M4 - 2.1 - Europa op weg naar oorlog

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo g, t, mavo
• Leerjaar 4

2.1 - Europa op weg naar oorlog

Leerdoelen

• Ik kan uitleggen hoe industrialisatie ervoor zorgde dat het leven veranderde. 
• Ik kan uitleggen hoe het leven er rond 1900 uitzag in Europese landen. 
• Ik kan uitleggen welke oorzaken er waren voor het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog 
  

Moderne wereld

Door industrialisatie en moderne uitvindingen veranderde de wereld.

Er werden verschillende nieuwe producten geproduceerd: 

• Auto's, fietsen, films, telefoon, elektriciteit, vliegtug, 

Gevolgen

Door industrialisatie en moderne uitvindingen veranderde de wereld.

Mensen kregen meer vrije tijd.

Gevolgen

• Opkomst toerisme
• Mensen gingen meer sporten

Eugene Sandow - fitness werd ook steeds populairder. Een bekende fitness goeroe was Eugene Sandow

Moderne wereld

• De moderne industriële samenleving maakte het mogelijk om grote aantallen buitenlandse bezoekers en sporters te ontvangen. -> bijv. eerste Olympische Spelen

Op welke manier?

Trein, stoomschip, groeiende welvaart,. 

Eerste Olympische Spelen

1896

Olympische Spelen

Nationalisme bevorderde georganiseerde beoefening van sport: 

• Sport maakte jongens geschikt voor het leger.
• Ook zorgde sport voor teamgeest en discipline

Nationalisme =  sterke liefde voor het eigen volk, het verlangen naar een eigen staat en het streven om de eigen staat sterker te maken

Welvaart en vrede

De groei van de welvaart werd mogelijk gemaakt door industrialisatie. 

• Maar ook door het feit dat er sinds 1871 geen grote oorlog meer geweest was. 
• Het leek alsof het niet beter kon. 

Vooruitgangsgeloof

Het idee dat het leven van de mensheid op den duur steeds beter wordt. Noemen we vooruitgangsgeloof

Leven van de mensen was in een aantal opzichten verbeterd:

•  uitvindingen
• levensomstandigheden.

En toch..........

Oorzaak en aanleiding

Oorzaak = waardoor gebeurt iets, kunnen er meer van zijn

Aanleiding = laatste oorzaak, er is altijd maar 1 aanleiding

Oorzaak 1

Nationalisme: 

Veel liefde voor je eigen vaderland. Jouw land beter vinden dan andere landen.

Waarom een oorzaak van WO 1?

Nationalisme zorgt er voor dat landen willen laten zien dat ze beter/sterker/machtiger zijn dan andere landen. Ze vinden dat ze het recht hebben over andere landen te heersen. Dit zorgt voor machtsvertoon en conflicten. 

Nationalisme zorgt er voor dat mensen voor hun land willen gaan vechten. 

Oorzaak 2

Militarisme:

Voorliefde voor het leger en alles wat daar mee te maken heeft (uniformen, wapens, marcheren, rangen, medailles)

Waarom een oorzaak van WO 1?

Oorlog voeren werd als iets positiefs gezien. 

In het militaire dienst gaan geeft status.

Veel vertrouwen in het eigen leger. 

Mannen melden zich graag aan voor het leger. 

Oorzaak 3

Bondgenootschappen

landen sluiten contracten met elkaar af waarin ze beloven elkaar te helpen als het oorlog wordt.

Waarom een oorzaak van WO1

Toen twee landen ruzie met elkaar kregen werden andere landen ‘verplicht’ om mee te doen met de oorlog. 

Als een land zich gesteund voelt door zijn bondgenootschappen voelt het zich machtiger en zal dus mogelijk eerder een oorlog beginnen 

Welke 3 oorzaken vinden jullie nog meer op blz. 41, 42 en 43? 

Oorzaak 4

Industrialisatie

Opkomst van de fabrieken. Steeds meer producten worden in fabrieken gemaakt.

Waarom een oorzaak van WO 1?

Door de toenemende industrialisatie konden erg snel veel (nieuwe) wapens gemaakt worden.

