Thema 1 - Inleiding in de biologie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 1

Inleiding in de biologie

Basisstof 1

Levensverschijnselen

Levensloop en levenscyclus

Organisatieniveaus

Emergente eigenschappen

Basisstof 2

Orgaanstelsel

Weefsel

Tussencelstof

Vorm en functie

Orgaanstelsel

• Organen die samen een bepaalde functie uitoefenen

Weefsel

• Groep cellen met dezelfde vorm en functie
• Dekweefsel (epitheel) beschermt lichaamsoppervlakken
• Bindweefsel tussen organen

Tussencelstof

• Verschillende soorten, afhankelijk van functie weefsel

Basisstof 3

Plantaardige en dierlijke cellen

Microscopie

Plantaardige en dierlijke cellen

Microscoop

Tekeningen biologie

Basisstof 4

Functies en werking celorganellen

Celorganellen

• Celkern
• Ribosomen
• Endoplasmatisch reticulum
• Golgisysteem
• Lysosoom
• Functie bij eiwitsynthese

Chloroplast en mitochondrium

• Chloroplast fotosynthese
• Mitochondrium verbranding
• Planten hebben beide in de cel!

Cytoskelet

Celmembraan

Basisstof 5

Diffusie

Osmose

Passief en actief transport

Demo

Voor de demo:

Wat verwacht je te gaan zien?

Demo

Voor de demo:

Wat verwacht je te gaan zien?

Na de demo:

Waarom verplaatste de kleurstof zich sneller in het warme water?

Diffusie

Osmose

OW buiten cel lager - OW buiten cel hoger

water stroomt cel in - water stroomt cel uit

           Turgor -  plasmolyse

lagere osmotische waarde (OW) = hypotoon

gelijke OW = isotoon

hogere OW = hypertoon

hypertoon - isotoon - hypotoon

Diffusie en osmose

• Diffusie: verplaatsing van een stof van een plaats met en hoge concentratie naar een plaats met een lage concentratie
• Osmose: waterverplaatsing door een selectief-permeabel membraan van een lage naar hoge osmotische waarde
• Osmotische waarde: aantal opgeloste deeltjes in het water

Lees basisstof 5 en benoem welke letter voor welke soort transport staat.

A. Passief transport

B. Actief transport

C. Diffusie

D. Membraaneiwit (links aquaporine, rechts porie-eiwit)

Endocytose

Fagocytose

Basisstof 6

Beschrijvend, hypothesetoetsend en ontwerpend onderzoek

Natuurwetenschappelijk onderzoek

Theorieën

• Beschrijvend onderzoek: uit observaties een algemene regel vormen
• Ontwerpend onderzoek: materialen, instrumenten, modellen of systemen ontwerpen
• Hypothesetoetsend onderzoek / natuurwetenschappelijk onderzoek

Onderzoeksvraag

• Doel van je onderzoek, waarom ga je onderzoeken
• Welke informatie heb je nodig
• Maak de vraag zo specifiek mogelijk
  - Maak deelvragen
  - Bepaal de focus van je onderzoek
  - Beter geen waarom/hoe vraag 
• Gaat over twee of meer onderdelen waartussen een verband wordt verondersteld

Hypothese

• Stel je variabelen vast, in je hypothese leg je hier een verband tussen
• Formuleer een algemene hypothese
• Geef het richting (welk verband verwacht je)
• Wees specifiek
• Zorg dat het te testen is
• De hypothese geeft richting aan je onderzoek en bepaalt welke experimenten je gaat uitvoeren

Hypothese opstellen

• Als (procedure) …. dan (verwachtte resultaten) …. omdat (verklaring resultaten)
  
• Procedure: wat er gedaan gaat worden tijdens het onderzoek
  
• Verwachtte resultaten: zoek wat informatie op en doe aan de hand daarvan een voorspelling over de resultaten
  
• Verklaring resultaten: gebruik de gevonden resultaten om uit te leggen waarom je deze resultaten verwacht
  
• Hou het kort en bondig en stop niet te veel informatie in je hypothese
  

Methode

• Identificeer je onafhankelijke en afhankelijke variabele
  
• Onafhankelijke variabale: variabele die je expres gaat veranderen (oorzaak)
  
• Afhankelijke variabele: variabele die verandert door de veranderende onafhankelijke variabele (gevolg)
  
• Er is altijd een controle groep waarin niks wordt veranderd ter vergelijking
  
• Formuleer de stappen die je gaat nemen in je onderzoek, inclusief de momenten waarop je metingen gaat verrichten
  
• Maak een lijst van benodigde materialen, voor goed onderzoek doe je altijd alles meer dan 1 keer om toeval uit te sluiten
  

Resultaten

• Alleen resultaten beschrijven, nog geen conclusies aan verbinden
• Kies de juiste grafiek om je resultaten te laten zien
• Onafhankelijke variabele op X-as, afhankelijke variabele op Y-as
• Genummerde onderschriften bij grafiek en foto's, verwijs hiernaar in de tekst

Conclusie

• Antwoord op je onderzoeksvraag
• Onderbouwen met beschreven resultaten
• Als het niet in je resultaten staat, mag je het niet bespreken

Discussie

• Was je hypothese juist? Waarom wel of niet
• Wat ging er mis in de proefopzet?
• Heb je ideeën voor je vervolgonderzoek?

Theorieën

• Generatio spontanea
• Evolutie

• Levensloop en levenscyclus, organisatieniveaus, emergente eigenschappen
• Orgaanstelsel, weefsels, tussencelstof
• Plantaardige en dierlijke cellen
• Celorganellen functie en werking
• Diffusie, osmose, turgor en plasmolyse, passief en actief transport, endocytose en fagocytose
• Onderzoek doen