4TL 10.5 Voortplanting zonder bloemen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Paragraaf 10.5 Voortplanting zonder bevruchting

Leerdoelen

1. Je kunt uitleggen hoe planten zich zonder bevruchting (ongeslachtelijk) kunnen voortplanten. 

2. Je kunt uitleggen hoe je planten kunt veredelen en vermeerderen. 

3. Je kunt het van verschillende soorten planten aangeven hoe lang ze leven.  

Voortplanting bij planten

Geslachtelijke voortplanting - er is bevruchting en er ontstaan zaden.

Ongeslachtelijke voortplanting - een stukje volwassen plant groeit uit tot een nieuwe plant.

Ongeslachtelijke voortplanting

1.  Stek - stukje van de plant afsnijden. 
2.  Deling
3. Uitlopers - stengels boven de grond, bv. aardbeien.
4. Bol - ondergronds stuk  stengel, met rokken, tussen de rokken groeien klisters, die groeien uit tot nieuwe bollen. 
5. Knol - ondergrondse uitlopers van stengels, bv. aardappel.
6. Wortelstok - uit verdikkingen op wortelstokken groeien nieuwe plantjes.

Voorbeelden ongeslachtelijke voortplanting

Planten 

vermeerderen: stekken

Planten ongeslachtelijk vermeerderen gaat snel.

Er is maar één ouderplant. De nakomelingen zijn dus precies hetzelfde.

Planten vermeerderen: veredelen

1. Het kiezen van een plant met de gewenste eigenschappen, die worden gekruist.

2. Uit de zaden worden nieuwe planten gekweekt.

3. De besten worden geselecteerd en gebruikt voor de volgende kruising.

4. De gewenste planten worden ongeslachtelijk vermeerdert.

Levenscyclus van planten

Eenjarige plant: een plant die zijn volledige levenscyclus van kieming, groei, bloei en zaadproductie binnen een jaar (één groeiseizoen) voltooit. 

De plant overwintert als zaad in de grond.

Levenscyclus

Tweejarige planten: zoals het voorbeeld hiernaast. Vormt in het tweede jaar pas zaden! 

Overblijvende of vaste planten

Overblijvende planten (= vaste planten) kunnen meerdere jaren bloeien. 

- Ieder voorjaar lopen ze opnieuw uit, bloeien en vormen zaden. 

- In de zomer slaan ze reservestoffen op in knollen of bollen. 

- Najaar sterven de bovengrondse delen, de ondergrondse delen overleven.

- In het voorjaar kunnen ze weer snel groeien. 

Wat is ongeslachtelijke voortplanting?

1. Voortplanting zonder geslachtscellen
2. Voortplanting met geslachtscellen

Zaden zijn een vorm van geslachtelijke voortplanting?

1. ja
2. nee

Stekken is geslachtelijke voortplanting

1. Juist
2. Onjuist

Einde 

hoofdstuk 10

Vragen?

Doen:

Leren 10.5 en maken opdracht 1 t/m 16