Herhalen: (foutief) beknopte bijzin, (in)congruentie

Welkom 3G! 

Ga lekker zitten volgens de plattegrond. 

Leg het volgende vast op tafel:

• Nieuw Nederlands + schrift
• leesboek

Pak je leesboek en ga lekker lezen!

Deze les

Grammatica en Formuleren 

Aan het eind van de les:

• weet je welke stof je al beheerst;
• weet je welke stof je nog lastig vindt.

Toetsweek 3

Herhalen klas 1 en 2: pv, ow, wg/ng, lv, mv, bwb

 

C5, P3: Samentrekking

C6, P2: Samentrekking controleren

 

C5, P5: Verwijzen

C6, P3: Fouten met verwijswoorden

 

C5, P7: Beknopte bijzin

C6, P4: Beknopte bijzin controleren

 

C5, P9: Congruentie

C6, P5: Incongruentie

gisteren

vandaag

(foutief) beknopte bijzin

Beknopte bijzin

In een beknopte bijzin staat geen onderwerp. Als je er een gewone bijzin van maakt, moet het onderwerp verwijzen naar dezelfde persoon/zaak als het onderwerp uit de hoofdzin.

Luid lachend schonk hij een borrel in.  > Terwijl hij luid lachte, schonk hij een borrel in. 

Beknopte bijzin

In plaats van de persoonsvorm bevat de beknopte bijzin:

• een voltooid deelwoord (Afgeleid....);
• een onvoltooid deelwoord (.... liggend);
• te + infinitief (te besteden).  

[Vermoeid door de lange, warme tocht] doken de wandelaars direct terug hun bed in.

Foutief beknopte bijzin

Als het onderwerp uit de hoofdzin niet het onderwerp is dat je in de bijzin zou kunnen zetten, dan is er sprake van een foutief beknopte bijzin . 

• Wachtend op het perron, bleek de trein al vertrokken.
• Kijkend uit het raam, viel plotseling en dakpan naar beneden. 

Waarom fout?

Wat is de hoofdzin?
Om die scooter te kunnen kopen, zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

1. Om die scooter te kunnen kopen,
2. zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

Is de bijzin beknopt of niet?
Om die scooter te kunnen kopen, zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

1. beknopt
2. niet beknopt

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Om die scooter te kunnen kopen, zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

Kan dat onderwerp in de beknopte bijzin ook het onderwerp zijn?
Om die scooter te kunnen kopen, zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

1. ja
2. nee

Is deze bijzin dus correct of foutief beknopt?
Om die scooter te kunnen kopen, zal je spaarsaldo nog flink moeten groeien.

1. correct
2. foutief

Wat is de hoofdzin?
Wankelend onder de zware last bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

1. Wankelend onder de zware last
2. bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

Is de bijzin beknopt of niet?
Wankelend onder de zware last bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

1. beknopt
2. niet beknopt

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Wankelend onder de zware last bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

Kan dat onderwerp in de beknopte bijzin ook het onderwerp zijn?
Wankelend onder de zware last bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

1. ja
2. nee

Is de zin dan correct beknopt?
Wankelend onder de zware last bracht de sjouwer de zak cement naar boven.

1. ja
2. nee

Wat is de hoofdzin?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. Om vroeg op vakantie te kunnen gaan
2. vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

Is de bijzin beknopt of niet?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. ja
2. nee

Wat is het onderwerp van de hoofdzin?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

Kan dat onderwerp in de beknopte bijzin ook het onderwerp zijn?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. ja
2. nee

Kan dat onderwerp in de beknopte bijzin ook het onderwerp zijn?
Om vroeg op vakantie te kunnen gaan, vertrok de helikopter van de president al om 7 uur.

1. ja
2. nee

Wat is de hoofdzin?
Nadat hij een half uur in het bushokje had gewacht, kwam de bus er eindelijk aan.

1. Nadat hij een half uur in het bushokje had gewacht,
2. kwam de bus er eindelijk aan.

Is de bijzin beknopt of niet?
Nadat hij een half uur in het bushokje had gewacht, kwam de bus er eindelijk aan.

1. ja
2. nee

(in)congruentie

Congruentie

In zinnen komt de persoonsvorm in persoon en getal overeen met het onderwerp: congruentie. Dit houdt in dat bij een enkelvoudig onderwerp een enkelvoudige persoonsvorm hoort. 

• VB: Ik loop naar school. / Wij lopen naar school. 

Als persoonsvorm en getal niet overeenkomen: incongruentie.

Incongruentie

• Het onderwerp is meervoud, maar wordt voor enkelvoud aangezien:

       De media schrijft veel onzin over deze bekende Nederlander.

        (schrijft = schrijven)

• Het onderwerp (ow) lijkt meervoud, maar is enkelvoud, omdat de kern enkelvoud is:

      Uit de enquête bleek dat de meerderheid van de leerlingen tegen             

      frisdrankautomaten waren.    (waren = was)

.

Incongruentie

• De pv en het ow staan ver uit elkaar en daartussen staan andere   zinsdelen met een ander getal dan het ow:

       Het schijnt dat het stadsbestuur de komende jaren binnen de grachten             geen nieuwe parkeerplaatsen voor auto’s meer willen aanleggen.

       (willen = wil)

Mijn moeders oom Age behoorde tot de eerste Nederlandse boeren die naar Canada emigreerde.

1. congruentie
2. incongruentie

Verbeter de incongruente zin.

Mijn moeders oom Age behoorde tot de eerste Nederlandse boeren die naar Canada emigreerde.

De ouders van Guus worden verzocht zich te melden bij de ballenbak aan de ingang van onze winkel.

1. congruentie
2. incongruentie

Verbeter de incongruente zin.

De ouders van Guus worden verzocht zich te melden bij de ballenbak aan de ingang van onze winkel.

Wij doneren €100,- per jaar aan de organisatie Artsen zonder Grenzen, die mensen in oorlogsgebieden proberen te helpen.

1. congruentie
2. incongruentie

Verbeter de incongruente zin.

Wij doneren €100,- per jaar aan de organisatie Artsen zonder Grenzen, die mensen in oorlogsgebieden proberen te helpen.

Weten veel mensen niet wat de jeugd tegenwoordig allemaal op sociale media doet?

1. congruentie
2. incongruentie

Aan de slag!

Leren voor de toets:

• Maak een samenvatting/overzicht van alle leerstof. Gebruik hiervoor de groene theorie in het boek en/of de LessonUps.
• Vind je de theorie lastig? Bekijk de Youtube filmpjes van Arnoud Kuijpers
• Zorg ervoor dat je alle oefeningen maakt (in je werkboek)
• Maak de extra opdrachten bij elke paragraaf via Nieuw Nederlands Online (vooral de A-route!)
• Je kunt ook oefenen via de website www.cambiumned.nl