tekststructuren

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Tekststructuren 

• Tekst met verklaringstructuur 
• Tekst met voor- en nadelenstructuur 
• Tekst met probleem-oplossingstructuur 
• Tekst zonder vaste structuur/geen structuur 

Structuur van de tekst = de opbouw

tekst structuren

In een tekst wordt in de inleiding een beschrijving gegeven van het vaccinatieprogramma tegen Covid-19. In het middenstuk worden de voors en de tegens van dit programma besproken. In het slot trekt de schrijver een conclusie.

Welke structuur past bij deze tekst?

1. bewering-en-argumentenstructuur
2. verschijnsel-en-besprekingstructuur
3. probleem-en-oplossingstructuur
4. voordelen-en-nadelenstructuur

Welke tekststructuur past het beste bij het volgende onderwerp?

Ontstaan van een regenboog

1. verschijnsel-en-verklaringstructuur
2. verschijnsel-en-besprekingstructuur
3. voordelen en nadelenstructuur

Welke tekststructuur hoort bij deze hoofdvraag, denk je? 

Hoofdvraag: Op welke manier(en) kan het probleem worden opgelost?

1. Verschijnsel-en-besprekingstructuur
2. Bewering-en-argumentstructuur
3. Probleem-en-oplossingstructuur
4. Voordelen-en-nadelenstructuur

Welke tekststructuur past het best bij een tekst over de toename van het aantal verkeersongelukken?

1. voordelen-en nadelenstructuur
2. bewering-en-argumentatiestructuur
3. verschijnsel-en-verklaringstructuur
4. probleem-oplossingsstructuur

Welke tekststructuur past het beste bij het volgende onderwerp?

Is het handig om een coronaprik te halen?

1. probleem-en-oplossingstructuur
2. verschijnsel-en-verklaringstructuur
3. verschijnsel-en-besprekingstructuur
4. voordelen-en-nadelenstructuur

Een voordelen-nadelenstructuur past bij een uiteenzetting.

1. waar
2. niet waar

Welke tekststructuur herken je door
een opsomming van positieve en
negatieve kanten van een verschijnsel in de tekst?

1. bewering-en- argumentstructuur
2. probleem-en-oplossingstructuur
3. voordelen-en-nadelenstructuur
4. verschijnsel-en-verklaringstructuur

Inleiding

slot

middenstuk

Meestal 1 alinea

Meestal 1 alinea

conclusie

een of meerdere vragen stellen

aanleiding vertellen

onderwerp aankondigen

functie is aandacht treken

functie: opbouw/tekststructuur vertellen

functie: hoofdgedachte uitwerken

functie: deelonderwerpen bespreken

samenhang door verbindingsmanieren

samenvatting

meerdere alinea's

functie: tekst afsluiten

oproep doen

aanbeveling maken

Deze vraag gaat over de verschillen tussen een nieuwsbericht en een artikel. Sleep de componenten naar de juiste plek. 

artikel

Nieuwsbericht

Gaat niet per se over een actueel onderwerp

Gaat over een actueel onderwerp

Titel geeft het onderwerp of hoofdgedachte aan

Titel geeft de hoofdgedachte aan 

Hiërarchisch opgebouwd

Heeft een vaste tekststructuur

Sobere lay-out

Aantrekkelijke lay-out

Tekstdoel is informeren

Kan verschillende tekstdoelen hebben

Sleep de juiste kern naar de juiste tekststructuur

verleden-heden-toekomststructuur

probleem-oplossings-structuur

verklaringsstructuur

situatie vroeger

situatie nu

kenmerken/voorbeelden

redenen/

oorzaken

verdere beschrijving van het probleem/oorzaken/

gevolgen/ oplossingen

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

inleiding:

onderwerp

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

WAAR

NIET WAAR

Als een tekst een duidelijke, vaste tekststructuur heeft, 

zijn verbinding- of signaal-woorden overbodig.

Een achtergrondartikel

 leent zich minder goed voor een verklaringsstructuur 

dan een nieuwsbericht.

Een opiniestuk leent zich beter voor een argumentatiestructuur 

dan een nieuwbericht.

Een nieuwbericht heeft vaak een aspectenstructuur.

In een nieuwsbericht 

valt de schrijver vaak 

met de deur in huis:

het belangrijkste nieuws.

In een tekst met een probleem-maatregelstructuur

 wordt nooit de oorzaak van het probleem besproken.

wat het ene tekstdeel te maken heeft met het andere

de mening

de opbouw van een tekst

alles past bij elkaar en sluit op elkaar aan

de tekststructuur

het verband tussen

de opvatting

een samenhangend geheel

Sleepvraag: 

Sleep de juiste inleiding naar de juiste tekststructuur

argumentatie-

structuur

aspecten-

structuur

probleem/

oplossing-

structuur

verklarings-

structuur

voor- en

nadelen-

structuur

inleiding:

stelling,

standpunt

inleiding:

onderwerp

inleiding:

probleem

inleiding:

bepaald

verschijnsel

inleiding:

vraag

of 

stelling

Inleiding

Middenstuk

Slot

Anekdote

Aandacht trekken

Introductie onderwerp

Deelonderwerpen

Onderwerp uitgewerkt

Samenvatting

Conclusie

Afhankelijk van tekststructuur

Afhankelijk van tekststructuur

Inleiding

slot

middenstuk

anekdote

conclusie

geen nieuwe informatie

een of meerdere vragen stellen

aanleiding vertellen

onderwerp aankondigen

functie is aandacht treken

functie: opbouw/tekststructuur vertellen

functie: hoofgedachte uitwerken

functie: deelonderwerpen bespreken

samenhang door verbindingsmanieren

samenvatting

meerdere alinea's

functie: tekst afsluiten

advies

Uiteenzetting

Betoog

Tekstdoel = informeren

Tekstdoel = informeren

In de inleiding wordt de mening van de schrijver duidelijk.

De tekst is subjectief.

De tekst is objectief.

In de kern staat de mening van de schrijver, met argumenten

In de kern staan feiten met uitleg.

Tekststructuur =
standpunt-argument

Tekststructuren kunnen zijn:
vraag – antwoord

verschijnsel – verklaring

probleem-oplossing

vroeger – nu (-toekomst)

In de inleiding wordt het onderwerp genoemd.

Tekststructuren

probleem-oplossings-structuur

verschijnsel-verklaring-structuur

verschijnsel-bespreking-structuur

voordelen-nadelen-structuur

bewering-argument-structuur

Inleiding: bewering

middenstuk: oplossing probleem

middenstuk: bespreking verschijnsel

slot: conclusie en/of samenvatting

middenstuk: verschillende verklaringen voor verschijnsel

Welke structuren passen het beste bij een betoog denk je?

1. Verklaringsstructuur en argumentatiestructuur
2. argumentatiestructuur en voordelen- nadelenstructuur
3. aspectenstructuur en voordelen- en nadelenstructuur
4. probleem-oplossingsstructuur en verklaringsstructuur

Op welke manieren kan je naar de stad gaan? Je kan op drie manieren gaan. Met de bus, de fiets, en de auto. Conclusie: er zijn drie manieren waarop je naar de stad kan gaan

1. Dit is een voordelen- nadelenstructuur
2. Dit is een vraag-antwoordstructuur
3. Dit is een tijdsstructuur
4. Dit is een onderzoekstructuur