3 vmbo k/pm 5.5 Regeling: de weg die impulsen afleggen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k, g
• Leerjaar 3

5.5  De weg die impulsen afleggen

B

5.3

wat gaan we vandaag doen

herhaling vorige les: de hersenen

bespreken huiswerk

leerdoelen vandaag

nieuwe theorie: de weg die impulsen afleggen

zelf aan de slag

herhalen leerdoelen

De hersenen

de hersenen bestaan uit:

- grote hersenen

- kleine hersenen

- hersenstam

hersenen

hersenstam:

- geleidt impulsen van het ruggenmerg naar de grote en kleine hersenen en andersom

- geleidt impulsen vanuit zintuigen in hoofd en hals naar de grote en kleine hersenen

- geleidt impulsen vanuit de grote en kleine hersenen naar spieren en klieren in hoofd en hals

hersenen

hersenstam stuurt ook belangrijke levensfuncties aan:

- hartslag

- ademhaling

- bloeddruk

- temperatuur

hersenen

Grijze stof (schors): cellichamen van schakelcellen van de hersenen

Witte stof (merg): uitlopers van schakelcellen

hersenen

De grote en kleine hersenen bestaan uit een linker- en een rechterhelft.

Net als in het ruggenmerg kunnen de hersenen opgedeeld worden in grijze en witte stof.

hersenen

functie grote hersenen:

- het verwerken van impulsen die afkomstig zijn van zintuigen

- regelen van bewegingen

In de grote hersenen liggen verschillende hersencentra: hierin liggen de cellichamen van schakelcellen in groepjes bij elkaar.

hersenen

hersencentra worden onderverdeeld in:

- gevoelscentra: ontvangen informatie van zintuigen

- bewegingsscentra: sturen spieren of klieren aan

Voor elk lichaamsdeel is er in elke hersenhelft een centrum voor bewegen en voelen.

hersenen

kleine hersenen:

- zorgen voor coördinatie: alle bewegingen die je doet zijn op elkaar afgestemd

hersenen

Er zijn veel stoffen die het centrale zenuwstelsel beïnvloeden:

- medicijnen

- drugs

- tabak

- alcohol

Deze stoffen remmen of stimuleren het doorgeven van impulsen.

leerdoelen vandaag

Aan het einde van de les:

- kun je vertellen wat een reflex is en wat de functie hiervan is

- kun je in grote lijnen de reflexboog beschrijven

de weg die een impuls aflegt

bewuste reactie:

- hierbij denk je eerst na voordat je reageert op een prikkel

- hierbij verlopen de impulsen altijd via de hersenen

1

2

3

de weg die een impuls aflegt

reflex:

- vaste, snelle, onbewuste reactie op een bepaalde prikkel

- hierbij denk je niet na voordat je reageert

- de impulsen gaan niet via de hersenen, maar meteen terug naar een spier

de weg die een impuls aflegt

reflex:

- heb je al bij de geboorte: o.a. zuigreflex

- beschermt je lichaam tegen beschadigen 

voorbeeld: het snel, onbewust terugtrekken van je hand als je iets voelt wat erg heet is

de weg die een impuls aflegt

een reflex neemt een kortere weg dan een normale impuls

Bij een reflex gaat een impuls niet via de hersenen

de weg die een impuls gaat bij een reflex wordt reflexboog genoemd

de weg die een impuls aflegt

De weg die een reflex gaat:

in hoofd en hals:

zintuigcellen -> gevoelszenuw -> hersenstam (schakelcel) -> bewegingszenuw -> spieren

in de rest van het lichaam: 

zintuigcellen -> gevoelszenuw -> ruggenmerg (schakelcel) -> bewegingszenuw -> spieren

Je krijgt stof in je oog en begint te knipperen met je oogleden

1. Reflex
2. Bewuste reactie

Hoe noem je dit?

1. bewuste reactie
2. terugtrekreflex

Iemand roept je naam op het schoolplein en je roept vervolgens zijn naam.

1. Reflex
2. Bewuste reactie

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Zie je hier een bewuste reactie of een reflex?

1. bewuste reactie
2. reflex

Bij een bewuste reactie bepaal je zelf hoe je reageert

1. Juist
2. Onjuist

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Bekijk de afbeelding.
Is dit een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Hoe verloopt een bewuste reactie op een prikkel?

1. prikkel - bewegingszenuwcel - impuls - ruggenmerg - impuls - gevoelszenuwcel - spier
2. prikkel - gevoelszenuwcel - impuls - ruggenmerg - bewegingszenuwcel - impuls- spier
3. prikkel - bewegingszenuwcel - impuls - ruggenmerg - hersenen - impuls - gevoelszenuwcel - spier
4. prikkel - gevoelszenuwcel - impuls - ruggenmerg - hersenen - impuls - bewegingszenuwcel - spier

Anja pakt een takje met brandnetel. Aauw, ze trekt haar hand snel weg.
Is dit een bewuste reactie of is het een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Een reflex

Zie je hier een bewuste reactie
of een reflex?

1. Bewuste reactie
2. Reflex

Het verschil tussen een bewuste reactie en een reflex is ... ?

1. Bij een reflex is het ruggenmerg niet belangrijk
2. Bij een reflex zijn de zenuwen dikker
3. Bij een reflex gaat de impuls sneller dan bij een bewuste reactie
4. Bij een reflex gaan impulsen niet eerst naar de hersenen

Vragen?

vragen?

zelf aan de slag

opdracht 32 t/m 39 maken (is huiswerk)