H9 Bloed 5 VWO Nectar

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

Bloedsomloop

Herhalen Thema 9 Bloedsomloop

De bloedsomloop

Dubbele bloedsomloop:

- Kleine bloedsomloop >> Longen

- Grote bloedsomloop >> Lichaam

BINAS 84C

Tot welke bloedsomloop hoort de longslagader?

1. Kleine bloedsomloop
2. Grote bloedsomloop

Welke bloedsomloop begint in de linkerharthelft?

1. Grote Bloedsomloop
2. Kleine Bloedsomloop

Hoort dit diagram bij de grote of de kleine bloedsomloop?

1. Grote bloedsomloop
2. Kleine bloedsomloop

Bij welk organisme hoort deze bloedsomloop?

1. Mens
2. Mossel
3. Makreel
4. Mier

Snappen:

• richting bloedstroom,
• snelheid bloedstroom,
• zuurstofrijk of zuurstofarm.
• aders/slagaders
• verschil in bloeddruk
  

Bloeddruk en slagadertjes

Wat zegt je bloeddruk over je gezondheid?

• Het bloed 'drukt' tegen wanden van bloedvaten: bloeddruk
  

• Bloeddruk verschilt in je lichaam
  

• Hoge bloeddruk slecht op de lange termijn: beschadiging bloedvat
  
• Lage bloeddruk kan zorgen voor duizeligheid en flauwvallen.
  

Hartfasen

Tijdens rust 1 hartslag = 0,8s

1. Boezemsystole (0,1s)

2. Kamersystole (0,3s)

3. Diastole (0,4s)

BINAS 84D

Hartfasen

Diastole: Bloed komt hart binnen via holle aders (rechts) en longader (links)

Boezemsystole: kamers worden extra gevuld door samentrekken van de boezems

Kamersystole: Bloed wordt weggepompt uit de kamers naar de longslagader (rechts) en de aorta (links)

Wat klopt er niet aan deze animatie?

BINAS 84D

4 fasen van een hartslag

P-top: boezemactiviteit

PR-segment: prikkel wordt even vastgehouden in AV knoop.

QRS-complex: kameractiviteit

T-top: ontspannen van de hartspier

In het ECG kan de arts bijvoorbeeld een verhoging tussen de S-top en de T-golf zien (ST-elevatie). Dit kan wijzen op een acuut hartinfarct.

ECG hartinfarct

Normale ECG

Verdeling bloed

Bekijk bron 14

Lichaam bepaalt hoeveel bloed naar welke organen gaat. Kringspieren in bloedvaten knijpen samen of ontspannen.

Persoon, 30 jaar, slagvolume is 70ml, heeft in rust hartslag van 70 bpm. Maximale hartslag is 190 bpm. Slagvol. dan 75 ml. Wat is hoeveelheid bloed die deze persoon meer rondpompt bij maximale inspanning? Antwoord in ml!

In welke hartfase bevindt dit hart zich?

1. Systole boezems
2. Systole kamers
3. Diastole
4. kan met dit plaatje niet bepaald worden

Transport van stoffen

• Opgelost in bloedplasma

O₂, CO₂, N₂, voedingsstoffen, ionen, afvalstoffen, hormonen, etc (zie 84H)

• Eiwitten (in colloïd)
• In rode bloedcel (oxy)hemoglobine 

Zuurstoftransport

Rode bloedcellen met hemoglobine

Hierdoor 70x meer zuurstoftransport.

1. Diffusie van longen (hoge concentratie) naar bloedplasma (lage concentratie)

2. Hemoglobine (Hb) neemt zuurstof op > oxyhemoglobine (HbO₂)

Opname zuurstof

Zie bron 136

In de longen: hoog pO₂

Hb + O₂ > HbO₂

In spieren: laag pO₂

HbO₂ > Hb + O₂

Reactie op laag pO₂ in de longen: 

Nieren > EPO > Beenmerg > meer rode bloedcellen

Bohr-effect

• Actief weefsel lagere pO₂, dus minder zuurstofverzadiging Hb
• Actief weefsel hogere pCO₂, lagere pH, meer zuurstofmoleculen komen vrij
• Hoge temperatuur zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijkomt uit oxyhemoglobine

In de longen van Lance A is de pO2 100 mmHg en de pH 7,6. In de beenspier is de pO2 40 mmHg. In deze situatie gaan we er van uit dat in de spier de pH ook 7,6 is.
Het bloed vervoert bij 100 % verzadiging 200 ml O2 per liter bloed vervoert.

Hoeveel ml zuurstof wordt er in de beenspier per liter bloed afgegeven?

1. 40 ml O2/liter bloed
2. 48-50 ml O2/liter bloed
3. 75 ml O2/liter bloed
4. Geen idee

Bij zware inspanning kan de pH van het bloed dalen (door melkzuurproductie). Door verandering van de Hb-verzadigingscurve wordt bij eenzelfde zuurstofspanning in de weefsels nu meer zuurstof afgegeven, het Bohr-effect.
Het bloed vervoert bij 100 % verzadiging 200 ml O2 per liter bloed vervoert. Stel dat in de beenspier met pO2 40 mmHg de pH daalt van 7,6 naar 7,2 door de geproduceerde melkzuren.
Hoeveel ml zuurstof wordt er nu in de beenspier per liter bloed afgegeven?

1. 37,5 ml O2/liter bloed
2. 75-80 ml O2/liter bloed
3. 120-125 ml O2/liter bloed
4. 160 ml O2/liter bloed

Afvoeren CO₂

5% lost op in bloedplasma.

95% gaat rode bloedcellen in:

25% bindt aan Hb tot HbCO₂

70% reageert met water: H₂CO₃

Dat valt uiteen. H⁺ bindt met Hb tot HHb en HCO₃^- gaat bloedplasma in.

Zie BINAS 83E

Verschillende bloedvaten

Bloedstolling

1. Uit beschadigde cellen komt tromboplastine vrij

2. Dat combineert met stollingsfactor uit bloedplaatjes en bloedplasma.

3. Leidt tot zg. cascade 

4. Protrombine > trombine

5. Fibrinogeen > fibrine 

Zie BINAS 84 O