Les 8. Middelen bij chronische darmontstekingen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

8. chronische darmontstekingen

Doktersassistenten

Leerjaar 2

Farmacologie deel D

J. Witte, MEd

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen wat colitis ulcerosa- en de ziekte van Crohn is.

2. Ik kan informatie opzoeken over medicatie die gebruikt wordt bij de ziekte van Crohn en Colitis ulcerosa. Deze informatie kan ik vertalen in begrijpelijke taal voor de patiënt.

Lesboek pathologie

Paragraaf 7.8. De ziekte van Crohn

Paragraaf 7.9. Colitis ulcerosa

De ziekte van Crohn komt voor in

1. het colon
2. het ileum
3. gehele verteringskanaal
4. oesophagus en gaster

De ziekte van Crohn openbaart zich meestal tussen de leeftijden

1. 5 - 15 jaar
2. 15 - 25 jaar
3. 25 - 35 jaar
4. > 35 jaar

De ziekte van Crohn is een auto immuunziekte

Juist

Onjuist

Bij de afweerreactie tegen darmbacteriën komt TNF alfa vrij. Wat is dat?

1. Een signaalstof van het immuunsysteem
2. een afvalstof van een bacterie
3. een darmbacterie
4. een witte bloedcel

De signaalstoffen van het afweersysteem veroorzaken bij de ziekte van Crohn...........

1. hypertensie
2. hypotensie
3. vertraagde darmperistaltiek
4. inflammatie

Bij de ziekte van Crohn is de inflammatie te zien

in de gehele dikte van de darmwand

alleen aan het binnen- oppervlakte van de darmwand

Bij de ziekte van Crohn ontstaat soms een anemie door

1. te snel afbreken van rode bloedcellen
2. tekort aan hemoglobine
3. bloedverlies
4. een tekort aan voedingsstoffen

Behandeling ziekte van Crohn

milde ontstekingsremmers

sterke ontstekingsremmers

immunosuppressiva

TNF alfablokkers

Daarnaast ook nog medicatie om symptomen te bestrijden, zoals diarree, obstipatie, infectie, pijn en vitaminetekort.

Colitis ulcerosa

Zelfde ziekteproces als bij de ziekte van Crohn.

 Inflammatie van het darmslijmvlies gevolgd door een overdreven immuunreactie waardoor veel signaalstoffen vrijkomen (zoals TNF alfa).

Bij colitis ulcerosa ontstaat soms een anemie door

1. te snel afbreken van rode bloedcellen
2. tekort aan hemoglobine
3. bloedverlies
4. een tekort aan voedingsstoffen

de symptomen van colitis ulcerosa zijn continu aanwezig bij elke patiënt

juist

onjuist

Milde ontstekingsremmers. FK: mesalazine

1. Welke toedieningsvormen zijn mogelijk?

2. Wordt dit middel nog vaak gegeven bij de ziekte van Crohn? Waarom wel/niet?

3. Wanneer zal de arts een zetpil van dit middel voorschrijven?

4. Op welk moment moet de zetpil/ klysma toegediend worden? En waarom?

Milde ontstekingsremmers. FK: mesalazine

5. Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen? zoek moeilijke woorden op!

6. Waarom mag iemand die dit middel gebruikt geen lactulose gebruiken? En waarom geen methotrexaat?

Milde ontstekingsremmers. FK: mesalazine

7. Waarom moet de INR extra gecontroleerd worden als bij combinatie van dit middel en acenocoumarol?

8. Er kunnen resten van de tabletten in de ontlasting voorkomen. Welk deel van de tablet is dan te zien?

Sterke ontstekingsremmers. FK: prednison

1. Welke toedieningsvormen zijn mogelijk?

2. Wanneer wordt dit middel ingezet bij inflammatoire darmziekten?

3. Wat is het toedieningsadvies (wanneer en hoe innemen)?

Sterke ontstekingsremmers. FK: prednison

4. Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen van prednison (dat zijn er veel!)?

