Scheiding kern en staat inleiding absolutisme

• Geschiedenis
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 1

 Keizer of paus

Leerdoel

Aan het eind van de les kun je uitleggen hoe de investituurstrijd verliep en hoe koningen hun rijk centraliseerden 

Tijd van Steden en Staten (1000-1500)

In het wit zie je een stadspoort. Ging je in de Middeleeuwen een stad binnen, dan moest je door de stadspoort. In veel steden werd een hoge en prachtig versierde kerk gebouwd. Op de achtergrond zie je de binnenkant van zo’n kerk.

De strijd tussen paus en keizer
wie heeft er meer macht als je kijkt naar de tekening

Kerk / Staat

• Vanaf 11de eeuw groeiende macht paus
• waarom?  vertegenwoordiger God op aarde
• Investituurstrijd: wie mag bisschoppen benoemen, paus of keizer?
• Paus Gregorius VII: baas van de kerk
• Keizer Hendrik IV: Koning van Duitsland
• bisschoppen zijn leenmannen

excommunicatie Hendrik IV

Canossa (1077)

Wie wint de strijd?

• Na de excommunicatie is de strijd nog niet voorbij
• Hendrik verovert Rome 
• Daarnaast kiest hij voor zichzelf een nieuwe Paus uit.
• Die laat hem wel bischoppen benoemen

Einde van de strijd

1122 komt er eindelijk een eind aan de strijd.

Er komt scheiding tussen kerk en staat 

Vorsten brengen een scheiding aan tussen Kerk en staat

Tot 13e eeuw paus baas over vorsten.

Dan scheiding tussen Kerk en staat:

- paus macht over godsdienstige zaken

- vorst baas op politiek terrein 

Koningen

Koningen willen vanuit 1 plek alles regelen

Dit heet centralisatie of centraal bestuur

Aantekening

• De investituurstrijd is de strijd tussen de paus en Hendrik IV over wie de bischoppen mag benoemen
• Deze strijd eindigt in 1122 wanneer besloten is dat er scheiding moet zijn tussen kerk en staat. De paus gaat over de kerk en de vorsten over landsbestuur.
• Veel koningen proberen hun rijk te centraliseren in de late middeleeuwen. Ook in de Nederlanden 
• Ze doen dit door in het hele land dezelfde munt in te voeren, Wetten en regels voor het hele land hetzelfde te maken en het land vanuit 1 centraal punt te besturen

In de Tijd van monniken en ridders was er geen scheiding tussen kerk en staat.

1. niet waar
2. waar

Wat betekent scheiding tussen kerk en staat?

Hebben we in Nederland een scheiding tussen kerk en staat?

leg uit wat de investituurstrijd inhield

Welke twee zinnen passen bij ‘centraal bestuur’?

1. Vorsten laten machtige edelen hun rijk besturen.
2. Rijke steden gaan samenwerken met de boeren.
3. Vorsten besturen hun rijk vanuit één plek.
4. Er komen staten waarin wetten en rechten overal hetzelfde zijn.

Welk van de volgende kenmerkende aspecten hoort niet bij het tijdvak steden en staten?

1. opkomst van handel en ontstaan van steden
2. opkomst van stedelijke burgerij
3. begin van staatsvorming en centralisatie
4. begin van overzeese expansie

Schrijf 3 dingen op die je deze les hebt geleerd.

Stel 1 vraag over iets dat je nog niet zo goed hebt begrepen.