§ 4.6 De inrichting van de openbare ruimte

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

WELKOM!

Les paragraaf 4.6, de woonomgeving.

Nodig: 

Laptop: LessonUp

Schrift en pen

AK-boek

Startopdracht

1. Op welke drie onderwerpen scoort Nesselande slechter dan Spangen?

2. Geef voor elke  slechtere score een verklaring aan de hand van je kennis over de verschillende wijken met behulp van de bronnen.

Bekijk de buurtprofielen  van Nesselande en Spangen (blz156). Nesselande = Vinexwijk .  Spangen = 19e eeuwse arbeiderswijk. 

Nesselande scoort (bijna) overal positiever op.

Startopdracht

1. Bekijk bron 36 van je boek (Enkele buurten in Heerlen)

2. In welke wijk zou dit gezin volgens jou gaan wonen, in Meezenbroek of Mariagewande? Geef drie argumenten gebaseerd op de gegevens uit de tabel in bron 36.

Een Surinaamse alleenstaande moeder van 33 met twee kinderen, 10 en 8 jaar, gaat verhuizen naar Heerlen, omdat ze er een baan als programmeur bij de Belastingdienst gevonden heeft. Zij bekijkt de gegevens in bron 36.

Lesdoel

• Je kan de kenmerken van de woonomgeving benoemen , beschrijven en toelichten

Hoe:

• Objectieve sociale veiligheid & subjectieve sociale veiligheid : wat is het? 
• Kenmerken van een openbare ruimte: welke? Hoe kan je ze verbeteren?
• Sociale veiligheid: H oe kan je deze verbeteren? 

Buurtprofiel

Bij het buurtprofiel wordt gelet op woningkenmerken, bewonerskenmerken én de woonomgeving! De leefbaarheid van een wijk is afhankelijk van deze 3 variabelen. 

Als het om woonomgeving gaat kijken we naar: de straat, het plantsoen, de stoep, maar ook de voortuinen, balkons en voorgevels van de huizen. De leefbaarheid in Nederland is gemiddeld goed, maar vooral in de grote steden scoren sommige buurten slecht. Hinder van harde muziek op ongewone tijden, intimidatie door dronken zwervers, zwerfvuil of hondenpoep verzieken de leefbaarheid in een buurt.

De woonomgeving en sociale veiligheid

De leefbaarheid kan verbeterd worden wanneer de sociale veiligheid beter wordt - mate van veiligheid die de samenleving biedt.

1. Objectieve sociale veiligheid
2. Subjectieve sociale veiligheid

De (on)veiligheid afgemeten aan het aantal criminele feiten dat door de politie geteld is.

het gevoel van (on)veiligheid dat mensen hebben.

Waar kunnen we dan naar kijken?

'Vorig jaar zijn in de wijk Velve 44 aangiften gedaan van autodiefstal. Het gaat hier om...

1. Subjectieve sociale veiligheid
2. Objectieve sociale veiligheid
3. Beide
4. Geen van beide

De oma van Sjaak loopt liever niet door het tunneltje waar vaak jongeren hangen.

1. Subjectieve sociale veiligheid
2. Objectieve sociale veiligheid

1. Sociale veiligheid
2. Subjectieve sociale veiligheid
3. Objectieve sociale veiligheid
4. Sociale cohesie.

De beleving van de openbare ruimte, dus ook van de

sociale veiligheid van de woonomgeving, is ten dele

subjectief.

4 kenmerken

1. Toegankelijkheid
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toezicht

Toegankelijkheid

• Is de ruimte voor iedereen toegankelijk?
• Is de ruimte tussen bepaalde tijden verboden?
• Bestemmingsverkeer?
• Doodlopend?

Onderhoud

Overzichtelijkheid

Bij welke inrichting van de ruimte voel jij je veilig?

Brandgangen zijn vaak onoverzichtelijk, wat de veiligheid negatief beïnvloedt

Toezicht

Voel je je veiliger bij aanwezigheid van ordehandhavers of meer bij camera's 

Kapotte verlichting bij de flat onmiddellijk vervangen

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

Het fietspad door het bos wordt opnieuw aangelegd: nu zonder bochten

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

's Avonds na 21.00 uur is het gebied rondom de Wythemerplas afgesloten

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

Het plaatsen van camera's in het winkelcentrum

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

Op de 'loop en sloop'- routes vanuit het uitgaansgebied lopen nachtcoaches

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

De prullenbakken bij het speelpleintje worden door de kinderen beschilderd

1. Toezicht
2. Onderhoud
3. Overzichtelijkheid
4. Toegankelijkheid

Een veilig gevoel

'Ogen op de straat'  

SOCIALE COHESIE!

