Cursus 1 §5 tekstverbanden en signaalwoorden

• Mens & Maatschappij
• Middelbare school
• vmbo b
• Leerjaar 3

• Leerdoelen §5
• Uitleg
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

Wat doet iemand als hij je gaat instrueren?

1. Hij wil zijn mening duidelijk maken
2. Hij gaat je iets leren
3. Hij wil jou overtuigen

Met welke tekst wil iemand jou tot handelen aanzetten?

1. stripverhaal
2. nieuwsbericht
3. reclametekst
4. een mop

Wat is het tekstdoel?

1. De schrijver wil je iets leren of uitleggen (instrueren)
2. De schrijver wil je iets laten doen (activeren)
3. De schrijver wil je amuseren (amuseren)
4. De schrijver wil zijn mening geven (overtuigen)

• Je kunt tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden.

Lesdoelen

Het maken van aantekeningen kan helpen om de uitleg beter te onthouden. 

Aantekeningen

Signaalwoorden..

1. Verwijzen naar iets in de tekst.
2. Geven aan dat iets van iemand is.
3. Geven een eigenschap aan.
4. Geven een verband aan in de tekst.

Uitlegfilmpje!

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
opsomming	ten eerste, ten tweede, ten slotte, ook, verder, en
tijdsvolgorde (chronologie)	vroeger, later, nu, eerst, vervolgens, terwijl, intussen, daarna, nadat
voorbeeld of uitleg	bijvoorbeeld, zoals, als, denk aan

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
tegenstelling	maar, hoewel, echter, toch, daarentegen, aan de ene kant … aan de andere kant
oorzaak-gevolg	doordat, daardoor, als gevolg van, dat komt door, het gevolg is
conclusie	dus, daarom, dat houdt in, kortom, concluderend, al met al

Tekstverband & signaalwoorden 

tekstverband	signaalwoorden
doel-middel	zodat, om te, door middel van, met behulp van
voorwaarde	als (… dan), indien, tenzij, wanneer, mits

Doel-middel

Bij het tekstverband doel-middel gaat het om het bereiken van een bepaald doel. Hiervoor is een middel nodig.

Bijvoorbeeld: Ik ga vanavond vroeg naar bed, zodat ik morgen fit ben voor de wedstrijd.

Doel: fit zijn voor de wedstrijd

Middel: vroeg naar bed gaan

Voorwaarde

Het tekstverband voorwaarde geeft aan wat nodig is voordat iets anders kan gebeuren. 

Bijvoorbeeld: Ik blijf in conditie, als ik voldoende sport.

• Wat: Maak opdracht 3 en 5 van cursus 1 paragraaf 5 blz. 34 t/m 35.
• Hoe: individueel
• Hulp: lesboek, aantekeningen, mevrouw de Vries
• Tijd: timer
• Klaar?: werk verder aan opdracht 4 en 6 van  paragraaf 5.

Welk signaalwoord past in de zin: In een democratie zijn er behalve verkiezingen, ........... vrijheid van meningsuiting en vrije pers.

1. ook
2. daarom
3. dus
4. vervolgens

Welk signaalwoord past in de zin:
Een appel is ................................ tot een banaan rond en hard.

1. in tegenstelling tot
2. ondanks
3. evenals
4. behalve

Welk signaalwoord past in de zin:
Iedere partij heeft een eigen mening over het onderwijs, .... de leraren moeten meer salaris krijgen.
(voorbeeld - toelichting)

1. aangezien
2. omdat
3. want
4. zoals

Voordat ze het vliegtuig mochten betreden werden de paspoorten gecontroleerd.
Wat is het signaalwoord?

Welk tekstverband is dit?

• Leerdoelen §5
• Herhaling vorige les + uitleg
• Zelfstandig werken
• Afsluiting

• Je kunt tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden.

Lesdoelen

Doel-middel

Bij het tekstverband doel-middel gaat het om het bereiken van een bepaald doel.
Hiervoor is een middel nodig, iets wat gebruikt wordt om het doel te bereiken.

 Signaalwoorden: opdat, zodat, om te, door middel van, met behulp van.

