V6-TH3 Gaswisseling-BS1

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Gaswisseling

BS1

gaswisseling- de opname van zuurstof uit de omgeving en afgifte van koolstofdioxide aan de omgeving.

Leerdoelen:

• Je kunt de functies en kenmerken van delen van het ademhalingsstelsel noemen. 
• Je kent factoren die de gas uitwisseling vergroten.
• Je kunt beschrijven hoe koolstofdioxide en zuurstof door het bloed worden getransporteerd.
• Je kunt bij insecten en vissen beschrijven hoe gasuitwisseling plaatsvindt en hoe zuurstof naar de cellen getransporteerd wordt.

Partiële druk - de druk uitgeoefend door een bepaald gas in een mengsel van gassen

Transport van koolstofdioxide

Transport van zuurstof

Hoeveel O2 vrijkomt hangt af van zuurstofspanning: bij longen hoge zuurstofspanning dus veel O2 gebonden aan Hb. In actieve weefsels lagere zuurstofspanning: zuurstof komt los van Hb

Hoeveelheid vrijgekomen O2

Invloed factoren op evenwicht:

Hb+O2 <-->HbO2

• Actief weefsel lagere pO2, dus minder zuurstofverzadiging Hb
• Actief weefsel hogere pCO2, lagere pH, meer zuurstof-moleculen komen vrij (=Bohr-effect)
• Hoge temperatuur zorgt ervoor dat er meer zuurstof vrijkomt uit oxyhemoglobine 

2,3 DPG = 2,3-difosfoglyceraat (opdr. 25)

Actief weefsel: O2 komt vrij van Hb. CO2 hoog --> pH laag --> Bohr effect --> extra O2 vrij

BiNaS

Tabel 83D

Verzadigingskromme

Invloed van T

Invloed van pCO2

Invloed van pH

Myoglobine

Transport van koolstofdioxide

Ademprikkel!

Transport CO2

• Deel als CO2 door bloedplasma vervoerd
• Deel CO2 gebonden aan hemoglobine
• Grootste deel bindt met water tot H2CO3, valt uiteen tot HCO3- (ook door koolzuuranhydrase) en diffundeert naar bloedplasma. Ladingsverschil rode bloedcellen (want HCO3- eruit) opgelost door uitwisselen tegen Cl-, vrijgekomen H+ gebonden aan hemoglobine, O2 komt vrij

Transport CO2

• Longhaarvaten opgeloste CO2 vanuit bloedplasma naar alveolaire vocht
• Hemoglobine gebonden CO2 en H+ komt vrij
• HCO3- vanuit bloedplasma naar rode bloedcellen, vormt H2CO3 met H+ , wordt door koolzuuranhydrase meteen gesplitst in CO2 en H20

Samenvattend BiNaS 83E

BiNaS 83E

Weefsel: pCO2 hoog / pH laag ---> CO2 verdringt O2 van HbO2 --> O2 afgegeven aan weefsel

Longen: pO2 hoog --> O2 verdringt H+ van HHb --> HbO2

Transport van    en 

CO​2​​

O​2​​

ademhaling bij andere organismen

TEGENSTROOMPRINCIPE

Maak opgave 4 t/m 14