§3.2 - Reactievergelijkingen

• Scheikunde
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

§3.2 Reactievergelijkingen

Je kan aan het einde van deze les:

• Een chemische reactie opstellen in een reactieschema

• De 4 toestandsaanduidingen correct gebruiken 

• Een reactievergelijking kloppend maken

• Reactievergelijkingen opstellen

Reactieschema

Als we het hebben over "het verbranden van methaan" kunnen we dit in een reactieschema zetten:

methaan      +          zuurstof       ->      koolstofdioxide    +     water

In een reactieschema staan dus alle beginstoffen voor de reactiepijl en alle reactieproducten na de pijl.

De stoffen worden in woorden opgeschreven.

Reactieschema

In een reactieschema staan ook de fases van de stoffen:

vaste stof                                 krijgt als symbool              (s)

vloeistof                                    krijgt als symbool              (l)

gas                                               krijgt als symbool              (g)

opgeloste stof in water      krijgt als symbool             (aq)

Dus met faseaanduidingen wordt het reactieschema dan:

methaan (g)   +   zuurstof (g)   ->   koolstofdioxide (g) +  water (g)

Reactievergelijking

Maar in scheikunde gebruiken we niet het reactieschema:

methaan      +          zuurstof       ->      koolstofdioxide    +     water

Maar de stoffen worden geschreven in molecuulformules en dan noemen we het een reactievergelijking.

De reactievergelijking van de reactie wordt dan:

     CH4 (g)   +      O2 (g)     ->     CO2 (g)     +     H2O (g)

Reactievergelijking kloppend maken

Maar: De wet van behoud van massa

Wat was dit ook alweer?

     CH4 (g)   +      O2 (g)     ->     CO2 (g)     +     H2O (g)

Reactievergelijking kloppend maken

In de vorige slide zag je dat de atomen niet in dezelfde aantallen vóór en na de pijl aanwezig zijn. Je moet nog puzzelen om dit "kloppend te maken". Dus aantal moleculen veranderen zodat alles klopt.

                   CH4         +       2 O2       ->                                   CO2           +            2 H2O

C-atoom:  1                                                       C-atoom:      1

H-atoom:  4*1 = 4                                          H-atoom:                                      2*2        = 4

O-atoom:                         2*2 = 4                   O-atoom:     2                +            2*1         = 4                                  

Tips voor het kloppend maken

1) Voordat je begint schrijf je de atoomsoorten die voorkomen in de reactievergelijking onder elkaar en tel je de aantallen die je nu al hebt.

2) Begin met een atoomsoort die maar in 1 stof vóór de pijl en in 1 stof na de pijl voorkomt en maak deze gelijk.

3) Als er een stof is met maar 1 atoomsoort in de stof, dan maak je die als laatste kloppend (bijv O2 in het vorige voorbeeld)

4) Controleer op het einde ALTIJD of alles klopt.

Oefenen met kloppend maken

Je gaat aan de slag met de Phet-app:

Reactievergelijkingen doen kloppen

Maak eerst de inleiding

Start daarna het spel

Oefenen met kloppend maken

1.  Stikstof(g) + waterstof(g) -> ammoniak(g)
2. natrium(s) + zuurstof(g) -> dinatriummono-oxide(s)
3. …Al (s) + …Cl₂ (g) -> …AlCl₃ (s) 
4. volledige verbranding van propaan (C3H8)

Zelfstandig

Lees 3.2: blz 79 t/m 82

Maken: 16 t/m 25

Meer uitleg of samen oefenen