1. Wat is fictie?

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Wat is fictie?  

Doelen van deze les

Ik kan het verschil uitleggen tussen fictie en non-fictie.

Ik kan voorbeelden geven van fictie en non-fictie.

Ik kan de kenmerken noemen van verschillende soorten fictie, zoals het broodjeaapverhaal, mythen, legenden en sprookjes.

Wat is fictie? Er zijn twee antwoorden goed.

1. een informatieve tekst
2. de feitelijke werkelijkheid
3. geschreven vanuit de fantasie van de auteur
4. een verzonnen verhaal

Fictie en non-fictie

Fictie: verzonnen verhalen

Non-fictie: teksten over de werkelijkheid, (dus niet verzonnen)

Fictie 

Een schrijver kan een verzonnen verhaal vertellen. Deze verhalen noem je fictie.

Sprookjes, leesboeken, stripverhalen, films, soaps en gedichten zijn voorbeelden van fictie.

Non-fictie 

Een schrijver kan ook schrijven over dingen die echt gebeurd zijn. Deze verhalen noem je non-fictie.

Nieuwsberichten, reisverslagen, een recept, een informatief boek, het journaal, een documentaire of een reality-programma zijn voorbeelden van non-fictie

Fictie of 

non-fictie?

1. Fictie
2. Non-fictie

Is dit fictie of non-fictie?

1. fictie
2. non-fictie

Fictie of 

non-fictie?

1. Fictie
2. Non-fictie

Leerdoelen

Ik kan het verschil uitleggen tussen fictie en non-fictie.
Ik kan voorbeelden geven van fictie en non-fictie.
Ik kan een fictiewerk kiezen dat past bij mijn interesse.

Ik kan mijn mening geven over personen en/of gebeurtenissen in een boek.

Wie leest wanneer?

A1 - De kracht van verhalen

Welke groep is het grootst?

1. de sceptici of 'debunkers'
2. de fanatieke gelovigen
3. de 'je-weet-maar-nooit' gelovers
4. de ervaringsgelovigen

Waarom heeft het niet veel zin als sceptici en 'je-weet-maar-nooit' gelovigen met elkaar in discussie gaan?

De groep van de sceptici of debunkers (die een goede bron willen zien) is het grootst: ongeveer 50%.

Ze hebben hele andere spelregels

De sceptici willen feiten checken, maar de 'je-weet-maar-nooit' gelovige is helemaal niet geïnteresseerd in feiten, maar in waardevolle waarschuwingen. 

Hoe kan het dat ook agenten broodjeaapverhalen doorvertellen?

Het is verklaarbaar dat agenten broodjeaapverhalen doorvertellen, want ze horen bij de groep

1. sceptici of 'debunkers'
2. fanatieke gelovigen
3. 'je-weet-maar-nooit' gelovers
4. de ervaringsgelovigen

Opdrachten fictie

1. Zoek uit waar de term 'broodje aap' vandaan komt.

2. Zoek een broodjeaapverhaal op.

3. Zoek op wat het verschil is tussen een mythe en een legende.

4. Leg uit welke betekenis het woord 'legendarisch' heeft.

5. Bedenk drie kenmerken die sprookjes hebben.

Opdracht 1

Zoek uit waar de term 'broodje aap' vandaan komt. 

Opdracht 1

Het begrip broodjeaapverhaal raakte in Nederland in gebruik nadat de schrijfster Ethel Portnoy in 1978 een aantal van dit soort verhalen bundelde in een boekje met de titel ‘Broodje Aap. De folklore van de postindustriële samenleving’. De titel

‘Broodje aap’ is ontleend aan het verhaal dat er in een bepaald restaurant broodjes met apenvlees werden verkocht.

Opdracht 2

Zoek een broodjeaapverhaal op.

Zijn er onderdelen in het verhaal dat je gevonden hebt, die wél waar (kunnen) zijn? 

Opdracht 3

Zoek op wat het verschil is tussen een mythe en een legende.

Opdracht 3

Een mythe is een bovennatuurlijk verhaal waarin goden, halfgoden of mythische wezens een rol spelen. 

Bij een legende is het een heilige zoals Jezus Christus of Maria

die een wonder verricht.

Opdracht 4

Leg uit welke betekenis het woord 'legendarisch' heeft. 

Opdracht 4

Als in een legende; berustend op de overlevering; beroemd; befaamd; fabelachtig; volgens de legende; zo beroemd dat er nog steeds over gesproken wordt.

Opdracht 5

Bedenk drie kenmerken van sprookjes.

Opdracht 5

Een sprookje begint vaak met de zin ‘Er was eens…’ en eindigt met ‘En ze leefden nog lang en gelukkig’. Een sprookje loopt dus altijd goed af, terwijl dit bij andere verhalen niet zo hoeft te zijn. 

De meeste verhalen spelen zich daarnaast af in een bepaalde tijd en op een bepaalde plaats. Bij sprookjes is de tijd en de ruimte juist niet gedefinieerd. Sprookjes zijn internationaal populair door die ongedefinieerde plaats en ruimte, zo zijn ze in meerdere landen/culturen en tijden te situeren. 

Ook de moraal (het opvoedkundige aspect) maakt sprookjes internationaal populair.