Betogen en beschouwingen

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Betogen en beschouwingen

Wat gaan we doen?

We gaan samen bekijken wat het verschil is tussen een betoog en een beschouwing. Daarnaast bekijken de we de opbouw van deze tekstsoorten.

Doelen

1. Aan het eind van de les kun je vertellen wat het verschil is tussen een beschouwing en een betoog. 

2. Aan het eind van de les kun je de kenmerken van beide tekstsoorten opnoemen en herkennen.

Betoog: meningtekst.
Waar denk je aan?

Betoog

In dit type tekst geeft de schrijver zijn mening over een onderwerp. Deze mening noemen we een standpunt. 

Bijvoorbeeld: ik vind dat schoolkantines enkel gezond eten moeten verkopen.

Betoog

Het schrijfdoel: overtuigen van de lezer met argumenten. 

Leg uit wat argumenten zijn.

Argumenten

Argumenten zijn redenen bij jouw standpunt, die toelichten waarom jij iets vindt. 

Bijvoorbeeld:

'Ik vind dat schoolkantines gezond eten moeten verkopen (st.), omdat jongeren anders snel te zwaar worden (arg.).

Opbouw betoog

1. inleiding: onderwerp noemen en standpunt delen. 

2. middenstuk: per alinea 1 argument uitleggen (met voorbeelden) + 1 tegenargument met weerlegging.

3. slot: korte samenvatting geven van argumenten en een uitsmijter toevoegen.

Inleiding

Je vertelt waar de tekst over gaat. Daarnaast verwerk je jouw standpunt in de inleiding, zodat dit voor de lezer meteen duidelijk is.

Middenstuk

Je gaat per alinea 1 argument uitwerken met uitleg en voorbeelden, die je in artikelen hebt gevonden. 

Gebruik signaalwoorden (ten eerste, ten tweede, bovendien, daarnaast...) om een nieuwe alinea te beginnen.

Tegenargument en weerlegging

Daarna breng je een tegenargument in (argument van de denkbeeldige tegenpartij). Deze voorzie je van commentaar: je geeft aan waarom de tegenpartij ongelijk heeft.

Slot

Je vat jouw argumenten nog eens samen. Daarna verzin je een leuke manier om de tekst af te sluiten (uitsmijter).

Voorbeeld van een betoog

We bekijken samen een betoog. Klik op het vakje op de volgende dia.

www.trouw.nl

Opdracht havo

Jullie gaan in tweetallen op zoek naar een goed betoog, dat voldoet aan de kenmerken uit deze presentatie. Je moet de kenmerken kunnen laten zien aan de klas. 

Deel 2: beschouwing

Alleen voor vwo!

Een beschouwing

Bij een beschouwing moet je het onderwerp van meerdere kanten belichten. 

Bijvoorbeeld: de voor- en nadelen, de oorzaken en gevolgen, vroeger en nu...

Opbouw beschouwing

Jullie gaan de volgende opbouw gebruiken:

1. inleiding: onderwerp introduceren.

2. middenstuk: oorzaken onderwerp.

3. middenstuk: gevolgen onderwerp.

4. middenstuk: oplossingen onderwerp.

5. slot: samenvatten.

Voorbeeld + stappen

1. Inleiding: je beschrijft waar de tekst over gaat met een leuk, kort verhaaltje. Meestal is dit een verschijnsel.

Bijvoorbeeld:  populariteit social media onder jongeren.

--> Geef niet jouw eigen mening!

Voorbeeld + stappen

Middenstuk: in deze alinea noem je de oorzaken.

Bijvoorbeeld:

'Hoe is de populariteit van social media onder jongeren ontstaan?'

Voorbeeld + stappen

Middenstuk: gevolgen noemen van de eerder genoemde oorzaken. 

Bijvoorbeeld:

'Jongeren spenderen het grootste deel van hun dag online.'

Voorbeeld + stappen

Middenstuk: je noemt oplossingen voor het verschijnsel. 

Bijvoorbeeld:

'Ouders kunnen bepalen hoe lang hun kind per dag gebruik mag maken van social media.'

Voorbeeld + stappen

Slot: je geeft een samenvatting van de belangrijkste punten uit jouw tekst. Je geeft geen eigen mening.

Probeer zelf een verschijnsel te bedenken waarover een beschouwing zou kunnen gaan.

Voorbeeld beschouwing

We kijken samen eens naar een goede beschouwing. Deze vind je op de volgende dia. Klik op het vakje!

www.bruuttaal.nl

De video

Op de volgende dia vind je een video. Kijk deze thuis eens als je de theorie nog lastig vindt. 

Lesopdracht vwo

Als er voldoende tijd is:

De docente vertelt je of je een beschouwing of een betoog gaat zoeken op internet. Probeer een goed voorbeeld te vinden, dat voldoet aan de kenmerken uit deze presentatie.