5. Waarom moet prednison na langduriger gebruik (dat is al na een paar weken!) afgebouwd worden alvorens te stoppen?

6. Mag een zwangere prednison gebruiken?

7. Wordt een man definitief onvruchtbaar door prednison?

Sterke ontstekingsremmers. FK: prednison

8. Prednison zelf is een inactief middel. Hoe wordt het in het lichaam geactiveerd?

9. Hoe lang duurt het voordat prednison voor 50% afgebroken is in het lichaam?

Immunosuppressiva

ciclosporine

methotrexaat

infliximab (biological, TNF alfa blokker)

FK: ciclosporine

1. Vooral huisartsen zullen terughoudend zijn met het voorschrijven van dit middel. Waarom?

2. Wat is de bedoeling van de behandeling met dit middel?

3. Dit middel heeft een smalle therapeutische breedte. Wat betekent dat?

4. Dit middel wordt 'off label' toegediend bij inflammatoire darmziekten. Wat betekent 'off label'?

FK: ciclosporine

5. Dit middel wordt gedoseerd op geleide van de bloedspiegel. Wat betekent dat?

6. Hoe moet dit middel orale ingenomen worden?

7. Wat zijn de meest voorkomende bijwerkingen? Zoek moeilijke woorden op.

8. Welk risico lopen patiënten op de lange termijn met dit middel naast een verhoogde kans op infectie?

FK: ciclosporine

9. Welke bloedonderzoeken moeten na verloop van tijd gedaan worden na starten met dir middel?

10. Wat is het effect van dit middel?

11. Hoe vindt de excretie van afvalstoffen van dit middel plaats?

FK: methotrexaat

1. Is methotrexaat een middel van eerste keuze bij inflammatoire darmziekten?

2. Hoe vaak, en hoe moet methotrexaat toegediend worden?

3. Welke ernstige bijwerkingen komen soms voor? Zoek moeilijke woorden op.

4. Mag een zwangere dit middel gebruiken? Of borstvoeding geven?

FK: methotrexaat

5. Welk middel moet tegelijkertijd met methotrexaat voorgeschreven worden en waarom?

6. Welke onderzoeken moet eerst plaatsvinden voordat dit middel gestart kan worden?

7. Dit middel kan giftig zijn voor een aantal organen; welke?

FK: infliximab

1. Tot welke groep medicijnen behoort dit middel?

2. Wat is de werking van dit middel?

3. Hoe wort het toegediend?

4. In welke fase van de behandeling wordt dit middel gegeven? (remissie-inductie of onderhoudsbehandeling)

5. Hoe wordt de dosis bepaald?

FK: infliximab

6. Hoe lang moet de patiënt onder medisch toezicht blijven na toediening?

7. Krijgen ouderen dezelfde dosis als volwassenen?

8. Waarom krijgen veel patiënten een infectie (zie bijwerkingen)?

9. Kan een zwangere dit middel gebruiken?

10. Hoe snel wordt dit middel in het lichaam afgebroken?

Om te onthouden over lichte ontstekingsremmers:

• Bij inflammatoire darmziekten worden lichte ontstekingsremmers niet vaak gegeven omdat ze weinig effect hebben.
• Lichte ontstekingsremmers hebben een aantal belangrijke interacties met medicatie.

Om te onthouden: prednison

• Sterke ontstekingsremmer die afgebouwd moet worden voordat het gestopt kan worden.
• Vaak voorkomende bijwerkingen prednison: oedemen, spieratrofie, botontkalking met eventueel botfracturen, dunne huid, verhoogde infectiegevoeligheid, stemmingsveranderingen, gewichtstoename door toename eetlust en verhoging van de bloedsuikerspiegel

Om te onthouden: immunosuppreseiva 

• Medicatie die het immuunsysteem onderdrukt zodat er geen ontstekingen meer worden veroorzaakt door het immuunsysteem.
• Patiënt is veel gevoeliger voor infecties van buiten af.
• Wordt bij inflammatoire darmziekten off label gebruikt als onderhoudsbehandeling.

Om te onthouden: immunosuppresiva 

• Vaak smalle therapeutische breedte!
• verhoogde kans op kanker.
• Regelmatig bloed prikken i.v.m. bloedspiegel, kaliumspiegel en vetten in bloed

Wat vind je van deze les?

😒🙁😐🙂😃