Les 5.1 Reacties en reactieproducten

• Scheikunde
• Middelbare school
• vmbo t, mavo
• Leerjaar 3

Les 5.1 Reacties en reactieproducten

Planning 

• 5.1 Reacties en reactieproducten
• Maken opgaven
• Nakijken opgaven

Leerdoelen 5.1 Reacties en reactieproducten

• Je kunt aan de hand van de molecuulformule van een brandstof voorspellen welke verbrandingsproducten ontstaan.
• Je kunt zuurstof en waterstof aantonen met aantoningsreacties.
• Je kunt de reactieproducten koolstofdioxide en water aantonen met reagentia. 

Verbrandingsproducten

• Verbrandingsproducten: reactieproducten die bestaan bij een verbranding. 

• Opdracht: zoek verschillen én overeenkomsten. 
• Verbranding aardgas: CH₄ + 2 O₂ → CO₂ + 2 H₂O
• Verbranding benzine: 2 C₈H₁₈ + 25 O₂ → 16 CO₂ + 18 H₂O

Verbrandingsproducten

Element		Verbrandingsproduct
C	-->	CO 2
H	-->	H 2 O
S	-->	SO 2

Verbrandingsproducten bevatten altijd de atoomsoort:

1. O
2. H
3. C
4. S

De verbrandingsproducten bij de volledige verbranding van C₂H₆ zijn:

1. C, H, S
2. CO​2​​,H​2​​O
3. SO​2​​,H​2​​O
4. CO​​​,H​2​​O

De verbrandingsproducten bij de volledige verbranding van C₂H₅S zijn:

1. C, H, S
2. CO​2​​,H​2​​O,SO​2​​
3. CO​2​​,H​2​​O
4. CO​2​​,H​2​​O,S

De verbrandingsproducten bij de volledige verbranding van C₁₅H₃₂ zijn:

1. CO,CO​2​​
2. CO​2​​,H​2​​O,SO​2​​
3. H​2​​O
4. CO​2​​,H​2​​O

Oxiden

Oxide: verbinding met zuurstof

• Koolstofdioxide (CO₂)
• Zwaveldioxide (SO₂)
• Water (H₂O)

Metaaloxide: Metalen kunnen reageren met zuurstof; dat noem je oxideren. Er ontstaan dan metaaloxiden.

• IJzeroxide (ontstaat als ijzer reageert met zuurstof: roesten)
• Natriumoxide

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Aantonen van zuurstof

Zuurstof kan worden aangetoond met een gloeiende houtspaander. Dit is een stukje hout dat nog aan het nagloeien is nadat het met een vuurtje is aangestoken en vervolgens is uitgeblazen. Als je een reageerbuis omgekeerd houdt en er een gloeiende houtspaander in steekt, dan gloeit deze op of begint hij zelfs te vlammen.

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Aantonen van waterstof

Waterstof kan worden aangetoond met een vlammetje. wanneer je waterstof in een omgekeerde reageerbuis opvangt en er een vlammetje bijhoudt, dan hoor je een typisch blafgeluid. Deze proef wordt daardoor de knal(gas)proefgenoemd.

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Een reagens is een stof die je kunt gebruiken om een specifieke stof aan te tonen. Met ‘specifiek’ wordt bedoeld dat het reagens maar op één stof mag reageren

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Een reagens is een stof die je kunt gebruiken om een specifieke stof aan te tonen. Met ‘specifiek’ wordt bedoeld dat het reagens maar op één stof mag reageren

Aantonen van water

Water kan worden aangetoond met wit kopersulfaat . Wanneer wit kopersulfaat aan water wordt toegevoegd, kleurt het water blauw. 

Aantoningsreacties

Aantoningsreactie: is een reactie waarmee je de aanwezigheid

van een bepaalde stof aantoont.

• Aantonen van zuurstof
• Aantonen van waterstof
• Aantonen van water
• Aantonen van koolstofdioxide

Een reagens is een stof die je kunt gebruiken om een specifieke stof aan te tonen. Met ‘specifiek’ wordt bedoeld dat het reagens maar op één stof mag reageren

Aantonen van koolstofdioxide

Koolstofdioxide kan worden aangetoond met helder kalkwater. Wanneer je koolstofdioxide door kalkwater leidt, wordt het troebelwit. 

Welk reagens wordt gebruikt voor het aantonen van:

Zuurstof (O₂)

Koolstofdioxide (CO₂)

Water (H₂O)

Waterstof (H₂)

Helder kalkwater

Wit kopersulfaat

Gloeiende houtspaander

Blafgeluid

Samenvattend: 4 aantoningsreacties

Maken opgave 4, 6 t/m 10 

(vanaf blz 76)

4

• a. C, H en S
• b. Koolstof, waterstof, zwavel
• c. Koolstofdioxide (CO₂), water (H₂O) en zwaveldioxide (SO₂) 

6

• a. water (H₂O) en zwaveldioxide (SO₂) 
• b. water
• c. waterstof
• d. zuustof

7

• a. calciumoxide
• b. water

8

• a. Wit kopersulfaat erbij. Kleurt het blauw? dan is er nog water aanwezig. 
• b. Breng in contact met helder kalkwater. Wordt het troebel? dan is er koolstofdioxide aanwezig. 
• c. mengsel opvangen in een reageerbuis. Hoor je een ''plop''? waterstof is aanwezig.

9

• a. Gloeiende houtspaander erbij houden. Gaat de houtspaander harder gloeien/branden? dan is er zuurstof aanwezig. 
• b. Je gebruikt liever geen vuur ivm brandgevaar. 

10

• a. Elektrolyse
• b. -
• c. IV: er ontstaat 2x zoveel waterstof als zuurstof (H₂O)
• d. Hij hoort ''plop''. 
• e. A
• f. D