les 4

• Economie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Hoofdstuk 1      Markt en macht

Paragraaf 1 Vraag en consumentensurplus

Telefoons in de telefoontas, kauwgom in de prullebak

Boeken en schrift open op tafel

ik loop langs om het huiswerk te controleren

• we frissen even de kennis van vorige lessen op
• we kijken het gemaakte werk na (zorg dat je van je fouten leert)
• zelfstandig werken aan de opdrachten van paragraaf 1.4

Deze les

Macht, markt en overheid

Uitgangspunt paragraaf 3: Markt met volledige mededinging; volkomen vrije markt met veel concurrentie

Echter dat is een ideale situatie, er is ook:

- Monopolie

- Monopolistische concurrentie 

- Oligopolie 

Monopolie

- Geen concurrentie (1 aanbieder)

- Onvolkomen Markt (Productdifferentiatie en prijsdisriminatie)

Vrije markt, echter octrooien 

Bijv. Senseo, VOC

Monopolistische concurrentie

- Veel concurrentie 

- Onvolkomen markt (eigen marketingmix)

-  Vrije markt

Bv. retailondernemingen (kledingwinkel, kapper, restaurants)

Oligopolie

- Beperkte concurrentie tussen bedrijven, wel een priceleader

- Onvolkomen markt (kartels)

- Markt is vrij

Bijv. Telfort, KPN,XS4ALL

Overheidsingrijpen

Collectieve goederen: niet overlaten aan vrije marktwerking, politie, defensie, straatverlichting

Externe effecten door vrijemarktwerking, zowel positief als negatief. 

Ongewenste machtsvorming: mededingingswet verbiedt kartels.

Huiswerk bespreken

1. Welke onderwerpen hebben we de vorige les behandeld?

1. Huiswerk bespreken
   

Opgave 1.11

a) de markten heten concrete markten: koper en verkoper ontmoeten elkaar (ook bij webwinkel), doen samen zaken.

b) 

Concrete markt	Abstracte markt
1 Rommelmarkt	2 Arbeidsmarkt
3 Antiekbeurs	4 Tomatenmarkt
5 Ebay	7 Kantorenmarkt
6 Vrijmarkt Koningsdag	8 Zilvermarkt

Opgave 1.12

a) Als de prijs daalt, kunnen (of willen) meer mensen bolbloemen kopen.

b) Het aanbod is wat er is, er kan niet worden gewacht op een betere prijs (bederfelijkheid).

c) 

Opgave 1.12

d) de gemiddelde prijs die week was de prijs bij het marktevenwicht; hier € 0,20

e) De weekomzet: afzet x prijs = 92 miljoen x 0,20 =

€ 18.400.000,- (of € 18,4 miljoen)

Opgave 1.13

a) Tijdens de economische teruggang is de vraag naar olie afgenomen. Bij een gelijkblijvend aanbod zal de prijs wel zakken.

b) Als de olieprijs zakt, zakt ook de benzineprijs (benzine wordt gemaakt van olie).

c) In 2016 is de gemiddelde olieprijs per vat $ 43,7

In euro's is dit 43,7 / 1,11 = € 39,37 

Opgave 1.13

d) 2012 was de prijs $ 111,7 (oud)

en in 2016 $ 43,7 (nieuw)

(43,7 - 111,7) / 111,7 x 100 = 60,9%

e) Als de koersen van aandelen dalen, zullen mensen liever niet hun geld in aandelen beleggen. Ze kiezen dan misschien wel voor zilver. De vraag naar zilver zal stijgen en dus ook de prijs.

Opgave 1.14

a) het aanbod van biologisch kippenvlees is toegenomen.

b) er is meer aanbod op de markt gekomen (meer aanbod dan er vraag is), dus daalt de prijs.

Opgave 1.14

c) de omzet was 30 x 3,50 = € 105 miljoen

en is nu 40 x 3 = € 120 miljoen

(120 - 105) / 105 x 100 = 14,3% stijging

d) De omzetstijging is te danken aan een gestegen vraag.

e) De prijs daalde => het consumentensurplus is toegenomen.

Aan de slag

Module Economie en maatschappij

Doornemen paragraaf 1.4

Opdrachten 1.16 t/m 1.19 maken