Ziektebeelden: nieren en urinewegen

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Ziektebeelden

Nieren en urinewegen

Leerdoelen uit Meulenhof

• Je kunt de anatomie en fysiologie van de nieren
• Je kunt verschillende aandoeningen aan de blaas.
• Je kunt de kenmerken van verschillende ziekten van de nieren, urinewegen en de geslachtsorganen onderscheiden en de verpleegkundige aandachtspunten toelichten bij zorgvragers met deze ziekten.

Kennis test.. 

Diurese = 

ADH = 

Glomerulus = 

Pyelum = 

Reabsorptie = 

Ultrafiltratie = 

Ureter = 

Ken je deze nog?

Diurese = vorming van urine

ADH = antidiuretisch hormoon

Glomerulus = vaatkluwen in het kapsel van Bowman

Pyelum = nierbekken

Reabsorptie = terugopname

Ultrafiltratie = filteren van het bloed in kapsel van Bowman

Ureter = urineleider

1. Aorta

2. V. cava inferior (onderste holle ader)

3. Nierslagader

4. Nierader

5. Nieren

6. Ureter

7. Blaas

8. Urethra

Wat is de functie van de nieren?
Kies het juiste antwoord

1. afvalstoffen uit bloed verwijderen
2. regeling van de bloeddruk
3. alle antwoorden zijn juist
4. regeling van water- en zoutenhuishouding

Hoe heet de functionele niereenheid?

1. Glomerulus
2. Distale tubulus
3. Kapsel van Bouwman
4. Nefron

Een positieve vochtbalans past bij

1. hartfalen, nierinsufficiëntie, hyperhydratatie.
2. brandwonden, bloedverlies en hyperhydratatie
3. diuretica brandwonden polyurie
4. koorts/zweten/ tachypneu

Wat is de belangrijkste functie van de nier?

1. Reguleren van de bloeddruk.
2. Het produceren van urine.
3. Het afbreken van afvalstoffen in het bloed.
4. Het aanmaken van hormonen.

Wat gebeurt er met het bloed in de nieren?

1. Gezuiverd van afvalstoffen .
2. Het bloed wordt omgezet in urine.
3. Het o2 gehalte wordt verhoogd.
4. Het bloed wordt aangevuld met hormonen.

Wat kan er gebeuren als de nieren niet goed functioneren?

1. Hersenaandoening.
2. Hartproblemen.
3. verlies van eetlust.
4. Toxiciteit .

Wat is een veelvoorkomende oorzaak van nierproblemen?

1. Overmatig alcoholgebruik.
2. Roken.
3. Hypertensie.
4. Gebrek aan beweging.

Wat is een niersteen?

1. Zwelling in de nier.
2. Ophoping van bacteriën in de nier.
3. Kristalachtig ophoping in de nieren.
4. Een vorm van kanker inde nier.

Welke voedingsmiddel kan het risico op niersteen vergroten?

1. Vlees.
2. Groente.
3. Zuivel.
4. Fruit.

Wat is veelvoorkomende behandeling van nierfalen?

1. Chemotherapie.
2. Dialyse.
3. Chirurgie.
4. Antibiotica.

Wat is Nefropathie?

1. Nier operatie
2. Nierziekten
3. Nier medicatie
4. Nier van een baby

Nefron

 = urinefabriekje, functionele nier eenheid.

Ligging: hoog in de buikholte, tegen de achterste buikwand, links en rechts van de wervelkolom

Urineproductie: ultra-filtratie en reabsorptie

Ultra-filtratie

1. aanvoerend bloedvat

2. Kapsel van Bowman

3. Glomerulus

Reabsorptie

4. Gekronkelde buis

5. Lis van Henle

6. Gekronkelde buis

7. Verzamelbuisje

8. Afvoerend bloedvat

Waarom ga je vaker urineren na paar biertjes?

Ureter

• 25 - 30 cm lang
• Transport van urine naar de blaas (peristaltiek)

Blaas

• Tijdelijke opslag van urine
  
• Speelt een rol bij de mictie

Mictiereflex:

300cc urine --> blaaswand opgerekt --> prikkel naar hersenen (bewustwording), binnenste kringspier ontspant, blaaswand spant aan --> plassen

OPHOUDEN: buitenste kringspier aanspannen

PLASSEN: buitenste kringspier ontspannen

Urethra

• Vrouw: 3 cm lang
• Man: 15 - 20 cm lang
• Functie: urine afvoeren naar de buitenwereld

ADH

Postitive vochtbalance

Natrium rijk dieet? 

