spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

Spelling

Een a'tje meer of minder kan veel verschil maken...

Wie ziet de fout in dit 'serieuze' bericht van de politie?

LESDOEL

                                   Spelling H3:  Meervoud op -en (boek blz. 115)

                                   > Ik weet hoe ik het meervoud 

                                      van een woord moet schrijven 

                                      dat op -en eindigt.

Meervouden op -en

Opdracht voor jezelf (kijk goed en antwoord in je hoofd)

- In elk rijtje staan vier woorden. 

- Zet die woorden in meervoud.

- Welk meervoud is anders dan de rest, dus welk woord hoort niet thuis in rijtje 1?

- En welk woord niet in rijtje 2? 

- Bepaal dit ook voor rijtje 3 t/m 6.

 

1. kat - terras - park - vlek

2. huis - eis - hals - reis

3. fotograaf - druif - wolf - raaf

4. beet - poort - straat - vuur

5. zee - idee - trofee - boei

6. knie - industrie - amfibie - olie 

Het meervoud van sommige woorden vorm je door -en achter het woord te plaatsen, maar dat is niet altijd genoeg om het meervoud goed te spellen. 

Bij deze woorden wel:

Kast - kasten

Wereld - werelden

Opdracht voor jezelf

Zie jij wat je bij elk rijtje nog meer doet om het meervoud op -en goed te spellen?

VB: Rijtje 1 > Je verdubbelt de laatste letter

        Rijtje 2 > Je verandert de ... in een ....

Bepaal ook voor rijtje 3 t/m 6 wat je doet.

1. kat - terras - (park)- vlek

2. huis - (eis) - hals - reis

3. (fotograaf) - druif - wolf - raaf

4. beet - (poort) - straat - vuur

5. zee - idee - trofee - boei

6. knie - industrie - amfibie - olie

Welke spellingsregel voor het meervoud op -en hoort er bij elk rijtje?

1. Soms een letter verdubbelen (terras - terrassen).  Uitzondering zijn woorden die eindigen op -ik en -es waarbij de klemtoon niet op -ik of -es ligt.

2.  Soms van een -s een -z maken (huis - huizen)

 

3.  Soms van een -f een -v maken (druif- druiven) Uitzondering zijn woorden uit het Grieks! Woorden die eindigen op -graaf of -soof.

4.  Soms een a, e, o of u weghalen (beet - beten)

 

5. Als een woord eindigt op -ee, maak je het meervoud met -ën (zee - zeeën)

6. Als het enkelvoud eindigt op -ie, maak je het meervoud met -ën of -n. (knie - knieën, maar olie - oliën) Waar hangt dat vanaf?

MEERVOUD WOORDEN OP -IE

Hoe weet je nou of het knieën of kniën is en of het bacterieën of bacteriën is?

Dat hangt af van de KLEMTOON!

Als de klemtoon WEL op de -ie ligt, komt er -ën achter: het is knie > dus knie + -ën= knieën.

Als de klemtoon NIET op de -ie ligt, komt er alleen -n achter en een trema erbij: bacterie > dus bacterie + -n= bacteriën 

 

Maak nu opdracht 2 t/m 4 uit je boek (blz. 115 +116) in je schrift.

Lees de opdrachten goed!

- Bij opdracht 2 teken je een schema met vier kolommen.

- Gebruik bij opdracht 3 vandale.nl of een echt woordenboek. Als je een woord daarin opzoekt zie je de betekenis én je ziet waar de klemtoon ligt. Het woorddeel met de klemtoon is onderstreept. Zo weet je of er -ën of -n achter komt.

Als je een woord niet kent, noteer je ook de betekenis!

- Ook bij opdracht 4 gebruik je het woordenboek.  Noteer het meervoud en ook de betekenis als je een woord niet kent.

Rijklaar

Een schatrijke vrouw uit Den Bosch

bezat vele soorten autos

Zo had zij gewis

één bus, twee taxis

drie jeeps en wel vier cabrios

Rijklaar

Een schatrijke vrouw uit Den Bosch

bezat vele soorten autos

Zo had zij gewis

één bus, twee taxis

drie jeeps en wel vier cabrios

Rijklaar

Een schatrijke vrouw uit Den Bosch

bezat vele soorten autos

Zo had zij gewis

één bus, twee taxis

drie jeeps en wel vier cabrios

De S moet altijd aan het woord vast. Behalve als dat de uitspraak verkeerd maakt én bij woorden die een afkorting zijn.

Evaluatie: hoe gaat spelling nu?

Drie x socrativequiz :

1. laatste letter -t of -d

2. meervoud op -s en -en

3. bijvoeglijk naamwoord

TOOROP6848

Startoefening leestekens en hoofdletters

Zie A4 dat wordt uitgedeeld

Meervoud op -s

- een -s achter het woord zetten (kijkers, telefoons, tekens) 

- bij -a, -o, -u, -i of -y krijg je 's (pony's, baby's) 

- bij afkortingen krijg je 's (wc's, tv's, azc's)   

   Let op!: cadeaus, displays

WAAROM zit de S hier toch weer vast aan het woord?

