Sector 02 - Nieuws en kranten

• Cultuurwetenschappen
• Secundair onderwijs

Herhalingsoefeningen

Even kijken hoeveel er van de vorige les is blijven hangen.

Maak de volgende oefeningen!

TIP: gebruik deze ook voor het studeren van de race

Leg uit massacommunicatie?

Geef een voorbeeld van de informatieve functie van massamedia

Geef een voorbeeld van de ontspannende functie van massamedia

Noem een commerciële radiozender

Waar focust de VRM zich op?

Geef een voorbeeld van de educatieve functie van massamedia

Geef een voorbeeld van infotainment

Geef een voorbeeld van de culturele functie van massamedia

Noem een openbare radiozender

Geef een voorbeeld van de opinie functie van massamedia

Wat is de taak van de Vlaamse overheid in het medialandschap?

Leg uit:
OMROEP

Leg uit:
ZENDER

Hoe kan de commerciële omroep overleven?

 Nieuws

Wat is nieuws?

Wat is nieuws

Nieuws is actuele informatie over wat er gebeurt in de wereld. Er valt dagelijks véél nieuws te rapen, maar dat betekent niet dat alles ook in het nieuws verschijnt. Daarnaast kan je soms denken dat iets nieuws is, terwijl het eigenlijk om nepnieuws gaat. Daarom is het belangrijk om te werken aan nieuwswijsheid, zodat je nieuws kan begrijpen én gebruiken.

Vlaamse medialandschap

Meer dan tachtig procent van het Vlaamse medialandschap is momenteel in handen van vijf grote groepen: (1) de publieke omroep VRT met merken als één, canvas, MNM, Studio Brussel… (2) DPG Media, in 2019 ontstaan uit Medialaan en De Persgroep met titels als VTM, Q2, Het Laatste Nieuws, De Morgen, Q-Music… (3) Mediahuis met merken als Het Nieuwsblad, De Standaard, Gazet van Antwerpen, NRJ… (4) De Vijver Media (SBS België - 100% in handen van Telenet) met merken als 4, 5, zes, Njam, Woestijnvis... en (5) Roularta (Kanaal Z, De Tijd, Knack, Libelle…).

Wat zijn de 4 functies van nieuws?

Functies van nieuws

De kranten, radio- en televisiejournaals moeten elke dag opnieuw actuele informatie brengen voor hun publiek. 

Er zijn 4 belangrijke functies binnen nieuws:

• informerende functie
• controlerende functie
• opiniërende functie
• spreekbuisfunctie

Nieuws heeft een informerende functie

Via het nieuws komen we te weten wat er gebeurt dichtbij en in de rest van de wereld. 

Er is daarbij ook heel wat achtergrondinformatie en duiding.

Nieuws heeft een controlerende functie

Nieuwsmedia zijn een soort van ‘waakhond’.

Ze houden in de gaten wat bedrijven en de overheid doen. Zo controleren ze het reilen en zeilen van hen, of alles wel correct verloopt, ze doen wat ze beloofd hebben, enz…

Nieuws heeft een opiniërende functie

Nieuwsmedia kunnen hun stempel drukken op het nieuws. 

Ze hebben hierdoor ook invloed op de publieke opinie door aan sommige thema’s meer aandacht te besteden dan aan andere. Ze zijn een platform voor discussies en meningen over actuele onderwerpen.

Nieuws heeft een spreekbuisfunctie

Nieuwsmedia brengen onder de aandacht wat er leeft binnen de maatschappij en welke misvattingen er bestaan. Zo kunnen ze ook onderwerpen bespreekbaar maken en op de politieke agenda plaatsen.

Krant vs tijdschrift 

Tijdschriften worden regelmatig uitgebracht, sommige eens per week en andere eens per kwartaal. Ze zijn bedoeld voor

specifieke doelgroepen en bieden verschillende soorten informatie.

Kranten daarentegen zijn dagbladen. Ze brengen actueel nieuws, achtergrondinformatie en andere praktische gegevens. De opmaak van kranten kan per krant verschillen.  Inhoudelijk bevatten kranten nieuws, redactioneel commentaar, hoofdartikelen, advertenties en ander materiaal  dat over het algemeen belangrijk worden gevonden.

Kranten

Het lezen van kranten was een privilege van de elite en de hoge prijs speelde daar zeker een rol in. Wie zich geen krant kon veroorloven, kon echter terecht in een leeskabinet of luisterde naar voorgelezen kranten in bepaalde cafés.

Kranten tonen de actualiteit en bieden inzicht in politieke situaties en konden zorgen dat mensen tot actie werden gebracht. Dit kon er echter ook voor zorgen dat mensen werden gebruikt als drukmiddel op de regering als

bijvoorbeeld een propagandamiddel.

