Het oog H5.5

• Nask / Biologie
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

Planning 26-2-'21

Herhalen

Het oog

Licht als een golf

Noem drie dingen die je nog weet van over het hoofdstuk: licht.

H5.5 Het oog

We zien met onze ogen. Hoe zien we met onze ogen?

De lichtstraal komt eerst binnen door het hoornvlies, gaat vervolgens door de pupil door de lens, door het glasachtiglichaam en komt op het netvlies terecht. Het netvlies bestaat uit lichtgevoelige cellen (cellen die reageren op licht). deze cellen geven het signaal door aan de oogzenuw en vanaf de oogzenuw geeft het door aan de hersenen.

De pupil is het gat in de iris

Pupillen

Pupillen kunnen groter en kleiner worden. 

Als er veel licht op het oog komt wordt de pupil kleiner (iris groter).

Als er weinig licht op het oog komt, wordt de pupil groter (iris kleiner)

Pupillen zijn het zwarte gat, binnen de iris. De pupil laat het licht door zodat het licht op het netvlies kan vallen. Als er te veel licht op het netvlies komt, kan het beschadigd raken. De pupil/iris regelen samen de lichtintensiteit, zoals bij het diafragma van een microscoop. 

Hoe zorgt het oog er voor dat er niet te veel licht op het netvlies komt?

1. Iris wordt groter, pupil wordt kleiner.
2. Iris wordt kleiner, pupil wordt groter.
3. Iris wordt groter, pupil wordt groter.
4. Iris wordt kleiner, pupil wordt kleiner.

Beeldvorming

In het oog zit de ooglens. Deze lens kan platter en boller worden. Dit noem je accommoderen. 

Door te accommoderen kun je dingen scherp zien als ze veraf of dichtbij zijn.

Dichtbij = bolle lens

veraf = platte lens

bijziend en verziend

Soms werken de ogen niet goed. Dan heb je een bril nodig. 

Als je een bril nodig hebt, ben je bij- of verziend.

Bijziend zie je dingen van dichtbij goed.

Verziend, zie je dingen van veraf goed

Bijziend en verziend zijn afwijkingen aan het oog. De oog lens kan dan niet goed accommoderen of het glasachtiglichaam is niet de juiste lengte voor de ooglens.

Hierdoor ga je onscherp/wazig zien. Je hebt dan een bril nodig. De bril is een extra lens, die zorgt dat de ooglens minder hard zijn best hoeft te doen.

Bijziend

Bijziend:

Dichtbij goed

veraf slecht

Negatieve lenzen in de bril.

Bijziend, mensen dragen brillen met negatieve lenzen. 

Dit zijn vaak de mensen die altijd (met uitzondering van douchen en slapen e.d.) een bril dragen.

verziend

verziend:

veraf goed

dichtbij slecht

Positieve lens in de bril

Verziend zijn de mensen die van dichtbij niet goed kunnen zien. Een vorm van verziend is oudziend (slecht zicht door ouderdom).

De mensen die verziend zijn, dragen een bril tijdens het lezen. 

Een positieve lens bril, wordt ook wel een leesbril genoemd.

Oudere mensen zijn vaak oud-ziend. Ze kunnen dan vaak niet goed meer lezen. Is dit ver- of bijziend?

1. Verziend
2. Bijziend

contactlenzen

Contactlenzen

Plastic lens, die je op het oog 'plakt'.

2 soorten: harde of zachte

Pas op met warme dingen, waardoor de lens kan smelten. De lens smelt dan aan het oog vast.

Contact lenzen zijn plastic schijven die op het traanvocht van de oogbol worden aangebracht. Contact lenzen zijn er zowel positief als negatief, het is van de buitenkant moeilijk tot niet te zien welke van de 2 de contactlens is. 

Er zijn verschillende soorten contact lenzen:

Harde/ zachte

Gekleurde/ transparante

Type (extra zuurstof doorlatende)

H5.6 Licht als golfbeweging

Lichtstralen bewegen zich als golven.

We noemen dit: lichtgolven.

Deze golven kunnen op en neer gaan, maar ook van links en rechts (en alles er tussen in).

Lichtgolven kunnen door sommige tussenstoffen (zoals lucht en water), maar ook door vacuüm.

Licht kan door sommige tussenstoffen. Door welke stof kan licht niet?

1. Water
2. Lucht
3. Beton
4. Hout

Sommige zonnebrillen zijn gepolariseerd, zodat er niet te veel licht in je ogen komt.

polarisatie-filter laat lichtgolven met maar 1 soort golfrichting door.

zonnebril glazen die zijn gepolariseerd heten:

Polaroid-glazen

gepolariseerde zonnebrillen laten alleen lichtdoor met 1 golfrichting. 

De andere lichtsgolven komen niet door het filter heen.

Een beetje zoals geld in een spaarvarken doen. Alleen als het muntje de juiste richting heeft, gaat het muntje er in.