4.5 + 4.6 Onderzoek naar evolutie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 4 Evolutie

In de les: 

• §4.5 Ontstaan van soorten
• §4.6 Onderzoek naar evolutie

Huiswerk: 

• Opdracht 67, 71, 73, 75, 76, 78, 79, 80 van §4.5
• Opdracht 85, 86, 88, 90, 91, 93 van §4.6

Hardy-Weinberg

Sommige planten, waaronder witte klaver, zijn bestand tegen vraat door slakken door de productie van HCN (blauwzuur). Verschillende enzymen zijn betrokken bij de productie van HCN. Het gen Ac codeert voor de vorming van enzym x, het gen Li voor de vorming van linamarase. Planten die voor één of beide enzymen homozygoot recessief zijn, produceren geen HCN. Uit een weiland in het Amsterdamse bos werden exemplaren van witte klaver verzameld en getest op de aanwezigheid van het enzym x en het enzym linamarase. Het resultaat is in de volgende tabel gegeven.

Wat zijn de frequenties van het dominante allel Ac en het 

dominante allel Li in deze populatie witte klaverplanten?

§4.5 Ontstaan van soorten

Je kunt manieren van reproductieve isolatie uitleggen. 

Een voorbeeld van allopatrische soortvorming!

De eilandtheorie

§4.6 Onderzoek naar evolutie

• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten. 
• Je kunt enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap uitleggen. 
• Je kunt een stamboom en een cladogram aflezen en construeren. 

Anatomie en verwantschap

Homologe organen

• Gelijk bouwplan, andere functie

Analoge organen

• Ander bouwplan, gelijke functie

Rudimentaire organen

Door aanpassingen aan verschillende milieus hebben organen hun oorspronkelijke functie verloren

Cladogram

Schematische weergave van verwantschap tussen soorten op basis van uiterlijke, anatomische, biochemische of genetische kenmerken

Hoe maak je een cladogram?

Onderzoek naar evolutie

Inzicht in verwantschap tussen soorten

• Fossielen
  
• DNA-data
  
• Homologe organen
  
• Rudimentaire organen
  
• Embryologie
  

§4.6 Onderzoek naar evolutie

• Je kunt verschillen en overeenkomsten herkennen tussen organen en orgaanstelsels van de mens en van verschillende diersoorten. 
• Je kunt enkele onderzoeksmethoden naar verwantschap uitleggen. 
• Je kunt een stamboom en een cladogram aflezen en construeren. 

Thema 4 Evolutie

In de les: 

• §4.5 Ontstaan van soorten
• §4.6 Onderzoek naar evolutie

Huiswerk: 

• Opdracht 67, 71, 73, 75, 76, 78, 79, 80 van §4.5
• Opdracht 85, 86, 88, 90, 91, 93 van §4.6