Bronnen van Energie H2 VMBO-GT 3 3e druk

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 4

Hoofdstuk 2 Bronnen van energie

VMBO-GT buiteNLand klas 3

Aardrijkskunde

2.1 Traditionele energie

Fossiele brandstoffen zijn ontstaan uit planten en dierenresten.

Voorbeelden: bruinkool, steenkool, olie en gas

Nadelen: 

• ze zijn eindig (voorraad is beperkt)
• luchtvervuiling (CO2). Bij verbranding van fossiele brandstoffen komt o.a. Kooldioxide vrij.

Uranium --> Kernenergie

In de volgende dia zie je een Video over fossiele brandstof.

quiz.ntr.nl

2.2 Duurzame energie

Hernieuwbare energiebronnen raken nooit op. Wereldwijd is 10% van alle energie duurzaam. Oorzaken: duur, niet altijd betrouwbaar, minder krachtig

Voorbeelden:

• Zonne-energie
• Windkracht
• Waterkracht
• Aardwarmte
• Biomassa

Aardwarmte

Geothermische centrales

Waterkracht

2.3 Infrastructuur en energie

Transport van energie van de winplaats naar de plek waar deze gebruikt wordt.

Havens / tankers / tankwagens / binnenvaart- schepen of ....

pijpleidingen.

Transport elektriciteit

Hoogspanningsleidingen, ondergrondse stroomkabels

nadeel transport: energieverlies

2.4 Energievoorziening

Nederland is rijk aan aardgas (Groningen en in de Noordzee). Gebruik in huishouden en voor het opwekken van stroom. Daarnaast importeren we steenkool en aardolie.

Slechts 6% van de Nederlandse energie is duurzaam.

Energieverbruik is constant en neemt zelfs af door ...... energiezuinige producten en zachte winters.

Nederland energievoorziening

• Gas
• Steenkool
• Olie
• Zonne energie
• Wind energie
• 1 kerncentrale

Frankrijk energievoorziening

• Meer dan 50 kerncentrales
• Waterkrachtcentrales (meer dan 500 stuwdammen, Franse Alpen)
• Getijdencentrale (groot verschil eb en vloed gebruikt men om stroom te produceren)
• overige energie bronnen worden ook in Frankrijk gebruikt

Getijdencentrale (voorbeeld)

2.5 Nederland: energie

Klassikaal deze paragraaf lezen

2.6 Frankrijk: energie

Frankrijk produceert maar beperkt fossiele energie. 

Import via Le Havre (olie) en Marseille (olie en vloeibaar gas).

Gas wordt geïmporteerd (70% van de behoefte) vanuit NL, NO en RU.

75% van de stroombehoefte komt uit kerncentrales in FR.

Opslag radioactief afval gebeurt ondergronds (oude mijnen). Minder CO₂ uitstoot.

In Franse alpen veel stuwmeren.

2.7 Duurzame energie

Nederland wil duurzamer worden. Minder fossiele energie gebruiken.

Doel 2023: 16% van de energie voorziening groen. CO₂ uitstoot verminderen. Opwarming van de aarde verminderen. LEG UIT!

Overheid geeft subsidies aan producenten en consumenten (bijv. zonnepanelen).

Frankrijk 2030 doel: 1/3 deel energie groen. Tevens terugbrengen van het aandeel kernenergie. Meer zonne- en windenergie.

Op beperkte schaal waterenergie.

2.8 Braziliaanse energiebronnen

Brazilië grootste land in Zuid Amerika (200x Nederland). Ruim 200 miljoen inwoners.

Grote vraag naar energie door:

1. Toename welvaart

2. Industrialisering

3. Bevolkingsgroei

Energie (traditioneel): * Fossiele energie (grote olievelden)

* Kernenergie 

Energie (duurzaam) * Waterkracht

* Biobrandstof Suikerriet --> bio-ethanol

2.9 Energie in Zuidoost-Brazilië 

In dit gebied wordt veel suikerriet verbouwd. Deze wordt verwerkt tot ethanol in raffinaderijen --> Biobrandstof. 

Voor de kust in het zuid-oosten groot olieveld ontdekt.

Waterkrachtcentrales (meer dan 100) in het Z.O. van Brazilië.

Tasten landschap aan:

Dammen, stuwmeren en hoogspanningslijnen

Bij Rio de Janeiro 2 kerncentrales

2.10 Duurzame energie (milieuvriendelijk, zonder schade voor de toekomst).

Hoe?

Waterkrachtcentrales

Biobrandstof

Thermische centrales (olie/gas/kolen) moeten verplicht bomen planten compesnatie CO2 uitstoot. Vervoer biobrandstof via pijpleidingen (geen wegtransport nodig).

Aanleg windenergieparken (NO-kust)

Suikerriet

Nadelen duurzame energie

Voor de aanleg van de suikerrietplantage heeft men grote oppervlakten bos moeten kappen.

Waterkrachtcentrales tasten het landschap aan, grote groepen bewoners moesten gedwongen verhuizen. (droogte=geen stroom)

Brazilië bouwt thermische centrales (olie uit Bolovia)

Kerncentrales (uranium - vervuilend).

