Functiewoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Functiewoorden

Verschil met signaalwoord:

- functiewoord zegt iets over tekstgedeelte; het woord komt zelf
   meestal niet in de tekst voor.

- signaalwoord zegt iets over het verband tussen
   tekstgedeeltes (of zinnen); het woord staat er altijd in 

Leerdoelen

Je weet de betekenis van veel voorkomende functiewoorden

Je kunt met behulp van functiewoorden de functie van een alinea benoemen

Je leert teksten beter te begrijpen

Wie doet er wel eens boodschappen bij een supermarkt?

Elke stelling heeft een eigen functie

Elke stelling een functie 1

Loop je vanaf de ingang door de Jumbo dan herken je vanzelf de functie van elke stelling. De macaroni staat in een andere stelling dan de bevroren pizza's.

Elke stelling een functie 2

Vaak hangen er bordjes boven de stellingen. Meestal heb je ze niet nodig. Je verwacht de potten pastasaus bij de pakken macaroni.

Elke alinea een functie 1

In een tekst heeft elke alinea een functie. Die hangt meestal niet als tussenkopje boven die alinea. Al lezend herken je de functie aan de woorden en zinnen.

Elke alinea een functie 2

Je verwacht de oplossing niet in de inleiding en de oorzaken niet aan het einde van de tekst.

De macaronizakken staan ook niet naast de pizzadozen.

Een tekstgedeelte heeft een bepaalde functie binnen de tekst. Dit duid je aan met een functiewoord

In hoofdstuk 6: 

aanbeveling, probleemstelling, tegenwerping, 

uitwerking, verklaring, weerlegging

aanleiding, afweging, anekdote, 

constatering, nuancering en vraagstelling

Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

1. argument
2. constatering
3. conclusie
4. anekdote

De schrijver legt uit waarom iets is zoals het is.

1. argument
2. verklaring
3. conclusie
4. voorwaarde

Dat wat de schrijver tot het schrijven van de tekst aanzette.

1. anekdote
2. tegenwerping
3. conclusie
4. aanleiding

Een goede raad

1. argument
2. afweging
3. aanbeveling
4. verklaring

Vaststelling van een feit of verschijnsel

1. voorwaarde
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Nadenken over wat het beste is

1. afweging
2. relativering
3. constatering
4. conclusie

Definitie

1. Samenvattende omschrijving van de kenmerken van een begrip.
2. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren.
3. Nadenken over wat het beste is.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Waar komt een afweging vaak voor?

1. aan het begin van een tekst
2. in de bron van een tekst
3. in het middenstuk van een tekst
4. aan het eind van een tekst

Relativering

1. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Iets dat nodig is of eerst moet gebeuren voordat iets anders kan gebeuren
4. Verhaaltje dat de schrijver vertelt als illustratie bij het onderwerp van de tekst.

Tegenwerping

1. Laten zien dat een argument niet juist is.
2. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
3. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.
4. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.

Conclusie

1. Jouw opvatting over iets stellen tegenover de mening van een ander.
2. Voorwaarde of beperking bij een toezegging.
3. Vaststelling van een feit of verschijnsel.
4. Resultaat van waarnemingen en overdenkingen van de schrijver.

Weerlegging

1. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is.
2. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp
3. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
4. Formulering van een probleem met de bedoeling het te gaan oplossen

Uitwerking

1. Het verduidelijken van iets door meer details te geven en/of de mening iets minder scherp te maken.
2. De schrijver laat de betrekkelijkheid van iets zien, zwakt iets af.
3. Laten zien dat een argument/argumentatie niet juist is
4. Extra, nauwkeuriger omschreven informatie bij een onderwerp

Aanleiding

Afweging

Constatering

Verklaring

Vertelt een actuele gebeurtenis waardoor de schrijver deze tekst schreef

Dit tekstdeel vergelijk voor- en nadelen

Dit tekstdeel stelt iets vast en geeft soms een beschrijving

Dit tekstdeel geeft uitleg

vraag 1

Wat is de functie van alinea 1?

Kies uit: argumenten, bewijs, constatering, gevolg, oorzaken, oplossing, tegenwerping, toelichting, uitleg of voorbeeld.

vraag 1

Wat is de functie van alinea 1?

Hier wordt een voorbeeld gegeven.

vraag 2

Wat is de functie van alinea 2?

Kies uit: argumenten, bewijs, constatering, gevolg, oorzaken, oplossing, tegenwerping, toelichting, uitleg of voorbeeld.

vr. 2

Wat is de functie van alinea 2?

De auteur doet een constatering.

"...kan geen baantje vinden."

vraag 3

Wat is de functie van alinea 3&4?

Kies uit: argumenten, bewijs, constatering, gevolg, oorzaken, oplossing, tegenwerping, toelichting, uitleg of voorbeeld.

vr. 3

Wat is de functie van alinea 3&4

De auteur somt hier oorzaken op.

Alinea 3: "Dat komt doordat..."

Alinea 4: "...is ook een oorzaak."

Aan de slag:

Nieuw Nederlands hoofdstuk 5 lezen: theorie blz. 146

NN Lezen H5 startopdracht en opdracht 1 blz. 146-148

Daarna maken: opdracht 2 blz. 148-149 (huiswerk woensdag)

Veel succes!