3.3 Politiek en Samenleving

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

Waarom lieten ouders hun kinderen al op jonge leeftijd in de fabriek werken?

Op welke wijze kwam er meer gelijkheid bij verschillende bevolkingsgroepen (kinderen, vrouwen, arbeiders)?

Gelijkheid in het onderwijs: De Schoolstrijd

• Eerste aanzet: Fransen hadden de scheiding tussen kerk en staat ingezet. Het onderwijs werd een staatszaak.
• Eeuwenlang had de hervormde kerk het voor het zeggen gehad op de Nederlandse scholen
• Aparte christelijke scholen werden niet verboden, maar ze moesten wel toestemming krijgen van de overheid. Op geld hoefden ze niet te rekenen.
• Op openbare scholen werd mild protestants onderwijs gegeven.
• Thorbecke was voor vrijheid van onderwijs: iedereen mag zijn eigen school stichten
• Protestanten en katholieken wilden staatssubsidie voor ''bijzondere scholen''
• Pacificatie van 1917 --> openbare en bijzondere scholen gelijk. 

Welk standpunt hebben de socialisten als het gaat over de schoolstrijd (subsidie voor het bijzonder onderwijs, zoals bijv. het CCC).

Socialisten zijn voor de schoolstrijd, want er is vrijheid van onderwijs. Je mag zelf kiezen naar welke school je gaat.

Socialisten zijn tegen de schoolstrijd, omdat het openbare neutrale onderwijs is prima. Geloof houdt de mensen dom.

A

B

Welk standpunt heeft de confessioneel Abraham Kuyper als het gaat over de schoolstrijd (subsidie voor het bijzonder onderwijs, zoals bijv. het CCC).

Abraham Kuyper is voor de schoolstrijd, omdat de Christelijke normen & waarden onherkenbaar zijn in openbaar/neutraal onderwijs. Christenen worden gediscrimineerd, doordat zij geen schoolgeld krijgen.

Abraham Kuyper is tegen de schoolstrijd, omdat kerk & staat wettelijk gescheiden zijn. Overheid mag zich niet bemoeien met religie(us onderwijs).

A

B

Welk standpunt hebben feministen, zoals Aletta Jacobs, als het gaat over de schoolstrijd (subsidie voor het bijzonder onderwijs, zoals bijv. het CCC).

Feministen zijn voor de schoolstrijd en bijzonder onderwijs, omdat het discriminerend is als alleen openbare scholen geld van de regering krijgen van de overheid.

Feministen zijn tegen de schoolstrijd en bijzonder onderwijs, omdat zij willen dat alle scholen toegankelijk zijn voor zowel jongens als meiden.

A

B

Welk standpunt hebben de liberalen als het gaat over de schoolstrijd (subsidie voor het bijzonder onderwijs, zoals bijv. het CCC).

Liberalen zijn voor de schoolstrijd, want er is vrijheid van onderwijs. Je mag zelf kiezen naar welke school je gaat.

Liberalen zijn tegen de schoolstrijd, want het openbare neutrale onderwijs is prima. Kerk & staat zijn wettelijk gescheiden. Overheid mag zich niet bemoeien met religie(us onderwijs).

A

B

De sociaal liberalen vinden de conservatief liberalen te veel het economische belang centraal te stellen. Sociaal liberalen vinden dat iedereen vrijheid moet hebben om zich te ontwikkelen, maar niet iedereen heeft de mogelijkheden om dat te doen. In dat soort gevallen moet de overheid zich actief bemoeien.

Liberalisme

Socialisme

Confessionalisme

Sociale kwestie vanuit geloof oplossen

Karl Marx

Zo weinig mogelijk bemoeienis van de overheid 

De sociale kwestie zal zichzelf oplossen

Fabrieken moeten van de overheid zijn

Er moet een revolutie komen

Overheid moet sociale wetten maken

Vakbond

Overheid heeft plicht om voor burgers te zorgen

Wat hoort bij elkaar?

Woningwet

hygiëne

aanleg van waterleiding

Verbetering volksgezondheid

Van Houten

In 1851 werd gezondheid een gemeentetaak

In 1874 werd het kinderwetje aangenomen

Artsen wilden een schonere leefomgeving

De regering voerde sociale wetten in

Er was vooruitgang in de medische wetenschap

Arbeidsomstandigheden

In fabrieken werken kinderen en volwassenen onder slechte omstandigheden. Als er geen werk is kunnen zij zo worden ontslagen. Ben je ziek thuis? Ook dan hoef je niet meer terug te komen. Er zijn voor jou wel 100 anderen die het werk maar al te graag willen overnemen. Geen werk betekent geen loon, dus geen inkomsten. Je leeft dan dus nog meer in armoede.

Overleg in je groepje: 

- hoe gaan jullie de arbeiders beschermen? 

- Welke sociale wetten passen daar bij?

- Wat lossen de door jullie bedachte wetten op?

Kinderarbeid

Niet alleen volwassenen werken in de fabriek. Ook kinderen werken vaak vanaf hun 5de of 6de jaar in de fabrieken. Zij moeten daar gevaarlijk werk verrichten, wat vaak voor ongelukken zorgt. Ondanks dit sturen ouders hun kinderen wel naar de fabrieken zodat zij voor extra inkomen kunnen zorgen.

Kinderen hoeven niet naar school. Dat is op dit moment nog niet verplicht. Vaak gaan alleen kinderen van rijke mensen naar school.

Overleg in je groepje:

- hoe gaan jullie deze mensen beschermen?

- Welke sociale wetten passen daar bij?

- Wat lossen de door jullie bedachte wetten op?

Leefomstandigheden

In de grote steden - vooral rondom de fabrieken - wonen mensen in zeer slechte leefomstandigheden. Er is geen stromend water en er zijn slechte sanitaire voorzieningen. Mensen wonen in krotten. Dat zijn kleine, vochtige huizen die in zeer slechte staat zijn. Mensen wonen daar in grote gezinnen bij elkaar op een paar vierkante meter. Het is wachten op de eerste epidemie die veel mensenlevens gaat kosten.

Overleg in je groepje: 

- hoe gaan jullie deze mensen beschermen? 

- Welke sociale wetten passen daar bij?

- Wat lossen de door jullie bedachte wetten op?