Examentraining Brazilië

pagina 68-69 (tekst)

1.  Bron 37

a. In 2012 had Brazilië 530 Miljard kWh elektriciteit verbruikt. Wat was de grootste bron voor deze elektriciteitsproductie?

b. Wat zijn andere hernieuwbare bronnen?

2. Bron 41

Waterkrachtcentrales tref je voornamelijk in het midden en noorden van Brazilië aan (rivieren). Verklaar het transport van deze energie (elektriciteit) naar het Zuid-Oosten .

3. Bron 44

Welke conclusie kun je trekken t.a.v. de verandering van de financiële situatie van de Brazilianen tussen 2002 en 2022?

Christus houdt toezicht op de suikerbroodberg in Rio de Janeiro

2.11 Amazonegebied onder druk

2.12 Belang van het Amazongebied

Waterkrachtcentrales zijn duurzaam echter....

Veel regenwoud moet gekapt worden

Inundatie: grote gebieden komen onder water 

Leefgebied indianen verstoord

Landbouw

Boeren kappen regenwoud voor het verbouwen van soja, suikerriet. 

Fossiele brandstoffen

Transport van olie door beschermde leefgebieden (lekkages), veel vraag naar olie, alleen geld telt.

Iedereen profiteert

In Nederland gebruiken we veel Braziliaanse producten (soja, ijzererts, hardhout, bio-ethanol). Wij zijn dus mede verantwoordelijk voor de aantasting van het regenwoud.

Earth Charter, respecteer aarde en leven. Wees rechtvaardig, vreedzaam en beheer schatten en schoonheid van de aarde. 

Wat is géén Fossiele brandstof?

1. Aardolie
2. Aardgas
3. Windkracht
4. Bruinkool

Welk kenmerk hoort NIET bij duurzame energie?

1. uitputbaar
2. minder krachtig
3. minder vervuilend
4. minder betrouwbaar

Een Geothermische centrale haalt energie uit

1. Aardwarmte
2. Water
3. Wind
4. Biomassa

Welke opmerking past niet bij het transport van elektriciteit?

1. Hoogspanningslijnen
2. Ondergrondse kabels
3. Pijpleidingen
4. Bij transport verlies aan energie

Welke regio/gebied is ongeschikt voor Wind-energie

1. Kustregio
2. Off-shore gebied
3. Verstedelijkt gebied
4. Ijsselmeer

Welke regio in Brazilië is het dichtstbevolkt en meest welvarend?

1. Amazone
2. Noord-oosten
3. Centraal Brazilië
4. Zuid-oosten

Wanneer een groot gebied onder water gezet wordt (bouw stuwdam), dan noemt men dit?

1. Inundatie
2. Kolonisatie
3. Verdringing
4. Flodatie

Offshore wordt in Nederland energie gewonnen. Welk voorbeeld is ONJUIST?

1. Aardolie
2. Aardwarmte
3. Aardgas
4. Windenergie

Voor het opwekken van kernenergie is de volgende grondstof nodig?

1. Aluiminium
2. Barium
3. Nikkel
4. Uranium

Per schip voert Nederland grote hoeveelheden LNG in (o.a. uit de Verenigde Staten). Dit is:

1. Aardolie
2. Steenkool
3. Vloeibaar gas
4. Elektriciteit

Welke landen beschikken nauwelijks over "eigen" Fossiele brandstoffen?

1. Nederland, Noorwegen
2. België, Frankrijk
3. Rusland, Brazilië
4. China , VS

Brazilië maakt eigen biobrandstof, Ethanol. De grondstof hiervoor is?

1. Maïs
2. Suikerriet
3. Tropisch regenwoud
4. Biomassa

Welke twee landen produceren grote hoeveelheden Bio-ethanol ?

1. Brazilië en de VS
2. Brazilië en Chili
3. VS en Frankrijk
4. Nederland en Spanje

In Brazilië wordt de meeste elektriciteit geproduceerd door?

1. Fossiele brandstoffen
2. Wind
3. Kernenergie
4. Waterkracht

Bestudeer bijgaande afbeelding. Welke bewering is juist? Baseer je conclusie op deze afbeelding.

1. De welvaart in Brazilië is sinds 2002 afgenomen
2. De bovenklasse is Brazilië is (nog) rijker geworden
3. Er is sprake van een toenemend analfabetisme
4. De welvaart in Brazilië is toegenomen.

Brazilië is grotendeels bedekt met Tropisch regenwoud. Welke bewering is ONJUIST?

1. Grote Biodiversiteit
2. Belangrijk voor omzetten van CO2 naar zuurstof
3. Vaak gekapt voor Sojaplantages
4. Geschikt voor aanleg raffinaderijen

In het Braziliaans regenwoud is veel concurrentie om de ruimte? Welk alternatief is onjuist?

1. (Kayapo) Indianen
2. IJzererts mijnen
3. Grootschalige zoutwinning
4. Veeteelt, Landbouw