Les 1. Inleiding auto immuunziekten

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen geven over auto- immuunziekten.

2. Ik kan uitleggen wat de functie van de thymus is.

3. Ik kan van verschillende auto immuunziekten aangeven welke cellen aangevallen worden en wat daarvan de gevolgen zijn.

4. Ik kan informatie opzoeken in het FK over geneesmiddel bij auto immuunziekten en deze informatie vertalen in begrijpelijke taal voor de patiënt.

Voorbereiding les:

Bekijk het filmpje over auto immuunziekten

Maak zelf een samenvatting in je eigen woorden van de functie van de thymus (zoek op internet en in je lesboeken)

De thymus

Kindertijd: groot orgaan

Daarna: wordt kleiner

'school' voor witte bloedcellen

Ontsporing auto immuunstelsel

Verkeerde scholing witte bloedcellen in thymus ('slechte docent')

vaak 'trigger' door een ontsteking of.....?

Psoriasis

Lesboek pathologie: paragraaf 1.15 Psoriasis

Te snel delende 

Huidstamcellen in de kiemlaag van de opperhuid (epidermis)

Psoriasis

Daardoor hopen cellen zich op in de hoornlaag

Plaques en huidschilfering

Vele varianten van psoriasis

Het probleem bij psoriasis ontstaat in de

1. epidermis
2. dermis
3. onderhuids bindweefsel
4. bloedvaten van de huid

Reumatoïde artritis

Lesboek pathologie: 2.2.3. 

ontstekingen in gewrichten = beschadiging

Chronische pijn/ontstekingen

Vaak symmetrische lokale symptomen

Systemische symptomen

Welke van de onderstaande symptomen bij RA zijn systemisch?

1. pijn in polsgewrichten
2. afwijkende stand vingers
3. vermoeidheid
4. cysten in het kniegewricht

Multiple sclerose

Zenuwen vervoeren impulsen: sturen spieren aan.

Het isolerende omhulsel van de zenuwen wordt afgebroken door het immuunsysteem

Wat is het gevolg van de afbraak van het omhulsel van zenuwen?

1. infectie
2. verkeerd aansturen van organen
3. vochtophoping (oedeem)
4. huiduitslag

Ziekte van Crohn

• Lesboek pathologie: 7.8
• ontstekingen in het hele maag-darmkanaal, niet aaneen gesloten
• door alle weefsellagen heen, ook daarbuiten!

Colitis ulcerosa

• Lesboek pathologie: 7.9
• Aaneengesloten ontstekingen in de dikke darm (colon) met zweervorming (ulcera)
• alleen ontsteking slijmvlies

Bij welke ziekte verwacht je eventueel ook problemen met andere buikorganen?

colitis ulcerosa

ziekte van Crohn

Wat zorgt bij een IBD (inflammatory bowel disease) vaak voor exacerbatie?

Schildklier

Thyroïd maak thyroxine (= hormoon)

Functie:

• temperatuur
• stofwisseling
• bloeddruk
• hartslag

Hyper

thyreoïdie

Lesboek pathologie: 4.2.2.

Immuunsysteem maakt stofjes aan die de schildklier te snel laten werken

'Ziekte van Graves'

Hypo

thyreoïdie

Lesboek pathologie: 4.2.3.

Immuunsysteem valt schildkliercellen aan; ontsteking = minder thyroxine
'Ziekte van Hashimoto'

Welk symptoom verwacht je bij een hyperthyreoïdie?

1. koud hebben
2. tachycardie
3. hypotensie
4. afvallen

Welk symptoom verwacht je bij een hypothyreoïdie?

1. koud hebben
2. tachycardie
3. hypertensie
4. afvallen

Diabetes mellitus

Lesboek pathologie 4.4.

Alvleesklier (pancreas)

Eilandjes van Langerhans maken hormonen

Insuline en glucagon

Diabetes mellitus

Eilandjes van Langerhans:

• insuline: verlaagt bloedsuikerspiegel
• Glucagon: verhoogt bloedsuierkspiegel

Diabetes mellitus

Type 1.

Eilandjes van Langerhans worden aangevallen door cellen van het immuunsysteem

Bij onbehandelde diabetes mellitus type 1 zal de bloedsuikerspiegel te ........zijn

laag

hoog

DM (diabetes mellitus) type 1 wordt behandeld met

1. tabletjes
2. dieet
3. ontstekingsremmers
4. insuline injecties

Nieren

Functie:

• afvalstoffen uit bloed filteren
• hoeveelheid water- en zouten in lichaam regelen
• maken en uitscheiden van hormonen

Nierfiltertje

Lichaampje van Malpighi: 

nr. 1 en 2

1 = glomerulus (slagaderkluwetje)

2 = kapsel van Bowman (filter)

Glomerulone-fritis

• Immuunsysteem valt glomeruli aan = ontsteking = lekkende slagaderkluwetjes.
• verslechterende nierfunctie
• bloed en eiwitten in urine

Bij welke patiënten (naast auto immuunziekten) zien we vaak glomerulinefritis?

