3.2 Wat kun je doen met elektriciteit?

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo, havo
• Leerjaar 1

• Werkboek
  
• Practicum
  
  
• Toets leerdoelen thema elektriciteit en warmte
  

M&N Deeltaak 4 - Electriciteit en Warmte

DEZE LES

Deeltaak start

Uitleg

Zelfstandig werken

JE GAAT LEREN OVER

• dat je elektriciteit om kunt zetten in warmte, licht en beweging;
  
• hoe verschillende soorten lampen werken;
  
• hoe de kleur van licht van de temperatuur van de lichtbron afhangt;
  
• hoe een elektromotor werkt.

Wat weet je er al van?

Kennistest

Er volgen nu vragen om de voorkennis van de leerling te testen.

Wat is de spanning van dit stopcontact?

1. 9 volt
2. 24 volt
3. 230 volt
4. 1000 volt

De spanning
van een stopcontact is:

1. Wel gevaarlijk
2. Niet gevaarlijk

Chemische energie

Elektrische energie

Een magneet heeft altijd een noordpool en een zuidpool

1. Waar
2. Niet waar

Wat is de overeenkosmt tussen deze voorwerpen?

Uitleg

Laptops dicht

Energie omzetten

Overzicht met voorbeelden van energie omzetting.

Omzetten van energie

Elektrische energie kun je omzetten in licht, warmte of beweging.

Joule

Energie meet je in joule (J).

1 joule is heel klein, daarom rekenen we in kJ.

1 kJ = 1 000 J

Energie omzetten in licht

Lampen

Lampen bevatten verschillende kleuren licht

Gloeilamp: meer rood dan zonlicht

TL-buis: groen, paars, rood, etc.

Verschillende soorten licht

• gloeilamp
• neon 
• natrium (straat) lamp 
• tl-buis en spaarlamp (klein opgevouwen tl lamp)
• led-lamp
• lcd scherm
• plasma tv

Gloeilamp

Geeft licht door heel warm te worden

Gloeilampdraad: 2500 ^oC

- Wit gloeiend warm

- Energieverlies: We willen licht en geen warmte

Neon of natrium (straat) lamp wordt niet zo warm

Energie-

omzettingen

Energiestroomdiagram

TL-buis (tube lighting)

Wekt UV-straling op door een
elektrische lading door een gas te laten lopen

Wit poeder aan de binnenkant neemt
de UV-straling op en straalt wit licht uit
--> fluorescentie

Kleur hangt af van soort gas

LED licht

LED (light emitting diode) - werkt niet met gas maar met een halfgeleider.

- Metaalachtige kristallen in 

een stukje materiaal (diode).

De kleur hangt af van de 

gebruikte halfgeleider.

Wordt niet heel warm.

Kleurtemperatuur

De kleurtemperatuur wordt meestal uitgedrukt in kelvin (K). Volgens de verschuivingswet van Wien neemt de golflengte van het uitgestraalde licht af met toenemende temperatuur en heeft blauwachtig licht (korte golflengte) een hogere kleurtemperatuur dan roodachtig licht. Dit is tegengesteld aan de indruk die het licht op de mens maakt. Licht met een lage kleurtemperatuur wordt als "warmer" ervaren dan licht met een hoge kleurtemperatuur.

Kleurtemperatuur

Lcd-beeldschermen

Lcd-schermen (liquid crystal display)

- Hebben kleine vloeibare kristallen. 

- De kristallen geven 

    zelf geen licht, maar 

    laat licht achter het 

    kristal door.

- Aparte kristallen voor rood, groen en blauw licht.

Plasma-tv

Puntjes die rood, groen of blauw licht geven.

Elk puntje is een heel klein tl-buisje.

Andere toepassingen

Magnetisme

Beweging

Elektromagneet

                Elektromagneet

Spoel (gewikkeld koperdraad) om een ijzeren kern

Loopt er stroom door de spoel, dan wordt de kern magnetisch!

Staafmagneet

Elektromagneet

Elektromotor

Permanente magneet + draaibare spoel

In de spoel wisselt steeds de stroomrichting

Zet elektrische energie
om in bewegingsenergie. 

Weektaak

3.1 Starten + 3.2 Wat kun je doen met elektriciteit

LEERDOELEN

• dat je elektriciteit om kunt zetten in warmte, licht en beweging;
  
• hoe verschillende soorten lampen werken;
  
• hoe de kleur van licht van de temperatuur van de lichtbron afhangt;
  
• hoe een elektromotor werkt.

Weektaak

6.2 Wat kun je doen met elektriciteit?

Opdrachten A t/m D

Werk aftekenen?

Zet je naam op het bord en 

werk zelfstandig verder

Wat kun je doen met elektriciteit?

Intro dia. Vraag aan de leerlingen wie dit spel kent, hoe het technisch werkt, hoe die stroomkring eruit ziet, e.d.

Dr. Bibber schakeling

Deze dia laat een eenvoudig schakelschema zien van het spel Dr. Bibber (niet compleet want het lampje van de neus ontbreekt in dit schema).