2.5 Gezonde voeding (2mavo)

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Planning

1. huiswerkcontrole & nakijken 2.4
2. herhalingsvragen leerstof tot nu toe
3. leerdoelen + uitleg 2.5
4. huiswerk + proefwerk opgeven

Open je boek op blz. 107

nakijken opdracht 1;

1 = mond

2 = slokdarm

3 = maag

4 = twaalfvingerig darm

5 = dunne darm

6 = dikke darm

7 = endeldarm

opdracht 2

1e = de huig

2e = het strotklepje

opdracht 3

= C

opdracht 4

 A + 3

 B + 5

C + 2

D + 1

E + 4

opdracht 5

Mond: speeksel wordt gemaakt in de speekselklieren, voedsel in stukjes kauwen.

Slokdarm: geen verteringssappen, voedsel naar de maag vervoeren.

Maag: maagsap met zoutzuur, voedsel wordt tijdelijk opgeslagen.

Twaalfvingerige darm: gal en alvleessap, gal wordt gemaakt in de lever, alvleessap in de alvleesklier.

Dunne darm: darmsap, voedingsstoffen gaan via de darmwand het bloed in.

Dikke darm: geen verteringssappen, water wordt opgenomen in het bloed, hierdoor wordt de voedselbrij ingedikt.

Endeldarm: geen verteringssappen, onverteerbare voedselresten worden hier opgeslagen.

lichtroze lijn = gevraagde gele lijn

donkerroze lijn = gevraagde bruine lijn

opdracht 6

= C

opdracht 7

a = C

b = De dikke darm. Dit orgaan moet het water uit de onverteerbare resten halen. Als je diarree hebt, dan haalt de dikke darm niet genoeg water uit de voedselbrij, waardoor je erg waterige ontlasting hebt.

opdracht 8

a = 

1: alvleesklier

2: lever

3: galblaas

3 functie = opslaan van gal

4: twaalfvingerige darm

5: alvleessap

6: gal

6 functie = emulgeren van vetten

b= 

van verteringssappen

c = 

In de dunne darm worden het water en de opgeloste stoffen opgenomen in het bloed.

Boek voor nu dicht op tafel +

Log in op deze lessonup

Dierlijk

Plantaardig

Voedingsmiddel

Voedingsstof

Vul de tabel over twee voedingsstoffen in door aan te geven wat voor soorten voedingsstoffen ze zijn

Voedingsstoffen	Brandstof	Bouwstof	Reserve stof	Beschermende stof
Koolhydraten
Mineralen

Ja

Nee

Nee

Ja

Ja

Nee

Ja

Nee

Voedingsstoffen die moeten worden verteerd

Voedingsstoffen die niet worden verteerd.

Mineralen

Eiwitten

Vetten

Water

Koolhydraten

Vitaminen

Slokdarm

Lever

Dikke darm

Galblaas

Maag

Alvleesklier

Dunne darm

Endeldarm + anus

Appendix

Zet de onderdelen van de spijsvertering in de goed volgorde.

mond

slokdarm

maag

12-vingerige darm

dunne darm

dikke darm

endeldarm

anus

Zet in de juiste volgorde

1

2

3

4

5

6

Door peristaltische bewegingen wordt het voedsel door de slokdarm geperst.

Vanuit de galblaas en alvleesklier worden verteringssappen aan het voedsel toegevoegd

De maagportier laat kleine porties voedsel door naar de 12-vingerige darm

Met je gebit kauw je het voedsel. Speeksel bevat enzymen die helpen bij de vertering.

In de maag wordt het voedsel gemengd en gekneed

In de dunne darm wordt het voedsel vermengd met darmsappen.

Het gebit: de eerste stap in het verteren van voedsel

Snijtanden

Hoektanden

Kiezen

tanden waarmee stukken van voedsel wordt afgebeten

tanden waarmee stukken van voedsel wordt afgebeten

tanden met een knobbelige bovenkant waarmee voedsel wordt fijngemalen

Log UIT op deze lessonup!

Sluit ook je device!

2.5 gezonde voeding 

2.5 Gezonde voeding

Leerdoelen:

1. Ik kan met de Schijf van Vijf adviezen voor een gezonde voeding geven.
2. Ik weet wat een gezond gewicht is en welke keuzes daaraan kunnen bijdragen.
3. Ik kan mogelijke oorzaken en gevolgen van eetstoornissen noemen en enkele voorbeelden geven.

Voeding &

Gezondheid

Gezonde voeding

Elk vak heb je dagelijks nodig.

Elke productgroep heeft voordelen voor je gezondheid EN

levert een belangrijke voedingsstof.

Uit de grote vakken moet je meer nemen dan uit de kleine vakken. 

De grote vakken bevatten alleen plantaardige voedingsmiddelen. 

5 voedingsadviezen voor gezonde voeding

1 Veel groente en fruit (minimaal 250 gram)

2 zachte en vloeibare vetten 

3 meer plantaardig, minder vlees

4  Vooral volkoren 

5 Dorstlessers zonder suiker

+ niet te veel en niet te vaak producten met veel zout, suiker of verzadigd vet of met weinig vezels.