Transpiratie

Homeostase

PH

Vast houden van diurese 

Acidose en bicarbonaat 

Dysurie

Polyurie

Bloeddruk 

Dysurie

Blaasontsteking (cystitis)

Binnenkant van de blaas is ontstoken, soms ook de urinebuis: urineweginfectie

Komt vaker voor bij vrouwen: urinebuis is korter, ligt dichter bij anus (bacteriën)

Risicogroepen: zwangeren, vrouwen met verzakking, mannen met prostaatproblemen (urine blijft achter in blaas)

Blaasontsteking (cystitis)

Oorzaken:

• binnendringen van bacterie
  
• seksueel contact
  
• blaaskatheter inbrengen en verzorgen (niet schoon werken)
  
• achterblijven van urine (urineretentie)

Blaasontsteking (cystitis)

Symptomen:

• pijn / brandend gevoel bij het plassen
  
• vaak en kleine beetjes, loze aandrang
• drukkend, pijn gevoel buik of onderrug
  
• troebele, stinkende urine
  
• (soms) bloed in de urine
  
• (soms) koorts
  

Blaasontsteking (cystitis)

Behandeling:

• Preventie: voldoende drinken, regelmatig plassen (niet uitstellen), uitplassen na seks, drinken van cranberrysap
• Antibiotica

Hypospadie

Uitmonding van de plasbuis is niet op de top van de eikel maar aan de onderkant van de eikel of halverwege de penis.

Oorzaak onbekend, verhoogde kans bij erfelijkheid, te laag geboortegewicht, chemische stoffen

Nierstenen= Urolithiasis

Oorzaken:

• onvoldoende vochtopname
• overmatig zweten
• bepaalde medicijnen
• urineweginfectie
• bepaalde zouten in het lichaam
• te veel eiwitten eten (vlees)

Nierstenen, symptomen

• vage, weinig opvallende pijn in de onderrug, flanken
• daarna felle, heftige pijn, zijkant van de buik, naar lies en bovenbeen en geslachtsorganen
• bewegingsdrang
• verder: misselijk, braken, zweten, bloed in de urine, vaker plassen
• soms geen last

Nierstenen, behandeling

• pijnstillers
  
• spierverslappende medicijnen
  
• verwijderen: niersteenvergruizer
  
• verwijderen: ureteroscopie
  
• verwijderen: operatie
  
• medicijnen om calciumuitscheiding tegen te aan

www.ad.nl

Acute nierinsufficientie

Plotseling achteruitgang van de nierfunctie. Soms blijvende schade en dan is het chronische nierinsufficiëntie.

Oorzaken:

• te weinig aanvoer van bloed (grote bloeding)
• beschadiging van filtersysteem (infectie/ immuunsysteem)
• stuwing van de nieren (nierstenen, nierbloeding, tumor, prostaatvergroting)

Acute nierinsufficientie

Symptomen:

• afhankelijk van oorzaak
  
• vermoeidheid
  
• misselijkheid
  
• verminderde eetlust (ophoping van afvalstoffen)
  

Acute nierinsufficientie

Behandeling:

• dieet: minder vet, cholesterol, eiwit, natrium, kalium
  
• medicatie om vocht af te drijven
  
• bloeddrukverlagers
  
• niervervangende behandeling: dialyse
  

Acute nierinsufficientie

Dialyse:

• Hemodialyse: bloed buiten het lichaam filteren door middel van een kunstnier
  
• Peritoneaaldialyse: spoelvloeistof in buikholte dat afvalstoffen opneemt, hierna weer afvoeren
  

Even oefenen

Cystitis = 

Dysurie = 

Hematurie = 

Leukocyturie = 

Nefron = 

Nycturie = 

TUR = 

Even oefenen

Cystitis = blaasontsteking

Dysurie = moeite met plassen

Hematurie = bloed bij de urine

Leukocyturie = witte bloedcellen bij de urine

Nefron = urinefabriekje, functionele niereenheid

Nycturie = overmatige productie van urine in de nacht

TUR = transuretrale resectie

inloggen.learnbeat.nl

leerdoelen. 

• Je kunt de anatomie en fysiologie van de nieren
  
• Je kunt verschillende aandoeningen aan de blaas.
  
• Je kunt de kenmerken van verschillende ziekten van de nieren, urinewegen en de geslachtsorganen onderscheiden en de verpleegkundige aandachtspunten toelichten bij zorgvragers met deze ziekten.