2.3 Onrust in de Nederlanden

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2.3

Onrust in de Nederlanden

Wat gaan we doen vandaag?

Huiswerkopdracht over Luther en Leo X nabespreken.

Bespreken hoe je voor de toets moet leren.

Kort stof over Reformatie aanvullen.

Leren hoe de Nederlanden werden bestuurd in de zestiende eeuw.

Huiswerkcontrole

Nabespreken opdracht Luther en Leo X

Hoe leer je voor de toets?

• Stap 1: leer de begrippen.
• Stap 2: Lees de teksten en markeer de belangrijkste zinnen.
• --> Let op oorzaken, gevolgen, belangrijke personen en landen.
• Stap 3: Kijk naar de hoofdvragen van de paragraaf, onder de titels, schrijf de antwoorden zo uitgebreid mogelijk op.
• Stap 4: Lees de begrippen, belangrijke zinnen en antwoorden op de hoofdvragen uit je hoofd.
• Stap 5: Oefen met de stof door de 'Afsluiting' paragraaf te maken.

Calvijn

• Calvijn heeft net als Luther kritiek op de kerk.
• Gelooft dat koningen namens God heersen.
• Een slechte koning, die niet trouw is aan God en slecht voor mensen zorgt, mag worden afgezet.
• --> Calvinisme minder populair bij koningen dan Lutheranisme.
• Gelooft in de predestinatieleer.
• Wanneer de kerk zich splitst in 1555 noemen we volgelingen van Luther en Calvijn protestanten.

Nederlanden in de zestiende eeuw

• Nederland bestond uit zeventien gewesten.
• Elk gewest had een eigen bestuur: de gewestelijke staten.
• Elk gewest had een eigen munt, eigen dialect en eigen wet.
• De Nederlandse adel (hertogen, graven) vonden dit heel fijn: ze hadden veel macht en mochten alles zelf beslissen.
• In het noorden van de Nederlanden waren de meeste Nederlanders protestant.

Aan de slag!

Maak in je werkboek van 2.3 opdracht 32, 34, 36, 37, 38.

De eerste vijf minuten werk je in stilte.

Je mag daarna zachtjes overleggen.

Klaar? maak ook vast opdracht 41, 42, 43 en 48.

Karel V (1500-1558)

• Koning van Spanje, Portugal, Nederland, Italië, ​Heilige Roomse Rijk, Spaanse gebieden in Amerika, Azië en Afrika.
• Katholieke heerser en tegen protestanten: bloedplakkaten, protestanten werden vermoord.
• 1555: Godsdienstvrede van Augsburg.
• Karel V wilde zijn gebieden als één land besturen: staatsvorming.​
  
• Met behulp van ambtenaren en een eigen leger i.p.v. leenmannen.​
  
• Hij voert wetten in die in zijn hele rijk gelden.​
• Daarnaast bestuurde hij het land vanaf één plek: centralisatie.​
• --> Macht van de koning neemt toe.​
• --> Macht van de adel neemt af.​

Filips II

• Zoon en opvolger van Karel V als koning van Spanje en heer van de Nederlanden.
• Groeide samen met Willem van Oranje op aan het hof van Karel V.
•  Regeert vanuit Madrid, Willem van Oranje is stadhouder (plaatsvervanger) in de Nederlanden.
• Filips II zet centralisatie voort en belasting wordt verhoogd.
• --> Gewesten raken vrijheden verder kwijt, Nederlanders boos.
• Filips II vervolgt protestanten gewelddadig: inquisitie.
• --> Nederlanders boos.
• Hij stelt zijn zus, Margaretha van Parma, aan als landvoogdes.

Levenslijn Willem van Oranje en Filips II

Willem van Oranje: Samen met Filips II opgegroeid aan het hof van Karel V, stadhouder van Holland, moet namens Filips II orde houden in de Nederlanden, voor godsdienstvrijheid.

Filips II: Samen met Willem van Oranje opgegroeid aan het hof van Karel V, heer van de Nederlanden, katholiek.

Aan de slag!

Maak de levenslijnopdracht van Willem van Oranje en Filips II.

Gebruik daarbij 2.3 én 2.4!

Maak daarna in je werkboek van 2.3 opdracht 32, 34, 36, 37, 38, 41, 42, 43 en 48.

Je mag zachtjes overleggen.

Niet af = huiswerk!