 Energie uit je voeding

Hoeveel energie heb je nodig?

Energie in voedsel wordt aangegeven in kilojoule (kJ), 

of in kilocalorie (kcal)

Hoeveel energie heb je nodig:

Waarom verschilt het per persoon?

• Leeftijd
  
• Lichaamsgrootte
• Geslacht
• Lichamelijke inspanning

Ongeveer een gezond gewicht?

• Om te kijken of je, ongeveer, een gezond gewicht hebt, kan je je BMI (Body Mass Index) berekenen. 
• Daarvoor gebruik je de volgende formule:
•  
•  
• Voor jongeren is de BMI wel lastiger te bepalen dan voor   volwassenen. 

BMI=​lengte​2​​​​gewicht​​

-Je weet wat een gezond gewicht is en welke keuzes daaraan kunnen bijdragen. 

Je kunt je BMI op 3 manieren berekenen: formule, grafiek, website/computer

GEWICHT IS NIET ALLES!

Gewicht heeft ook te maken met je erfelijke eigenschappen:

• zwaardere bouw
• andere stofwisseling
• dikte van de onderhuidse vetlaag verschilt van mens tot mens

• (Aziatische of Hindostaanse achtergrond geldt een andere lichaamsbouw)
• (krachtsporters zijn volgens  vaak te zwaar, door meer spiermassa, maar niet door vet)

Meestal geldt: je gewicht blijft gelijk als de hoeveelheid

energie die je opneemt gelijk is aan de hoeveelheid energie

die je verbruikt. Als je meer eet dan je nodig hebt, wordt een

deel van de voedingsstoffen opgeslagen als reservestof.

Dat gebeurt vooral in de vorm van vet. Hierdoor word je zwaarder. Als je minder eet dan je nodig hebt, worden je reservestoffen gebruikt als energiebron. Hierdoor neemt je gewicht af.

aankomen en afvallen

• Je moet een voedingsadvies kunnen geven voor iemand die wil aankomen en voor iemand die wil afvallen.

Lees alles van tabel 4 op blz. 116 voor beide de 5 adviezen. 

overgewicht

ondergewicht 

Ondergewicht

= een te laag gewicht

Dit is niet gezond.

Er kan een te kort zijn aan voedingsstoffen ontstaan. 

Iemand met ondergewicht wordt ziek en kan zich lusteloos en moe voelen.

Bij langdurig ondergewicht neemt de kans op botbreuken toe.

Overgewicht

Bij overgewicht of obesitas (ernstig overgewicht) is er teveel vet in het lichaam opgeslagen.

Mensen met overgewicht hebben meer kans op hart- en vaatziekten en diabetes (suikerziekte).

Overgewicht is ook slecht voor de gewrichten.

Eetstoornissen

• Mensen met een eetstoornis zijn in hun hoofd de hele dag bezig met eten. 
• Ze maken zich zorgen over de invloed van eten op hun lichaam.
• Eten is voor hen een bron van spanning en angst. 

Eetstoornis anorexia nervosa

• Iemand  met anorexia nervosa is niet te dik, maar voelt dat wel zo.
• Hij/zij valt daarom erg veel af en is bang om aan te komen.
• Iemand met anorexia heeft wel honger, maar weigert om (voldoende) te eten. 
• Hierdoor ontstaat ondervoeding, want kan leiden tot ziekten,
• problemen met maag en gebit
• haaruitval
• en zelfs overlijden

Eetstoornis

Boulimia Nervosa

• Iemand met Boulimia Nervosa is ook bang om dik te worden en eet ook te weinig, maar daar heeft daarnaast regelmatig eetbuien. 
• Daarna braakt hij/zij het voedsel uit of neemt laxeermiddelen in. 
• Ook bij Boulimia Nervosa ontstaat ondervoeding.
• Door het braken kan de wand van de slokdarm onherstelbaar beschadigen. 

Eetstoornis

eetbuistoornis

• Iemand met een Eetbuistoornis heeft ook vreetbuien maar braakt en laxeert niet, waardoor deze persoon  juist ernstig overgewicht krijgt. 

OORZAKEN EETSTOORNIS

De oorzaak is vaak psychisch-->negatief oordeel over zichzelf. 

Oorzaken:

• Beïnvloed door cultuur en media
• Nare gebeurtenissen in je leven
• Angst om controle te verliezen
• Faalangst/ perfectionisme
• Ontevreden over jezelf/uiterlijk
• ! Belangrijk = hulp zoeken , want je kan het niet in je eentje
• oplossen, omdat het over meer gaat dan alleen eten. 

Nog vragen?

huiswerk voor volgende les = 

Maak  IN JE WERKBOEK ;

van thema 2 - van basisstof 2.5; opdrachten 1 t/m 8

PW thema 2 biologie = 5 februari