Mate van verbondenheid tussen bewoners. Te vergroten door speelplekken, winkels, buurthuizen etc. Ontmoeting staat centraal! Men spreekt elkaar aan.

Ogen op de straat?

• Voordeur op de begane grond
• Speeltuintjes
• Cruyffcourts 
• Mix van functies - wonen, werken, recreëren. 

Sociale cohesie is ook beter voor elkaar te krijgen in een wijk met veel laagbouw. Staan er veel flats, dan is er meer anonimiteit omdat het grootschalig is. Dat is slecht voor de subjectieve veiligheid

Leefbaarheid

• Leefbaarheid: hoe aantrekkelijk en/of geschikt een gebied of gemeenschap is om er te wonen, of te werken. Vaak gemeten in onderhoud, veiligheid en vervuiling. 

Beïnvloed door: 

• Sociale veiligheid: de mate van veiligheid binnen een samenleving. 

           -> objectief: feitelijke cijfers van politie.

           -> subjectief: gevoel/beleving van de mensen.

• Sociale cohesie: gevoel van saamhorigheid. 

Woonomgeving

De directe omgeving van woningen: stoep, straat, plantsoen, voorgevel, balkon tuin etc.

Openbare ruimte: bedoeld voor iedereen, maar van niemand. 

Hoe dan toch veiligheid creëren, om leefbaarheid te behouden/verbeteren?

• Toegankelijkheid
• Onderhoud
• Overzichtelijkheid
• Toezicht

Algemene regels

• Leefbaarheid: samenhang tussen kenmerken van de bewoners, de woningen en de woonomgeving.
• Wijken rond stadscentrum: vaak slechtere objectieve veiligheid
• Vinexwijken: vaak minder voorzieningen dan oudere wijken
• Leefbaarheid en sociale veiligheid in de buurt: samenhang met sociale cohesie en de sociale netwerken in die buurt.
• Beleving van de openbare ruimte en sociale veiligheid van de woonomgeving gedeeltelijk subjectief:  samenhang persoonskenmerken als leeftijd en geslacht. 

Niet in alle wijken zal gentrification plaatsvinden.
Noem twee kenmerken van wijken die wél geschikt zijn voor gentrification

1870-1960

1960-1980

1980-nu

Urbanisatie

Suburbansatie

Re-urbanisatie

Creatieve stad

Segregatie

Stedelijke vernieuwing

Herstructurering

Wat is het belangrijkste verschil tussen stadsvernieuwing en herstructurering?

Noem een kenmerk van een gebied dat geschikt is voor herstructurering.

Om de leefbaarheid in aandachtswijken te verbeteren kunnen gemeentes
aanpassingen doen in de woningvoorraad. Geef twee manieren hoe de gemeente de woningvoorraad kan aanpassen om de leefbaarheid in aandachtswijken te verbeteren.

Welke bewoners- en woningkenmerken uit het buurtprofiel horen bij deze wijk?

1. relatief veel koopwoningen, goede staat van onderhoud, relatief hoge inkomens,
2. veel sociale huurwoningen, veel gezinnen met kinderen, hoog percentage eengezinswoningen
3. veel sociale huurwoningen, hoog percentage inwoners met een migratieachtergrond, slechte staat van onderhoud
4. relatief lage inkomens, veel gezinnen met kinderen, hoog percentage inwoners met een westerse migratieachtergrond

Noteer de woningkenmerken van Brandevoort.
Wanneer zijn de woningen gebouwd?

1. Voor 2000
2. Na 2000

Noteer de woningkenmerken van Brandevoort.
Vooral

1. Huurwoningen
2. Koopwoningen

Wat is een juiste bewonerskenmerk van de wijk Brandevoort?

1. Veel mensen met migratieachtergrond
2. Hoger opgeleid
3. Jonge gezinnen
4. Lager besteedbaar inkomen

Doen

Maak nu opdracht 3, 4 en 5 van H4.6 (15 minuten)