1. COPD (longziekten)
2. Diabeten
3. Dementerende met incontinentie
4. CVA (beroerte)

Pernicieuze anemie

Immuunsysteem valt cellen van maagslijmvlies aan:

chronische ontsteking en atrofie (verschrompeling). 

Geen aanmaak meer van vit B12 = nodig voor aanmaak rode bloedcellen = anemie

Bij een pernicieuze anemie vallen cellen van het immuunsysteem rode bloedcellen aan.

Juist

Onjuist

Psoriasis is een auto immuunziekte van de....

1. alvleesklier (pancreas)
2. gewrichten
3. darmen
4. huid

Reumatoïde artritis is een auto immuunziekte van de....

1. schildklier (Thyroïd)
2. gewrichten
3. nierfiltertjes
4. huid

multiple sclerose is een auto immuunziekte van de/het....

1. zenuwen
2. nierfiltertjes
3. maagslijmvlies
4. huid

De ziekte van Crohn en colitis ulcerosa zijn auto immuunziekten van de/het....

1. zenuwen
2. schildklier
3. maagslijmvlies
4. darmen

de ziekten van Graves/Hashimoto zijn een auto immuunziekte van de/het....

1. alvleesklier (pancreas)
2. gewrichten
3. maagslijmvlies
4. schildklier (thyroïd)

Diabetes mellitus type 1 is een auto immuunziekte van de/het....

1. gewrichten
2. darmen
3. alvleesklier (pancreas)
4. huid

Glomerulonefritis is een auto immuunziekte van de/het....

1. nierfiltertjes
2. darmen
3. zenuwen
4. maagslijmvlies

pernicieuze anemie is een auto immuunziekte van de/het....

1. nierfiltertjes
2. darmen
3. zenuwen
4. maagslijmvlies

Geneesmiddelen bij auto-  immuun ziekten

• Symptoombestrijding
• Ontstekingsremmers: milde en sterke
• Immunosuppressiva

Milde ontstekingsremmers

NSAID's: non steroïd anti inflammatoiry drugs

Zoek op in FK: welke geneesmiddelen horen bij deze groep?

Hoe zoek je dat op in het FK?

Wat zijn kenmerkende bijwerkingen van deze groep medicatie? Hoe zoek je dat op in het FK?

Sterke ontstekingsremmers

Corticosteroïden

Zoek op in het FK: prednison. Wat zijn de bijwerkingen van prednison m.b.t.:

•  de huid, 
• de suikerstofwisseling, 
• lichaamsgewicht/ vetophoping op bepaalde plaatsen 
• psychisch

Immunosuppressiva

Zoek op in FK: methotrexaat

1. Welke toedieningsvormen zijn mogelijk?
2. Wordt dit middel bij de ziekte van Crohn gegeven om een remissie te bereiken of als onderhoudsdosis?
3. Wordt dit middel ook voorgeschreven bij colitis ulcerosa?
4. Wat is bijzonder aan de dosisinterval?
5. Hoe wordt de dosis bepaald?

Immunosuppressiva

Zoek op in FK: methotrexaat.

6. Moet de dosis aangepast worden (door de arts) bij nier- of leverfalen? Zo ja, hoe dan?

7. kijk bij bijwerkingen: 'ernstige' , 'zeer vaak' en 'vaak'. Vertaal alle moeilijke woorden (zoek op, gebruik b.v. Google).

8. Mag een patiënt die dit middel gebruikt gevaccineerd worden tegen Covid-19?

Immunosuppressiva

Zoek op in FK: methotrexaat.

9. Mag een patiënt die dit middel gebruikt ook ibuprofen blijven gebruiken?

10. Mag een vrouw die zwanger is dit middel gebruiken?

11. Welke voorlichting moet je geven aan patiënten i.v.m. vruchtbaarheid?

12. Mag een vrouw die dit middel gebruikt borstvoeding geven?

Immunosuppressiva

Zoek op in FK: methotrexaat.

13. Dit middel wordt vaak gecombineerd met foliumzuur. Waarom?

14. Voor welke organen is dit middel (mogelijk) giftig?

15. Wat kan er gebeuren bij een overdosis van dit middel?

16. Wat is er bijzonder aan de eliminatie (excretie) van dit middel?

Leerdoelen

1. Ik kan uitleggen geven over auto- immuunziekten.

2. Ik kan uitleggen wat de functie van de thymus is.

3. Ik kan van verschillende auto immuunziekten aangeven welke cellen aangevallen worden en wat daarvan de gevolgen zijn.

4. Ik kan informatie opzoeken in het FK over geneesmiddel bij auto immuunziekten en deze informatie vertalen in begrijpelijke taal voor de patiënt.

Wat vond je van deze les?

😒🙁😐🙂😃