4H Zenuwstelsel BvJ 5.3 en 5.4 (kort)

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

lesdoelen

Je kunt uitleggen wat een synaps is

Je kunt de bouw en werking van het ruggenmerg en de hersenen beschrijven

Te doen:

- herhaling van vorige les

- uitleg, aantekeningen en opgaven

Grote hersenen

Hersenstam

Kleine hersenen 

Ruggenmerg

Zet de juiste namen bij de onderdelen van het centraal zenuwstelsel

Peristaltische bewegingen van je darmen worden aangestuurd door het

1. Animale zenuwstelsel
2. Autonome zenuwstelsel
3. Beide

Geef een voorbeeld van een prikkel

Een zenuwcel is een..

1. conductor
2. effector
3. receptor

Een zintuigcel in het netvlies is een...

1. conductor
2. receptor
3. effector

1. prikkel

2.

3.

4.

5. 

6. waarneming

hersenen

receptor

neuronen

impuls

Van welk type zenuwcel ligt het cellichaam net buiten het ruggenmerg?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

Welk type zenuwcel geleidt impulsen van een receptor naar het CZ?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

Welk type zenuwcel heeft korte dendrieten en een lang axon?

1. schakelcel
2. sensorische zenuwcel
3. motorische zenuwcel

De synaps:

De ruimte tussen axon en dendriet.

Hier wordt een impuls doorgegeven

(of niet) door neurotransmitters.

Hersencentra in grote hersenen

gevoelscentra: verwerken impulsen waardoor je iets waarneemt

bewegings-

centra:

ontstaan van impulsen voor bewuste bewegingen

hersenschors

hersenstam

kleine hersenen

Waar zit het ademcentrum in de hersenen?

1. grote hersenen
2. kleine hersenen
3. hersenstam

Welk deel van de hersenen coördineert alle bewegingen?

1. Grote hersenen
2. Kleine hersenen
3. hersenstam

Verklaar waarom gezicht en handen zo'n groot oppervlakte in de hersenschors innemen

Inhaalweek les 1

Lesdoelen:

• Je kent de weg die een impuls aflegt bij een bewuste reactie
• Je kent de weg die een impuls aflegt bij een reflex (reflexboog)

Te doen:

• Herhaling vorige les (bouw ruggenmerg)
• Uitleg en aantekeningen bewuste reactie en reflex en oefenvragen

Herhaling vorige les

Je hebt nu 3 minuten de tijd om nog even te bestuderen:

- de 3 typen zenuwcellen (blz 24/25)

- de bouw van het ruggenmerg (blz 28/29)

A is de ...

1. rugzijde
2. buikzijde

In nummer 1 liggen de ...

1. cellichamen van motorische zenuwcellen
2. schakelcellen
3. cellichamen van sensorische zenuwcellen
4. uitlopers van motorische zenuwcellen

In nummer 2 liggen de ...

1. cellichamen van motorische zenuwcellen
2. cellichamen van motorische- en schakelcellen
3. cellichamen van sensorische zenuwcellen
4. uitlopers van motorische zenuwcellen

BS4 Bewuste reactie en reflex

Wat is het verschil tussen een bewuste reactie en een reflex?

Bewuste reactie

Aantekening: bewuste reactie

Weg die impuls aflegt:

1. receptor (zintuigcel)
2. gevoelszenuwcel
3. schakelcellen
4. gevoelscentrum in grote hersenen
5. bewegingscentrum in grote hersenen
6. schakelcellen
7. bewegingszenuwcel
8. effector (spier of klier)

Aantekening: reflex

Reflex = vaste, snelle, onbewuste reactie op een prikkel

Functie: 

- bescherming 

- handhaving lichaamshouding 

Bv: slikreflex, pupilreflex, ooglidreflex

Reflex (en reflexboog)

Reflexboog

Aantekening: reflexboog

Weg die impuls aflegt:

1. receptor (zintuigcel)
2. gevoelszenuwcel
3. schakelcellen (in ruggenmerg of hersenstam)
4. bewegingszenuwcel
5. effector (spier of klier)

Reflexen van hoofd en hals verlopen via schakelcellen in de hersenstam!

Abdul loopt graag op blote voeten buiten. Op een ochtend trapt hij in een stukje glas. In een reflex trekt hij zijn voet weg. Hij voelt de pijn. Zet de zinnen in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

7

bewegingszenuwcellen geleiden impulsen naar spieren.

impulsen gaan naar schakelcellen.

impulsen gaan van schakelcellen naar bewegingszenuwcellen.

impulsen gaan via gevoelszenuwcellen naar het ruggenmerg.

De spieren trekken samen en de voet gaat omhoog

Er gaan impulsen naar de hersenen waardoor bewustwording optreedt. 

Het stappen in het glas veroorzaakt impulsen in zintuigcellen in de voet.

Afsluiting

Lesdoelen:

Je kent de weg die een impuls aflegt bij een bewuste reactie

Je kent de weg die een impuls aflegt bij een reflex (reflexboog)

HUISWERK:

Bestudeer BS4 en maak daltontaak tot en met week 20+21 af.

Laatste kans om vragen te stellen over de teststof!