Grensvervagingen - 12.2 Hayles' cognitieve assemblage

• Filosofie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 6

Nancy Katherine Hayles

1943

Nadenken over cognitie altijd gedaan vanuit antropocentrisch perspectief.

Menselijk denkvermogen was hierbij de norm.

Centrale plaats voor het bewustzijn.

Hayles: dit is onterecht!

Hayles

Cognitie heeft niet per se bewustzijn van een zelf nodig en de omgeving. 

Ook niet-bewuste entiteiten kunnen denken.

Denkprocessen worden gedistribueerd tussen menselijke en niet-menselijke denkers.

Deze complexe interacties zijn een cognitieve assemblages.

Op het moment dat jij deze LU terugkijkt zijn jouw bedoelingen (leren vanuit LU) verstrengelt met het cognitief systeem dat jouw laptop is. Je bent dan onderdeel van het wifi-netwerk, infrastructuren, glasvezelkabels, etc.

Cognitieve assemblage

Denkprocessen worden tussen menselijke en niet-menselijke denkers gedistribueerd.

Een tijdelijke functionele koppeling van allerlei menselijke, biologische, technische en materiële onderdelen die met elkaar communiceren en op elkaar inwerken.

Samenvattend

Cognitieve assemblages: distributie van denkprocessen tussen menselijke en niet-menselijke denkers

Niet-bewuste cognitie van niet-mensen: bewustzijn van zelf of omgeving is niet nodig om te kunnen denken.

Ongedacht. De kracht van het cognitief onbewuste.

Over autonome drones in oorlogsvoering

---

Nadenken over implicaties van cognitief samengestelde systemen met complexe menselijke systemen die nieuwe mogelijkheden, uitdagingen en gevaren creëren.

Analyse technische autonomie

"Kortom, dit is het moment om een beslissing te nemen. Debatten die we nu voeren en keuzes die we nu maken, hebben verreikende gevolgen voor het type cognitieve assemblages dat we ontwikkelen of tegenhouden, en daarmee voor de toekomsten die we creëren voor onszelf en voor andere cognitieve entiteiten waarmee we de planeet delen."

blz. 240 / blz. 56

Antropomorfe taal

"Het model gebruikt een veilingstrategie, waarbij elke eenheid reageert op een biedingsverzoek door zijn 'overtuigingen', 'wensen' en 'intenties' te bepalen."

"De antropomorfe taal is geen toeval, want het laat zien dat met het toenemen van de waarnemingskennis van interne en externe capaciteiten van de zwerm, ook zijn vermogen om beslissingen te nemen toeneemt, iets wat traditioneel voorbehouden was aan mensen."

blz 241 / blz 57

Naast elkaar gezet, verschil tussen menselijke cognitie en technische cognitie:

Menselijke cognitie

Interacteren met technische cognitie

Emotie

Empathische vermogens

Technische cognitie

Interacteren met menselijke cognitie

Berekeningsintensiteit

Snelle dataverwerking

Autonomie

Zichzelf wetten opleggen.

Antropomorfe taal

Taal waarbij menselijke eigenschappen worden toegekend aan het niet-menselijke.

Eindterm 18

18. De kandidaten kunnen de opvattingen van Haraway, Morton, Despret, Latour, Hayles, Barad, Harari

en Rasch over de grensvervagingen omtrent de mens uitleggen, vergelijken, toepassen en evalueren.

Daarbij kunnen zij de volgende standpunten betrekken:

• dat door de grensvervagingen de vraag naar het wezen van de mens opnieuw en anders
benaderd moet worden (Haraway);
• dat er bij de grensvervagingen kanttekeningen kunnen worden geplaatst vanuit ethisch,
kentheoretisch en wetenschapsfilosofisch perspectief;
• dat de grens tussen mens en dier is vervaagd (Morton, Despret);
• dat de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd (Latour, Hayles);
• dat de grens tussen fysiek en niet-fysiek is vervaagd (Barad, Harari, Rasch).

Eindterm 20

20. De kandidaten kunnen uitleggen en evalueren dat volgens Latour en Hayles de grens tussen levend en niet-levend is vervaagd. 

Daarbij kunnen zij betrekken:

• de begrippen ‘actor’, ‘actor-netwerktheorie (ANT)’, ‘handeling (action)’, ‘niet-bewuste cognitie’, ‘distributie’, ‘cognitieve assemblage’;
• een uitleg met tekstfragment 14 van Latours argument dat ook niet-levende wezens vitaliteit en handelingsvermogen hebben;

• een uitleg met tekstfragment 15 van Hayles’ argument dat de mens, ondanks het handelingsvermogen van niet-levende entiteiten, de verantwoordelijkheid behoudt voor het niet-menselijke;

• een uitleg met van Latours argument dat de mens verantwoordelijkheid behoudt voor het niet-menselijke.