Bijvoorbeeld: Ik sta ’s morgens vroeg op, zodat ik op tijd bij de bushalte ben.

Doel: op tijd bij de bushalte zijn

Middel: vroeg opstaan

Ik kijk een tutorial

Ik ga collecteren

Ik leer voor mijn toets

omdat ik wil leren vlechten

met als doel zo veel mogelijk geld op te halen

door middel van het kijken op wiskunde academie

Maak een zin met het volgende doel en middel:
Doel: taart bakken
Middel: recept

Welk signaalwoord bij doel middel staat er in de tekst?

1. om te
2. staan
3. eerst
4. over

Is het maken van een spiekbriefje
een doel of een middel?

1. doel
2. middel

Voorwaarde

Een voorwaarde is iets wat moet gebeuren, voordat iets anders kan gebeuren.
Het maakt dus duidelijk onder welke voorwaarden iets gebeurt.

Signaalwoorden: als (... dan), indien, tenzij, wanneer, mits.

Bijvoorbeeld:

Ik krijg elke zaterdag vijf euro van mijn vader, als ik zijn auto was.

Wat er kan gebeuren: Ik krijg vijf euro.

Voorwaarde (wat er eerst moet gebeuren): de auto wassen

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

1. toelichtend verband
2. redengevend verband
3. voorwaardelijk verband
4. opsommend verband

Als jij alles voor mij inpakt,
koop ik iets lekkers voor onderweg.

Signaalwoord?

Zet de zinnen met signaalwoorden bij de juiste verbanden

Opsommend verband

Tegenstellend verband

Voorbeeldgevend verband

Voorwaardelijk verband

Verband van doel-middel

Voor het feest kopen we behalve chips, ook nog chocolade, en nootjes ook nog eiersalade en toastjes 

Door middel van praten proberen we de ruzie op te lossen.

We wilden Netflix kijken. Zo hadden we de keuze uit Lucifer, the Blacklist of Emily in Paris

Ik ga volgend jaar studeren, tenzij ik zak voor het eindexamen.

Het doel van de volgende wedstrijd is winnen. Daarom trainen we nu extra hard.

Ik moet op tijd opstaan, echter ik druk maar steeds die snooz-knop in. 

Wanneer jij aardig tegen me bent, zal ik dat ook tegen jou zijn.

Ten slotte eindigden we de vakantie met een dagje strand. 

Opdracht 1 en 2

fragment bekijken

vragen maken

bespreken 

• Wat: Maak paragraaf 5 van cursus 1 af blz. 33 t/m 37. (Behalve opdracht 8 en 9)
• Hoe: individueel
• Hulp: lesboek, aantekeningen, mevrouw de Vries
• Tijd: timer
• Klaar?: opdracht 9 alleen maken of lezen in je leesboek. 

Welk signaalwoord hoort bij het tekstverband "opsommend"?

1. Ook
2. Alles bij elkaar
3. Al met al
4. Zoals

Bij welk tekstverband hoort dit signaalwoord?
DAARNA

1. Opsommend
2. Tegenstellend
3. Tijdsvolgorde
4. Concluderend

Wat is het signaalwoord voor het opsommend tekstverband in deze zin?
'Amsterdam is ook een mooie stad!'

1. is
2. ook
3. en
4. stad

In de zomervakantie had ik een bijzonder aardig baantje, maar daar heb ik nu geen tijd meer voor.
Wat is het signaalwoord?

Welk tekstverband is dit?

Extra les

• Leerdoelen §5
• Uitlegfilmpje
• Opdracht maken
• Afsluiting

• Je kunt tekstverbanden herkennen aan de hand van signaalwoorden.

Lesdoelen

• Wat: Maak de online wikiwijs om te oefenen met tekstverbanden en signaalwoorden.
• Hoe: individueel
• Hulp: lesboek, aantekeningen, mevrouw de Vries
• Tijd: timer
• Klaar?: lees verder in je leesboek

maken.wikiwijs.nl

• Wat: Zoek een tekst uit. Beantwoord de vragen op het werkblad.
• Hoe: tweetallen
• Hulp: lesboek, aantekeningen, mevrouw de Vries
• Tijd: timer
• Klaar?: lees verder in je leesboek