas duurder maakt
2. een milieubelasting die het gas goedkoper maakt
3. een milieusubsidie die het gas duurder maakt
4. een milieusubsidie die het gas goedkoper maakt

Wat betekent duurzaam produceren?

1. Produceren tegen een zo laag mogelijke kostprijs per product
2. Produceren op een manier dat het product langer blijft werken
3. Exportproducten produceren
4. Produceren zonder schade voor mens en milieu

De overheid kan met subsidies en heffingen milieuvriendelijk gedrag stimuleren.

Op welke manier kan de overheid dat nog meer doen?

1. Voorlichting geven aan producenten over duurzaam produceren
2. Door de markt van elektrische auto's af te remmen
3. Door zich niet al te veel met het milieu te bemoeien

paragraaf 5

Recycling is

1. Een cola flesje weer met water vullen en hergebruiken
2. Je onderbroek twee dagen dragen
3. Afval gebruiken om nieuw materiaal van te maken
4. Produceren voor het milieu

Milieuvervuiling is vaak afkomstig van bedrijven. De overheid wil bedrijven stimuleren schoner te produceren, om zo een schonere wereld te krijgen. Daarvoor zijn de volgende tussenstappen nodig.

Welke volgorde van tussenstappen geldt voor een vervuilend bedrijf dat van de overheid schoner moet gaan produceren?

1

2

3

Duurzaam produceren

Milieuregels

Investeren in milieuvriendelijke aanpassingen 

Wat is geen energiebron om groene energie op te wekken?

1. Gas
2. Water
3. Wind
4. Zon

Hidde en Max praten over het beperken van milieuvervuiling.
Hidde zegt: 'De consument kan milieuvervuiling beperken door producten met minder grondstoffen te verbruiken.'
Max zegt: ' De consument kan milieuvervuiling beperken door flessen met statiegeld te nemen'.

Wie heeft gelijk?

1. Hidde
2. Max
3. Beide
4. Niemand

Noteer wat de energieheffing is.

1. een milieubelasting die het gas duurder maakt
2. een milieubelasting die het gas goedkoper maakt
3. een milieusubsidie die het gas duurder maakt
4. een milieusubsidie die het gas goedkoper maakt

Wat betekent duurzaam produceren?

1. Produceren tegen een zo laag mogelijke kostprijs per product
2. Produceren op een manier dat het product langer blijft werken
3. Exportproducten produceren
4. Produceren zonder schade voor mens en milieu

Bij biologische veeteelt zijn de kosten per dier voor voeding, gezondheid enzovoort ongeveer hetzelfde als bij gewone veeteelt. Toch hebben biologische boeren het financieel moeilijker dan gewone boeren.
Wat kan een oorzaak zijn?

1. De boer heeft meer werk per dier
2. De andere bedrijfskosten zijn hoger
3. De boer moet meer heffingen betalen

paragraaf 6

Waarom is er internationale samenwerking nodig om luchtvervuiling aan te pakken?

1. Luchtvervuiling kent geen grenzen
2. Het is alleen een probleem voor NL
3. Amerika en China zijn de grootste vervuilers

De overheid kan met subsidies en heffingen milieuvriendelijk gedrag stimuleren.

Op welke manier kan de overheid dat nog meer doen?

1. Voorlichting geven aan producenten over duurzaam produceren
2. Door de markt van elektrische auto's af te remmen
3. Door zich niet al te veel met het milieu te bemoeien