Bi Th4 herhaling

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Thema Evolutie herhaling

Sommige wetenschappers beweren dat een celkern nodig is voor meercellig leven. Welk argument kun je daarvoor uit de tabel halen?

Wat is geen organische stof?

1. C​6​​H​12​​O​6​​
2. H​2​​O
3. C​18​​H​32​​O​2​​
4. C​2​​H​5​​NO​2​​

Welk(e) rijk(en) hebben een celkern?

1. planten, dieren, schimmels en bacterien.
2. dieren, schimmels en bacterien.
3. planten en dieren
4. planten, dieren en schimmels

Welk(e) rijk(en) hebben geen celwand?

1. Schimmels
2. Dieren en schimmels
3. Dieren
4. Bacterien

Welke kenmerken horen bij de schimmels?

1. Geen celkern, wel celwand, heterotroof
2. Wel celkern, geen celwand, autotroof
3. Wel celkern, wel celwand, autotroof
4. Wel celkern, wel celwand, heterotroof

Wat is de Latijnse naam voor het vogelbekdier?

1. Pandion Haliaetus
2. phascolarctos Cinereus
3. equus quagga
4. Ornithorhynchus anatinus

Welke groepen organismen lijken het meest op elkaar als je kijkt naar het celmembraan en de manier van eiwitsynthese?

1. Bacteriën en archaea
2. Bacteriën en eukaryoten
3. Archaea en eukaryoten

Celkenmerken

Verschillen bacteriën - archaea - eukaryoten

	Bacteriën	Archaea	Eukaryoten
Celwand	Peptidoglycaan	Manier A	Manier C
Celmembraan	Manier B	Manier A	Manier A
Eiwitsynthese	Manier B	Manier A	Manier A

Verschillen bacteriën - archaea - eukaryoten

	Bacteriën	Archaea	Eukaryoten
Celwand	Peptidoglycaan	Manier A	Manier C
Celmembraan	Manier B	Manier A	Manier A
Eiwitsynthese	Manier B	Manier A	Manier A

Antibiotica werkt hierop in

Wat zijn kenmerken van virussen?

1. Ze leven niet
2. Ze bestaan niet uit cellen
3. Ze kunnen voortplanten
4. Ze hebben DNA en RNA

Hoe komt een grote variatie in genotype binnen een soort tot stand?

1. Mutatie
2. Door verandering in het fenotype
3. Recombinatie
4. Mutatie en recombinatie

Wat zijn twee manieren waarop genetische variatie ontstaat?

Vliegende mieren

Eens per jaar vliegt een koninginnenmier uit en is ze vruchtbaar. Ze vliegt dan heel hoog en alle mannetjes proberen haar te volgen om haar daar te bevruchten. Na het paren in de lucht verliest ze haar vleugels en sticht ze een nieuwe kolonie waar alleen zij haar eieren zal leggen. 

->Leg uit waarom je kunt verwachten dat na vele generaties mannetjes mieren steeds hoger kunnen vliegen.

Vliegende mieren

1. Er is variatie in hoe goed mannetjes (hoog) kunnen vliegen (Variatie)
2. Alleen de mannetjes die heel hoog kunnen vliegen zullen de koningin kunnen bevruchten (Selectie)
3. Omdat alleen die mannetjes de koningin bevruchten zullen in de volgende generaties hun genen meer vertegenwoordigd zijn. (dus meer nakomelingen)

In het filmpje zag je antibiotica resistentie ontstaan

Geef in drie stappen weer hoe antibiotica resistentie kan ontstaan door middel van evolutie

Geef in drie stappen weer hoe antibiotica resistentie kan ontstaan door middel van evolutie

Antibiotica resistentie

1. Sommige bacteriën kunnen door mutaties een klein beetje beter tegen antibiotica (Variatie)
2. Daardoor kunnen zij beter overleven in een medium met antibiotica (Selectie)
3. Alleen de bacteriën die daarin overleven, geven hun genen door waardoor de volgende generatie bacteriën (bijna) allemaal tegen antibiotica kan (dus meer nakomelingen)

Individuen die de meeste nakomelingen krijgen hebben de grootste...

1. Selectiedruk
2. Adaptatie
3. Fitness
4. Genetische variatie

Soort: organismen behoren tot dezelfde soort als ze in staat zijn zich onderling voort te planten en daarbij vruchtbare nakomelingen voort te brengen

Gene flow

Soort: de grootste verzameling van populaties waartussen gene flow plaatsvindt of kan plaatsvinden

Populatie: een groep individuen van dezelfde soort die in een bepaald gebied leven en zich onderling voortplanten

Gene flow: het verschijnsel dat tussen twee populaties van dezelfde soort uitwisseling van genen plaatsvindt

Regel van Hardy-Weinberg

Binnen een grote populatie blijven de allelfrequenties door de generaties heen constant

Regel van Hardy-Weinberg

Binnen een grote populatie blijven de allelfrequenties door de generaties heen constant

p² + 2pq + q² = 1

• p² = frequentie AA
• 2pq = frequentie Aa
• q² = frequentie aa

Allelfrequentie berekenen in opdracht?? Begin altijd eerst met de frequentie aa (recessief fenotype) = q²

Binas tabel 93D3

Voorwaarden Hardy-Weinberg

1. Oneindig grote populatie
2.  Geen mutaties
3. Geen migratie
4. Geen seksuele selectie (oftewel: partnerkeuze is toevallig)
5. Geen natuurlijke selectie op een bepaald genotype

Genetic drift

Genetic drift: het verschijnsel dat in kleine populaties door toeval grote verschuivingen in allelfrequenties kunnen optreden

1. Flessenhalseffect (groot deel populatie sterft uit door een invloed uit het milieu)
2. Foundereffect (klein deel van een populatie vestigt zich in een nieuw gebied)

Flessenhalseffect

Foundereffect

Eilandtheorie

Wiskundig model dat voorspelt hoeveel soorten er op een eiland kunnen leven. 

Groter eiland: meer voedselbronnen

(10x groter => 2x meer soorten)

Dichtbij vaste land: meer immigratie

VS -->

Ontstaan van een nieuwe soort

Reproductieve isolatie: gedurende lange tijd geen voortplanting en dus geen gene flow tussen de individuen van twee of meer populaties

• Geografische isolatie (bergketen/eiland) = "allopatrisch" (ander vaderland)

Sympatrische soortvorming

Soortvorming (door reproductieve isolatie) zonder geografische scheiding

• Verschil in gedrag (baltsen)
• Verschil in voortplantingsactiviteit (moment dag/jaar)

Waarom zijn fossielen een argument voor de evolutietheorie?

Twee organen met dezelfde bouw maar een andere functie noem je

1. Homologe organen
2. Analoge organen

Homoloog = zelfde bouw, maar andere functie

Analoog = zelfde functie, maar andere bouw

Prijsvraag voor het beste ezelsbruggetje!

Hoe noem je een orgaan dat geen functie meer heeft?

Vroeger werden stambomen ingedeeld op uiterlijke kenmerken. Hoe worden soorten tegenwoordig ingedeeld?

Met welke groep zijn de nijlpaarden het meest verwant?

A. Dwergherten

B. Girafachtigen

C. Kameelachtigen

D. Walvisachtigen

Met welke groep zijn de nijpaarden het meest verwant?

1. Dwergherten
2. Girafachtigen
3. Kameelachtigen
4. Walvisachtigen

Wat vind je nu nog het lastigste of wat wil je nog kwijt over deze basisstoffen?