8.3 Democratisering

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

h2 les 1

Burgers en stoommachines

8

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

3 - Democratisering

h2 les 1

Herhalen

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

welke politiek-maatschappelijke stroming?

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

KA36 - De opkomst van politiek-maatschappelijke stromingen: liberalisme, nationalisme, socialisme, confessionalisme en feminisme

Welke stroming?

bron: New York Times

https://www.nytimes.com/interactive/2019/06/26/opinion/sunday/republican-platform-far-right.html

h2 les 1

Let op!

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Deze presentatie volgt niet de opbouw van het leerboek.

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?
• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Groot-Brittannië?
• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Duitsland?

Reformatie

Verlichting

Democratische revoluties

Industrialisatie

Wetenschappelijke revolutie

Humanisme

Renaissance

Sociale kwestie

Door de tijd

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

h2 les 1

Europa na Napoleon

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Nadat Napoleon verslagen was, bestond een grote behoefte aan een stabiel en ordelijk Europa.

Oude machthebbers (ancien régime) willen weer terug naar tijd vóór Franse Revolutie.

De pogingen van deze groep mensen om de oude manier van besturen (met veel macht voor koningen) te herstellen, noemen we de restauratie.

In veel landen restauratie succesvol, maar de wens van de bevolking om meer inspraak blijft.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

In 1795 vielen de Fransen de Nederlanden binnen en maakten zo een einde aan de Republiek.

Tijdens het congres van Wenen werd besloten om van Nederland en België een gezamenlijk koninkrijk te maken.

• De Noordelijke Nederlanden altijd bestuurt door regenten.
• Vorst gezocht; Keus viel op zoon laatste stadhouder.

Willem I wilde maar al te graag.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

De eerste koning van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden was gebonden aan een grondwet, maar had toch heel veel macht.

Ministers waren zijn dienaren en hij had het recht om het parlement te ontbinden.

Populariteit:

+ Noord - daadkrachtig optreden infrastructuur en economie

- Zuiden - Nederlands officiële taal, minder aandacht Katholicisme.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

In 1830 komen de Belgen in opstand tegen Willem I, nadat de Fransen in datzelfde jaar koning Karel X afzette.

België en Nederland worden twee staten. (1839)

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

Vragen

Wat bedoelen we in het vak geschiedenis met de restauratie en waarom speelde dit niet echt in Nederland?

• De restauratie is het herstel van de macht van het ancien régime. In de Republiek lag de meeste macht bij de regenten. En die regenten waren voor het grootste deel rijke burgers. Nederland had feitelijk geen ancien régime waarin adel en geestelijkheid de baas waren.

Van 1815 tot 1830 hoorde België bij Nederland. Waarom werden de landen samengevoegd? 

• Na de Napoleontische oorlogen wilde men op de conferentie van Wenen graag een sterk land boven Frankrijk hebben liggen. Er was nog steeds veel wantrouwen ten opzichte van Frankrijk. Door de samenvoeging zou zo een sterker land ontstaan

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Nu de Belgen niet meer bij de Nederlanden hoorden, moest de grondwet aangepast worden.

Mooie kans om Nederland te democratiseren.

Liberalen pleitten voor uitbreiding kiesrecht en grotere rol voor parlement en ministers (eerlijker verdelen macht = meer vrijheid).

Willem voelt hier weinig voor en blokkeert grote veranderingen. Willem ziet zichzelf als een verlicht absoluut vorst.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Willem I treed af in zelfde jaar (1840) en zijn zoon neemt het over.

Willem II, oorlogsheld uit de slag van Waterloo.

Minder daadkrachtig dan zijn vader, vrij wispelturig (veranderde veel van mening)

Roep om meer democratie blijft toenemen.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

IN 1844 komen negen parlementariërs onder leiding van de liberaal Johan Thorbecke met een voorstel voor een nieuwe grondwet.

Macht Willem II zou hiermee enorm afnemen.

Heeft Willem geen zin in. Maar internationale gebeurtenissen (revolutiejaar 1848) doen hem beseffen dat hij verandering niet meer kon tegenhouden.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Willem II vraagt Thorbecke om samen met anderen een voorstel voor een nieuwe grondwet te schrijven.

• Dat voorstel kwam er vrij snel, belangrijkste punten:
  
• Tweede Kamer wordt rechtstreeks gekozen door bevolking.
  
• Kamerleden krijgen recht op amendement, wetsvoorstellen aanpassen
  
• Leden eerste kamer niet meer gekozen door koning.
  
• Ministers verantwoordelijk voor beleid, niet meer de koning (verantwoorden aan parlement).
  
• Koningschap voornamelijk ceremonieel.
  

Al deze ellende bleef Willem II bespaard, hij stierf in 1849

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

h2 les 1

Democratie in Nederland

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

Nederland was nog geen democratie, want censuskiesrecht.

In 1887 werd het kiesrecht voor het eerst uitgebreid. In 1917 kwam er algemeen mannenkiesrecht en passief kiesrecht voor vrouwen.

In 1919 kregen vrouwen ook actief kiesrecht.

Vanaf toen was Nederland een parlementaire democratie met algemeen kiesrecht.

Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?

Vragen

3Waarom waren het juist de liberalen die een meer democratische grondwet willen?

• Het zijn juist de liberalen die hun politieke visie baseren op de idealen van de verlichting. Vooral het begrip vrijheid is voor hen belangrijk. De macht van de koning moet worden verminderd.

Waarom werd Nederland na 1848 nog steeds geen volwaardige democratie?

• Er was nog geen kiesrecht voor iedereen. (Slechts een deel van de mannen mocht stemmen.)

KA34 - Voortschrijdende democratisering, met deelname van steeds meer mannen en vrouwen aan het politieke proces

h2 les 1

Leerdoelen

Tijd van burgers en stoommachines 1800-1900

• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Nederland?
• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Groot-Brittannië?
• Hoe ontwikkelde de democratie zich in Duitsland?