Zelfstandig werken (20 min)

Je mag kiezen:

- In je schrift vanuit het boek

- In de digitale omgeving (startopdracht kun je nu snel doen, want is net klassikaal besproken) 

Maken: 

- H4 spelling, opdracht 1 t/m 3 (blz. 124 en 125)

Goede meervouden

Foute meervouden

zeeën

ponys

babies

bacteriën

boefen

baby'tje

Bijvoeglijk naamwoord

Opdracht individueel (5 min)

Noteer de lange vorm van het bijvoeglijke naamwoord in een woordcombinatie. Zie het voorbeeld:

Engels - de Engelse thee

gortdroog - ...........

grijs - ...........

industrieel - ...........

kras - ...........

overvol - ...........

poeslief - ...........

religieus - ...........

ritueel - ...........

schatrijk - ...........

stokdoof - ...........

officieel - ...........

Bijvoorbeeld:

Engels - de Engelse thee

gortdroog - de gortdroge humor

grijs - de grijze lucht

industrieel - de industriële vormgeving

kras - een krasse opmerking

overvol - het overvolle programma

poeslief - het poeslieve kind

religieus - het religieuze lied

ritueel - de rituele verbranding

schatrijk - de schatrijke ondernemer

stokdoof - een stokdove buurman

officieel - de officiële opening

Bekijk de spelling van de bijvoeglijke naamwoorden. 

Sommige van de bijvoeglijke naamwoorden spel je volgens eenzelfde regel. Bijvoorbeeld 'Engelse' en 'schatrijke'

Welke twee woorden horen bij elkaar en wat is de spellingsregel? 

Voorbeeld: De regel voor 'Engelse' en 'schatrijke' luidt: zet een -e achter het woord.

Engels - de Engelse thee

gortdroog - de gortdroge humor

grijs - de grijze lucht

industrieel - de industriële vormgeving

kras - een krasse opmerking

overvol - het overvolle programma

poeslief - het poeslieve kind

religieus - het religieuze lied

ritueel - de rituele verbranding

schatrijk - de schatrijke ondernemer

stokdoof - een stokdove buurman

officieel - de officiële opening

1. Engels - de Engelse thee

schatrijk - de schatrijke ondernemer

2. kras - een krasse opmerking

overvol - het overvolle programma

3. gortdroog - de gortdroge humor

ritueel - de rituele verbranding

4. poeslief - het poeslieve kind

stokdoof - de stokdove buurman

5. grijs - de grijze lucht

religieus - het religieuze lied

moedeloos - de moedeloze kandidaat

6. industrieel - de industriële vormgeving

officieel - de officiële opening

|

1. een - e achter het woord zetten. (nieuw - nieuwe)

2. Soms een letter verdubbelen (stil - stille)

3. Soms een a, e, o of u weghalen (duur - dure)

4. Soms van een -f een -v maken (braaf - brave)

5. Soms van een -s een -z maken (boos, boze)

6. Soms een trema toevoegen (financieel, financiële)

Spellingsregels bijvoeglijke naamwoorden (lange vorm)

1. een - e achter het woord zetten.  (nieuw - nieuwe)

2. Soms een letter verdubbelen (stil - stille) 

3.  Soms een a, e, o of u weghalen (duur, dure) 

4. Soms van een -f een -v maken (lief, lieve) 

5. Soms van een -s een -z maken (boos, boze)  

6. Soms een trema toevoegen en een -e weghalen (financieel, financiële)

En: Stoffelijke bijvoeglijke naamwoorden eindigen meestal op -en (ijzeren deur, linnen tas maar aluminium blik)

Zelfstandig werken (10 min)

maken: opdracht 2 en 3 (blz. 155)

Je mag kiezen:

- In je schrift vanuit het boek

- In de digitale omgeving

https:

De Wie-is-de-Mol-correcte-werkwoordspelling-poll  

https://twitter.com/WieIsDeMol/status/1100644382758313984

Het is bijna zover: de finale van Wie is de Mol? 2019. Op zaterdag 9 maart

weten we zeker wie dit jaar de boel ................................... (saboteren) als de

Mol: Niels, Sarah of Merel.

Ik ben ervan ........................................ (overtuigen) dat dit het antwoord is:

......................... is de Mol.

1. Merel
2. Niels
3. Sarah

De finale ............................. (vinden) aanstaande zaterdag plaats, maar

de ontknoping pas een week later. Bij de volgende aflevering kan dus voor het laatst ingezet worden op wie de Mol is.

Uit de teaser
…............................. (worden) in ieder geval niet duidelijker wat de afloop zal zijn.

…..............................(raden) jij het dit jaar goed?

En …...................... (raden) jullie het vorig jaar goed?