Oorzaak 5

Wapenwedloop:

Landen maken steeds meeren modernere wapens. Het is belangrijk om meer en betere wapens te hebben dan de tegenstander.

Waarom een oorzaak van WO 1?

Het maken van veel wapens zorgt voor wantrouwen tussen de landen.Dit kan een aanval uitlokken.

Als je veel wapens hebt is het maar een kleine stap om deze wapens ook te gaan gebruiken.

Oorzaak 6

Modern Imperialisme

Europese landen willen zoveel mogelijk koloniën hebben. Koloniën geven status en zijn belangrijk om grondstoffen te halen voor de industrie.

Waarom een oorzaak van WO 1?

De Europese landen krijgen conflicten met elkaar over wie op welk gedeelte van de wereld koloniën mag hebben.

Duitsland heeft weinig koloniën en wil toch bewijzen dat ze een machtig land zijn.

Oorzaak 7

Vijandsbeelden

Landen hadden slechte ideeën over elkaar.
Leiders van de landen zorgde ervoor dat deze ideeën door het volk overgenomen werden door propaganda. 

Waarom een oorzaak van WO 1?

Vijandsbeelden stond samenwerking in de weg. 

Het volk was door de propaganda extra gemotiveerd om tegen de vijand te vechten. 

Welke oorzaak van WO1 zie je hier? 

Moord Frans Ferdinand

• 28 juni 1914
• Oostenrijk-Hongaarse kroonprins Frans Ferdinand wordt vermoord door Gavrilo Princip.
• Aanleiding WO1 
• 'De druppel die de emmer deed overlopen'

Video aanleiding WO1

Klik hier om de video te bekijken

Gavrilo Princip

• Gavrilo Princip (1894-1918) was een Servische nationalist. 
• In 1914 doodde hij de Oostenrijkse kroonprins Frans Ferdinand.
• Deze moord wordt gezien als de aanleiding van de Eerste Wereldoorlog

Twee groepen bondgenootschappen ontstaan:

1. De 'Geallieerden' oftewel de Triple Entente

2. De 'Centralen' oftewel de Triple Alliantie

Bondgenootschappen

(tot 1917)

• Geallieerden: 
  

• Centralen: 

Examenvraag 1

Gebruik bron 7.

De brief is geschreven naar aanleiding van een moord op een belangrijk persoon in de geschiedenis van de twintigste eeuw.

→ Welke persoon werd vermoord? En in welke stad gebeurde dit?

Doe het zo:

De persoon die werd vermoord was … (noem de naam). 

De stad waar dit gebeurde was … (noem de stad).

Examenvraag 2

Gebruik de bron.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog waren er twee bondgenootschappen: de Centralen en de Geallieerden. In elke afbeelding worden één of meer landen van één van die bondgenootschappen bespot.

→ Geef per afbeelding aan welk bondgenootschap bespot wordt.

Doe het zo:

In afbeelding 1 worden de … (kies uit: Centralen/Geallieerden) bespot. 

Examenvraag 3

Gebruik de bron

 Op welke kaart zijn de belangrijkste landen van het bondgenootschap van de Centralen donker gekleurd?

A op kaart 1 

B op kaart 2 

C op kaart 3 

D op kaart 4

Begrippen

Nationalisme: sterke liefde voor het eigen volk, het verlangen naar een eigen staat en het streven om de eigen staat sterker te maken

Militarisme: verheerlijking van alles wat met het leger en oorlog te maken heeft

Modern imperialisme: de Europese machtsuitbreiding van Azië en Afrika vanaf 1870 waardoor grote koloniale rijken ontstonden.

Wapenwedloop: strijd om het sterkste bewapend te worden

Vijandbeelden: negatieve beelden over andere volkeren

Centralen en geallieerden

Tijdens de Eerste Wereldoorlog stonden de centralen en de geallieerden tegenover elkaar.

Centralen: Duitsland, Oostenrijk en hun bondgenoten.

Geallieerden: bondgenoten in de Eerste en Tweede Wereldoorlog: Groot-Brittannië, Frankrijk, Rusland/de Sovjet-Unie, de Verenigde Staten en bondgenoten.

Video begin van WO1

Klik hier om de video te bekijken

Wat zijn bondgenootschappen? landen die militair samenwerken.