Tijdvak 7 - Les I - Verlichting en verlicht absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Havo 5 Geschiedenis

Tijdvak 7 - Les I

Terugblik
Bij welk kenmerkend aspect past deze bron?

Na de tijd van regenten en vorsten komt het tijdvak .....

Tijd van Pruiken en Revoluties gaat over de

1. 15e eeuw
2. 16e eeuw
3. 17e eeuw
4. 18e eeuw

Kenmerkend aspect 

rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen 

Wat betekent 'verlicht denken'?

rationeel optimisme en ‘verlicht denken’ dat werd toegepast op alle terreinen van de samenleving: godsdienst, politiek, economie en sociale verhoudingen 

De wetenschappelijke revolutie in westerse landen leidde in de 18e eeuw tot groot optimisme over de mogelijkheid om met behulp van het verstand alles te begrijpen en te verbeteren. Verlichte denkers ontwikkelden nieuwe, vaak revolutionaire ideeën op het terrein van godsdienst, politiek, economie en samenleving.

Wat is er niet duidelijk aan de tekst?

Kun je uit de HC over het Britse Rijk (Amerikaanse koloniën) een persoon noemen die goed past bij dit KA?

In de KA staat 'verlicht denken' toepassen op godsdienst. Tot welke conclusie kan een wetenschapper/filosoof dan komen?

Examenvraag 2018/2

Gebruik bron 3.

In dit fragment wordt een opvatting weergegeven die past bij de Verlichting.

2p 10 Leg uit welke opvatting dat is. 

bron 3

De Franse wiskundige en filosoof Maupertuis (1698-1759) schrijft in zijn herinneringen:

Het schouwspel van het heelal wordt groter, mooier en nog waardiger van zijn schepper, wanneer men weet dat een klein aantal wetten, die zeer wijs in elkaar zitten, voor al deze bewegingen zorgen. (...) Pas dan kan men een juist oordeel vormen van de macht en de wijsheid van het opperwezen. Wat een voldoening voor de menselijke geest die de wetten onderzoekt die het principe zijn van de beweging en de rust van alle hemellichamen, om hierin het bewijs te vinden van diegene die het heelal bestuurt.

Antwoord

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

De opvatting dat de beweging van hemellichamen met behulp van

wetenschappelijk onderzoek te doorgronden is / dat uit wetenschappelijk

onderzoek / bestudering van de natuurwetten de goddelijke rol kan worden

achterhaald, past bij de rationele / empirische benadering van de

Verlichting.

Kenmerkend Aspect:

 

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse

verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse

verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

De uit de middeleeuwen stammende standenmaatschappij bleef in Europese landen bestaan tot het einde van de 18e eeuw. In een aantal landen hielden koningen vast aan het absoluut koningschap. Onder invloed van de verlichting voerden vorsten in andere landen hervormingen door.

Wat is er niet duidelijk aan de tekst?

voortbestaan van het ancien régime met pogingen om het vorstelijk bestuur op eigentijdse

verlichte wijze vorm te geven (verlicht absolutisme) 

`

De uit de middeleeuwen stammende standenmaatschappij bleef in Europese landen bestaan tot het einde van de 18e eeuw. In een aantal landen hielden koningen vast aan het absoluut koningschap. Onder invloed van de verlichting voerden vorsten in andere landen hervormingen door.

Wat kan een hervorming zijn die zo'n verlichte absolutistische vorst doet?

Examenvraag 2021/1

Gebruik bron 7.

De opvatting van Frederik de Grote in deze bron past bij het verlicht

absolutisme.

2p 13 Toon dit aan. 

In 1777 schrijft de Pruisische koning Frederik de Grote over de manier waarop een

land moet worden bestuurd:

De koning is de vertegenwoordiger van de staat. Hij en zijn volk vormen

samen één lichaam, dat alleen gelukkig kan zijn als de afzonderlijke delen

door eensgezindheid bij elkaar worden gehouden. De vorst is voor de

samenleving wat het hoofd is voor het lichaam: hij moet voor de hele

gemeenschap zien, denken en optreden om haar alle gewenste voordelen te

verschaffen. Als men wil dat het koningschap het wint van de republikeinse

staatsvorm, dan staat de opdracht van de koning vast: hij moet energiek en

eerlijk zijn, en al zijn krachten gebruiken om de taak die hem is opgelegd te

vervullen.

In 1777 schrijft de Pruisische koning Frederik de Grote over de manier waarop een land moet worden bestuurd:

De koning is de vertegenwoordiger van de staat. Hij en zijn volk vormen samen één lichaam, dat alleen gelukkig kan zijn als de afzonderlijke delen door eensgezindheid bij elkaar worden gehouden. De vorst is voor de samenleving wat het hoofd is voor het lichaam: hij moet voor de hele gemeenschap zien, denken en optreden om haar alle gewenste voordelen te verschaffen. Als men wil dat het koningschap het wint van de republikeinse  

staatsvorm, dan staat de opdracht van de koning vast: hij moet energiek en eerlijk zijn, en al zijn krachten gebruiken om de taak die hem is opgelegd te vervullen.

 

Tekst bij het KA

maximumscore 2

Kern van een juist antwoord is:

Frederik de Grote gaat ervan uit dat de vorst alleen regeert (wat past bij het absolutisme), maar zijn bestuur moet wel in dienst staan van de belangen van de hele gemeenschap (wat past bij verlichtingsidealen).

Tijdvak pruiken en reovoluties is de .......................... eeuw

1. 17e
2. 16e
3. 15e
4. 18e

welke hoort niet bij een verlichte absolutist?

1. grotere vrijheid van godsdienst
2. macht delen met het volk
3. onderwijs toegankelijk maken
4. voedselvoorziening verbeteren

Welk woord hoort niet bij de verlichting

1. encyclopedie
2. museum
3. winkel
4. filosofie

welk kenmerkend aspect?