Veehouderij les fokkerij

• Groen
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 4

Les 1: Fokkerij en voorplanting

Wat heb je onthouden van de vorige les?

welke 2 voedingsfouten hebben invloed op de gezondheid van de koe?

Waarop heeft huisvesting invloed op de gezondheid van de koe?

Wat gaan we doen?

• Opdracht bespreken ziektes bij dieren
• Fokkerij begrippen
• uitgerekende datum berekenen
• kruisingsschema's
• 3 fases van de geboorte van een lam
• 
  

Stinkpoot

Stinkpoot is een Tussenklauwontsteking veroorzaakt door een bacterie die de hoornlaag aantast. Door overbelasting ontstaat er een roodkleuringe hoornlaag op de klauw.

 Mortellaro

Mortellaro is een ontsteking van de huid daar waar de huid overgaat in het hoorn. De ontstoken plek is rood en aardbei-achtig, vaak staan de haren overeind rondom de Mortellaro plekken.

Mastitis (sub en klinische)

Mastitis is een uierontsteking die zich kenmerkt door vlokjes in de melk (klinische) uierontsteking kan ook niet zichtbaar zijn. vaak is dan de smaak, geur en kleur afwijkend (sub klinische)

Coccidiose 

Coccidiose is een ernstige vorm van diaree bij kalveren die zeer besmettelijk is. coccidiose wordt veroorzaakt door een parasiet 

IBR

IBR (Infectieuze Bovine Rhinotracheïtis) of koeiengriep is een virusinfectie bij rundvee.

PRRS

Het PRRS-virus is erg besmettelijk. Het virus kan in kleine hoeveelheden al tot een infectie leiden, bijvoorbeeld door huidbeschadigingen na vechten onder gespeende biggen. Het virus kan zeker op grotere bedrijven gedurende meerdere jaren blijven circuleren, enerzijds door de aanwezigheid van dragers onder de zeugen, maar vooral ook doordat viruscirculatie onder gespeende biggen meerdere weken kan aanhouden. De zeugenstapel kan dus ook vanuit viruscirculatie onder de gespeende biggen opnieuw besmet worden.

PRRS kenmerkt zich door vruchtbaarheidsstoornissen bij zeugen zoals verwerpen in het laatste derde deel van de dracht, de geboorte van zwakke en doodgeboren biggen of mummies. Vooral vroeggeboortes (voor 110 dagen dracht) vallen dan op. Daarnaast zijn luchtwegaandoeningen bij jongere varkens een belangrijk gevolg van een PRRS-virus infectie.

Biggen diarree (coccidiose) 

Coccidiose is een ernstige vorm van diaree bij kalveren die zeer besmettelijk is. coccidiose wordt veroorzaakt door een parasiet 

Schurft bij varkens

Schurft is een huid aandoening die wordt veroorzaakt door een mijt. Schurft is besmettelijk en kan over gaan op de mens.

Blauwtong

Blauwtong (bluetongue) is een virusziekte die voorkomt bij herkauwers. Vooral schapen en blauwtong bij runderen kunnen er ziek van worden. Bij schapen doen zich de meeste sterfgevallen voor. Ook blauwtong bij geiten kunnen met het virus worden besmet en ziek worden.

Verschijnselen

Een tot twee weken nadat een schaap besmet is geraakt met het virus, kunnen de eerste ziekteverschijnselen ontstaan. Het begint vaak met kwijlen en schuimbekken. 

De meest voorkomende verschijnselen bij schapen zijn zeer hoge koorts en algeheel ziek zijn. Mond en tong raken ontstoken. De tong wordt blauw, vandaar de naam blauwtong. Ook kunnen schapen kreupel worden door ontsteking aan de klauwen. De ziekte kan al binnen 24 uur tot sterfte leiden. Soms zijn de dieren dagen ziek en gaan ze daarna alsnog dood. Herstel is mogelijk, maar kan heel lang duren.

Het virus 

Het virus wordt overgebracht door insecten (knutten). De incubatietijd (de periode tussen gestoken worden en het uitbreken van de ziekte) bedraagt vijf tot twintig dagen.

Zwoegerziekte

Zwoegerziekte (maedi-visna) is een besmettelijke longaandoening bij schapen, die veroorzaakt wordt door een lentivirus

De belangrijkste symptomen van zwoegerziekte zijn ademhalingsmoeilijkheden. De longen blijven achter bij het verplaatsen. Het uierweefsel verhardt, de melkproductie loopt terug. De gewrichten gaan ontsteken. Vanwege beschadigingen aan de hersenen gaat het dier aan één kant overkoot bij het lopen, daarna treden verlammingen op waar het dier aan overlijdt.

Rotkreupel

Rotkreupel is een stinkende ontsteking aan de klauw van het schaap. De aandoening is zeer besmettelijk. in de meeste gevallen ontstaat er door de ontsteking van de tussenklauwhuid kreupelheid. Klauwen voelen warm aan en zijn pijnlijk. Door ophoping van vocht en het afsterven van weefsel ontstaat er een typische geur. Schapen lopen moeilijk en gaan door de knieën om te grazen. De boosdoener hiervan is een bacterien.

Leverbot

Q-koorts

Q-koorts is een bacterie besmetting die zeer besmettelijk is en kan overgaan op de mens. Bij geiten en schapen zijn de syptomen het afzetten van lammeren (abortus). de bacterie kan zich verplaatsen d.m.v. de wind.

Verschillende liggingen van een lam

Planning laatste 2 weken

• 2 maart: PTA theorie + Praktijk gezondheid
• 9 maart inhaaldag