Basisstof 6 + 7 ( KGT, de wervelkolom en blessures) Basisstof 7 (BB blessures)

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 1

Thema 4 Stevigheid en beweging

Wervelkolom en blessures

Herhaling!

Hoe noem je al je spieren samen?

Hoe noemen we de spieren die aan je botten vastzitten?

Noem een voorbeeld
van een orgaanspier

Hoe noemen we de plek waar de spier met de pees vastzit aan het bot?

1. Peeshechtplaats
2. Aanhechtingsplaats
3. Bot-spier overgang
4. Spierpeesplaats

Hoe werkt een spier?

1. Een aangespannen spier wordt korter en dikker
2. Een aangespannen spier wordt lang en dun
3. Een ontspannen spier wordt korter en dikker
4. Een ontspannen spier is altijd dik en kort

Hoe noemen we de spier die je arm buigt?

Hoe noemen we de spier die je arm strekt?

Leg in je eigen woorden uit wat een "Antagonistisch paar" is

Spierpijn

Veel afvalstoffen in je spieren
-> melkzuur.

Mini scheurtjes moeten herstellen -> Dikkere, sterkere spieren

Spierscheuring

Te sterke inspanning of een plotselinge beweging -> Spierscheuring 

De spier is beschadigd ->

Meestal genezen door rust

Botbreuken

Naast spieren kun je ook blessures aan botten, gewrichten en pezen oplopen.

Botbreuk = naar het ziekenhuis

-> Röntgenfoto

Botbreuken

Goede genezing -> twee helften goed aan elkaar groeien

Het bot moet soms in de goede stand gezet worden = Bot zetten. 

Gipsverband houdt de bothelften in de juiste stand. 

Soms niet voldoende -> schroeven en platen.

Kneuzing

= beschadiging van weefsel zonder dat iets is gescheurd of gebroken.

Kneuzing kan ontstaan door een val of doordat je een duw, stomp of een trap krijgt. 

Vaak een zwelling door vochtophoping. Koelen helpt!

Verzwikking

= Kneuzing van een gewricht

VB. Bij verzwikking van je enkel rekken het gewrichtskapsel en de kapselhanden te ver uit.

Bij ernstige verzwikking kunnen de banden zelfs scheuren.

Ontwrichting

= De gewrichtskogel schiet uit de gewrichtskom

Erg pijnlijk.

Bij verkeerd vallen bijvoorbeeld.

Arts zet de gewrichtskogel weer in de kom terug.

Oorzaken van sportblessures

• Ruwheid en overtreding
• Niet getraind/onvoldoende techniek
• Gebrek aan conditie
• Overbelasting van spieren en oververmoeidheid
• Onvoldoende warming-up, rekoefeningen en/of coolingdown
• Slechte weersomstandigheden (regen, kou, ijs)
• Te snel weer beginnen na een blessure
• Slechte sportuitrusting, slecht materiaal, slechte schoenen 

Goede lichaamshouding

Een goede lichaamshouding vermindert de kans op klachten. De wervelkolom en de rugspieren werken daarbij samen.

Bij welke plaatje heeft de persoon een goede houding?

    A                 B               C

Sleep de persoon naar het vakje waar hij bij hoort.

Goede houding 

Slechte houding

Dubbele S-vorm

De vorm van de wervelkolom lijkt op tweemaal de letter S boven elkaar.

De rugspieren die aan de wervels zijn bevestigd houden deze vorm in stand.

Lichaamshouding

Zoveel mogelijk in de dubbele S-vorm houden.

Goed rechtop staan en zitten.

De manier waarop je staat en zit is je Lichaamshouding. 

Een goede houding zorgt voor betere beweging en voor zelfvertrouwen.

Zithouding

Verkeerde lichaamshouding -> pijn in je rug of schouders

Houding van je armen en benen belangrijk.

Armen en benen maken een rechte hoek = goede zithouding

Beeldscherm gebruiken

Bij gebruik van telefoon, tablet of gameboy kijk je vaak naar beneden.

door altijd kromgebogen te zitten kan je een bochel krijgen.

Dit is een vergroeide rug of nek. De kraakbeenschijfjes tussen de wervels worden aan  kant teveel samengedrukt.

Tips voor goed beeldschermgebruik

1. Houd je hoofd rechtop. 
2. Gebruik het scherm niet langer dan een half uur. Ga dan min. 10 minuten ets anders doen
3. Ga op je buik liggen lezen, tv-kijken, gamen en je telefoon gebruiken
4. Ga voor op een stoel zitten. Steek 2 voet naar achteren, zodat je knie schuin naar de grond wijst. Wissel af en toe van been

Tillen

1 Buk en til niet onnodig.

2 Gebruik hulpmiddelen.

3 Til niet te veel ineens.

4 Zorg dat er niets in de weg staat als je gaat lopen.

5 Sta steeds recht voor de last.

6 Til nooit met gedraaide rug.

7 Til met twee handen en houd de last zo dicht mogelijk bij je lichaam.

8 Buig niet verder voorover dan noodzakelijk en gebruik ook je beenspieren.

9 Til niet met gestrekte armen en niet hoger dan schouderhoogte.

10 Luister naar je lichaam: neem signalen serieus. Je voelt zelf het best wat je rug wel en niet kan hebben.

Opdracht 31.

Sharon heeft tijdens het skien haar scheenbeen gebroken en moet naar het ziekenhuis. hierna staat wat er in het ziekenhuis is gebeurt. zet ze op volgorden.

1

2

3

Sharon krijgt gipsverband om haar been.

De arts zet de scheenbeen op goede stand.

De arts laat een rontgenfoto maken. 

Opdracht 32.

Wat hoort bij elkaar?  Sleep ze naar elkaar toe

de arm is uit de kom 

door een stomp heb ik een blauwe plek

het gewrichtskapsel en de kapselbanden zijn beschadigd

kneuzing

verzikking 

ontwrichting

Opdracht 34.

Vul de volgende zinnen in door de goede woorden er naar te sleepen.

Je kunt de kans op een sportblessure verminderen door voor je begint een   ________ te doen

Een warming-up begint meestal met  ___________ lopen

Door een warming-up stroomt er meer  ___________ naar je spieren

Bij een warming-up horen ook ________ 

Door sporten komen er afvlstoffen in de  ____________

Door nadat je gesport  hebt een __________ te doen heb je minder last van spierpijn

Een warme douche zorgt voor een goede  ___________ van spieren

bloed

cooling-down

rekoefeningen

doorbloeding 

spieren 

warm

warming-up