H3.2 Zien - Het Oog

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

H3.2 Het Oog

Leerdoelen

• Je kunt de volgende onderdelen van het oog aanwijzen en benoemen en weet waarvoor deze onderdelen dienen en hoe ze werken: iris, pupil, lens, oogwit, hoornvlies, netvlies, vaatvlies, gele vlek, blinde vlek, oogzenuw en glasachtig lichaam.
• Je kunt uitleggen hoe je ogen worden beschermd door wenkbrauwen, traanklieren, traanvocht, oogleden en wimpers.
• Je kunt uitleggen hoe de pupilreflex werkt.

Ga jij een PTO Biologie herkansen?
Zo ja, welke PTO?

1. PTO1
2. PTO2
3. PTO3
4. Geen herkansing

Bescherming van het oog

Buitenkant van het oog

Het Oog

oogspieren

Bevinden zich aan de buitenkant van het harde oogvlies.

Functie: Laten jouw ogen van richting veranderen.

Traanklier en Traanbuis

Traanklier maakt traanvocht. Traanvocht beschermt tegen uitdroging en vuiltjes.

Traanbuis voert traanvocht en vuil af naar de neus.

Wimpers beschermen de ogen tegen vuil en fel licht (reflex -> sluiten van de ogen)

Het oog: Dwarsdoorsnede

harde oogvlies

Dit is het oogwit. Het is stevig!

Functie:

Beschermen wat in je oog zit.

hoornvlies

Doorzichtig gedeelte van het harde oogvlies (voor de iris).

Functies:

- bescherming

- licht doorlaten

Aanraking = traanreflex = vuil/vliegje eruit

vaatvlies

Laag met bloedvaatjes tussen harde oogvlies en netvlies.

Het gekleurde gedeelte van het vaatvlies noemen we iris.

Functies:

- het oog van voedingsstoffen en zuurstof voorzien en afvalstoffen afvoeren

iris

Is het gekleurde gedeelte van het vaatvlies.

De iris bevat kringspieren (pupil verkleint bij samen-trekken)
en straalsgewijs lopende spieren (pupil vergroot bij samentrekken) 

pupil

Is de opening in het oog (opening in het vaatvlies/iris). 

Functie:

Regelen van hoeveelheid licht.

Pupilreflex

De lens

• Doorzichtig en ligt achter de pupil.
• Functie: lichtstralen breken en zo dingen vergroten of verkleinen. Hij kan boller of platter worden gemaakt.
• De lens projecteert de lichtstralen van het voorwerp (object) ondersteboven op de netvlies.
•  De hersenen draaien het beeld weer om. 

netvlies

Bevat 2 soorten zintuigcellen:

• kegeltjes (3 soorten kleuren: rode, blauwe en groene) 
• staafjes (schemering licht/donker/contrasten).
  

Functie:

lichtprikkels omzetten in (zenuw)impulsen .

gele vlek

Is een deel van het netvlies recht achter de pupil. 

Hier valt het licht op als je naar iets kijkt bevat meer kegeltjes (voor kleuren) dan staafjes (meer aan de zijkant van het oog).

 

De staafjes & kegeltjes

• We zien kleuren met lichtgevoelige cellen in onze ogen. 
  
• Die cellen heten kegeltjes. 
  
• Er zijn kegeltjes voor rood licht, groen licht en blauw licht. 
  
• Kegeltjes kunnen ook nabijgelegen kleuren zien.
• Kegeltjes hebben een hogere prikkeldrempel dan staafjes, ze hebben meer licht nodig.
  

Hoe ontstaat kleurenblindheid?

Oogzenuw

Ontvangt impulsen van het netvlies.

Functies:

Impulsen naar hersenen brengen.

blinde vlek

De plek op het netvlies waar de oogzenuw het oog uit gaat. Op dit stukje zit geen netvlies. Op dit stukje worden lichtprikkels dus niet omgezet in impulsen.

glasachtig lichaam

Doorzichtig gedeelte binnen in het oog.

Functies:

- vorm van het oog

- licht doorlaten

Werking van je oog

• Oog heeft 3 lagen: Harde oogvlies, vaatvlies, netvlies
• Via het bloed in het vaatvlies krijgt je oog alle stoffen
• Licht gaat door: hoornvlies-> pupil-> lens->glasachtig lichaam-> netvlies
• zintuigen in je netvlies zetten de lichtprikkels om in een bericht

Licht en het oog

Het licht komt via de pupil in je oog.

De pupil is een opening in de iris.

Het netvlies is gevoelig voor licht.

De lens zorgt voor een scherp beeld.

Binnenkant

Het netvlies zet lichtprikkels om in impulsen en vervoert deze naar de blinde vlek (hier zitten geen zintuigcellen).

en wordt via de oogzenuw vervoert naar de hersenen.

Via welk onderdeel van je oog komt het licht in je oog?

1. Iris
2. Pupil
3. Oogwit

Van buiten naar binnen kom je in je oog drie lagen tegen, wat is de juiste volgorde?

1. Netvlies, Vaatvlies, harde oogvlies
2. Vaatvlies, Netvlies, harde oogvlies
3. Harde oogvlies, vaatvlies, netvlies

Op deze plek zit geen netvlies, omdat je oogzenuw daar aan je oog vast zit

1. gele vlek
2. blinde vlek
3. netvlies

Met welk onderdeel in de ogen is er iets mis bij kleurenblindheid?

1. Bloedvaten in het vaatvlies
2. Hoornvlies
3. Staafjes in het netvlies
4. Kegeltjes in het netvlies

Het gekleurde deel in je oog heet

1. Iris
2. oogwit
3. pupil
4. netvlies

Op welke plek zitten geen zintuigcellen?

1. gele vlek
2. blinde vlek
3. netvlies

Pietertje loopt in de schemering. Welke zintuigcellen werken?

1. Kegeltjes en staafjes
2. alleen de kegeltjes
3. alleen de staafjes
4. geen kegeltjes en geen staafjes

Welk type zenuwcel heeft de laagste drempelwaarde: Staafjes of Kegeltjes

1. Staafjes
2. Kegeltjes

Diepte zien

Jij kunt 3D zien! Dat heet diepte zien.

Je linkeroog ziet net iets anders dan je rechteroog. Je hersenen voegen deze beelden samen tot 1 beeld.

Door diepte te zien kun je afstand inschatten

Hoe zie je scherp?

Evaluatie Leerdoelen

• Je kunt de volgende onderdelen van het oog aanwijzen en benoemen en weet waarvoor deze onderdelen dienen en hoe ze werken: iris, pupil, lens, oogwit, hoornvlies, netvlies, vaatvlies, gele vlek, blinde vlek, oogzenuw en glasachtig lichaam.
• Je kunt uitleggen hoe je ogen worden beschermd door wenkbrauwen, traanklieren, traanvocht, oogleden en wimpers.
• Je kunt uitleggen hoe de pupilreflex werkt.

Tekening Oog

De opdracht staat op blz 24 van je IBook

Huiswerk

Leren en maken H2 zowel in je IBook als je werkboekje