week 3, uitdrukkingen, letterlijk, figuurlijk, beeldspraak, rijmschema's, gedichten

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo b, k, g
• Leerjaar 1

        

       Fictie

Leerdoelen

• Je weet wat letterlijk, figuurlijk taalgebruik en beeldspraak is. 
• Je weet wat de stijlfiguren zijn.
• Je weet hoe je gedichten kan herkennen. 
• Je kent verschillende rijmschema's. 

Start

P. 153 opdracht 2
Maak een woordspin bij "creatief zijn"

Start

Huiswerk nakijken:

Pagina 155 boek B 

opdracht 4

(samen lezen tekst "Tegenwoordig heet iedereen sorry". 

Stijlfiguren (hoofdstuk 9.3, p. 103)

Stijlfiguren (bijzonder taalgebruik) worden veel gebruikt door schrijvers en dichters om de tekst mooier te maken of levendig te houden. 

Herhaling: je herhaalt zinnen of woorden, maar steeds net iets anders. 

Opsomming: je zet een aantal dingen op een rij, of noemt ze na elkaar op. 

Tegenstelling: je zet dingen tegenover elkaar, waardoor de verschillen opvallen. 

Overdrijving: je maakt dingen erger of groter dan het werkelijk is.

Opdracht 7 en 8 pagina 161

Taal waarmee je precies bedoelt wat er staat, bijvoorbeeld: 

- Marlou praat graag met haar klasgenoten.

 

- Ensar en Kevin zijn net jarig geweest. 

Letterlijk taalgebruik 

Taal waarmee je iets anders bedoelt dan wat er staat, bijvoorbeeld: 

 Spreekwoorden, uitdrukkingen en gezegdes zijn figuurlijk taalgebruik. 

Figuurlijk taalgebruik (beeldspraak)

Letterlijk en figuurlijk taalgebruik

Wat gebeurt er als je spreekwoorden letterlijk neemt? 

https://youtu.be/gHfZvSoqBpA

Letterlijk of figuurlijk (beeldspraak)?

Een stalen gezicht.

1. letterlijk
2. figuurlijk

Figuurlijk (beeldspraak) of letterlijk?
Hij moet een schop onder zijn kont hebben.

1. figuurlijk
2. letterlijk

Betekent: ik ben er kapot van 

Letterlijk of figuurlijk?

Zachte boter

1. letterlijk
2. figuurlijk

"Ik doe een moord voor een kaassoufflé!"

1. Figuurlijk
2. Letterlijk

LETTERLIJK

FIGUURLIJK

P. 165 boek B

Opdracht 12 en 13 (oefening beeldspraak).

Verhaal "Vals nest" samen lezen. 

Gedichten herkennen.

Gedichten zijn anders dan verhalen. Hoe herken je gedichten? 

Aan de vorm: 

- De regels zijn niet helemaal volgeschreven (veel wit).

 - De zinnen staan vaak in groepjes bij elkaar -> dat heet een strofe.

Aan de inhoud en de klank: 

- In een gedicht komt soms rijm voor.

- Een gedicht heeft vaak ritme (lees maar hardop!)

verbanden tussen strofen

Opsomming: regels of strofen zijn onderdeel van een opsomming. 

Tegenstelling: de inhoud van regels of strofen staan tegenover elkaar. Bijvoorbeeld een strofe over de dag en een strofe over de nacht. 

Rijm.

Rijm is als het einde van twee woorden hetzelfde klinken 

(dezelfde klankgelijkheid hebben). 

Binnenrijm: rijmende woorden binnen dezelfde zin. 

Eindrijm: rijmende woorden aan het einde van zinnen. 

Rijm komt vaak voor in gedichten. 

Soorten rijm.

De eerste en tweede regel rijmen dan op elkaar. 

En de derde en vierde regel rijmen dan op elkaar. 

De eerste en derde regel rijmen dan op elkaar. 

En de tweede en vierde regel rijmen dan op elkaar. 

Voorbeeld gekruist rijm

Mijn leven is echt heel gewoon, 

een huis is waar ik woon.

Met een tuintje en een kat,
en er gebeurt nooit eens wat. 

Af en toe vangt de kat een muis,
en die brengt hij dan mee naar huis. 

Welke rijm kun je hier ontdekken?

Rood is al lang het rood niet meer
Het rood van rode rozen
De kleur van liefde van weleer
Lijkt door de haat gekozen

1. gepaard rijm
2. gekruist rijm

Opdracht 18 pagina 168. 

Gebruik zelf de rijmschema's gekruist rijm en gepaard rijm. 

Ik weet wat letterlijk, figuurlijk taalgebruik en beeldspraak is?

1. ja
2. nee

Ik weet hoe ik gedichten kan herkennen?

1. ja
2. nee

Ik weet wat de verschillende rijmschema's zijn.

1. ja
2. nee