Opdracht LEZERSPROFIEL KRANT

Doe onderzoek naar het lezersprofiel van de volgende Vlaamse kranten en hun digitale versies: 

De Morgen, Gazet van Antwerpen, het Nieuwsblad, 

De Standaard, Het Belang van Limburg, De Tijd, Het Laatste Nieuws

Document staat in de planner. Timing 15 minuten.

Journalisten

Het nieuws schept een beeld van wat er allemaal gaande is in de wereld. Hoe dat beeld eruit ziet, wordt grotendeels bepaald door journalisten: zij hebben de belangrijke taak om te selecteren wat er precies in het nieuws zal verschijnen.

De journalist als gatekeeper

Journalisten kunnen niet over alles een artikel schrijven of een reportage maken. Dat zou voor nieuwsgebruikers ook niet wenselijk zijn: er is immers maar een bepaalde hoeveelheid informatie die mensen dagelijks kunnen verwerken. 

De journalist als gatekeeper

Als gatekeepers bepalen journalisten en nieuwsmedia welke gebeurtenissen relevant en nieuwswaardig zijn, ze bepalen als het ware welke info ze door ‘de poort’ laten, welke nieuwsitems de selectie halen. Deze gebeurtenissen overleven de zogenaamde ‘gates’ van de nieuwsselectie en belanden uiteindelijk bij de nieuwslezer of -kijker.

Journalisten

Journalisten en ook de organisaties waarvoor ze werken, vinden het heel belangrijk om mensen goed en nauwkeurig te informeren. Ze gebruiken in hun berichtgeving informatie van derden. Om na te gaan of deze informatie klopt, vergelijken ze verschillende bronnen zoals getuigen, rapporten, experten …

De regels van de journalistieke code

Bevat in totaal 27 artikelen, en wordt aangevuld met richtlijnen die sommige artikelen concreet toelichten. De code wordt ook door de Raad voor de Journalistiek gebruikt om vragen en klachten te beantwoorden die bij de Raad worden ingediend.

• WAARHEIDSGETROUW BERICHTEN
  
• ONAFHANKELIJK INFORMEREN
  
• FAIR PLAY
  
• RESPECT VOOR PRIVÉLEVEN EN MENSELIJKE WAARDIGHEID

De regels van de journalistieke code

In 2010 schreef de Raad voor de Journalistiek de zogenaamde regels van de journalistieke beroepsethiek neer. Deze regels verschenen in de Code van de Raad voor de Journalistiek, en moesten een leidraad vormen voor het werk van journalisten.

De journalistieke code benadrukt bijvoorbeeld het belang van bronvermelding, dat er verschillende standpunten aan bod moeten komen in een artikel en dat meningen en feiten duidelijk van elkaar gescheiden moeten worden.

5W1H-methode

Wanneer journalisten een artikel maken, gebruiken ze hiervoor vaak de 5W1H-methode. Ze moeten een antwoord zoeken op volgende vragen:

• Over wie gaat het nieuwsbericht?
  
• Wat is er precies gebeurd?
  
• Waar is het gebeurd? Dit kan heel specifiek zijn, bijvoorbeeld een straatnaam.
• Wanneer is het nieuwsfeit gebeurd?
  
• Waarom is het gebeurd?
  
• Hoe is het gebeurd?

Correspondenten

Vaak werken kranten en omroepen met correspondenten in het binnenland maar ook in het buitenland. De correspondenten wonen in het land of regio waarover zij berichten.

Er zijn ook veel freelance correspondenten die in hun vrije uurtjes berichten verzamelen en aan de redactie doorgeven. Zij krijgen geen vast loon van de krant of omroep maar worden per artikel betaald.

Nieuwsselectiecriteria

1. Actualiteit: Is het nieuwsbericht actueel? Iets wat gisteren gebeurd is, is vaak geen nieuws meer. Het is oud nieuws. Een uitzondering hierop is vervolgnieuws. Mensen willen graag weten hoe iets afloopt.

2. Human interest: Is het onderwerp belangrijk en voor veel mensen van toepassing? Mensen zijn geïnteresseerd in andere mensen. Daarom dat verhalen vaak gebracht worden met een menselijk gezicht. We willen ons ook betrokken voelen.

3. Doelgroep: Nieuws sluit vaak aan bij de interesses van de doelgroep van het medium. Op VRT zal je dus andere dingen dan op nws.nws.nws.

Nieuwsselectiecriteria

4. Opvallendheid: Is het nieuws bijzonder? Nieuws moet opvallend zijn. Nieuws moet ons verrassen en onze aandacht trekken. Een ongewoon, spectaculair, uitzonderlijk of uniek onderwerp vinden mensen boeiend.

5. Afwisseling: Is er voldoende afwisseling tussen goed en slecht nieuws? Doorgaans vind je meer slecht nieuws. Goed nieuws wordt algauw als normaal, vanzelfsprekend bevonden, en dus als minder nieuwswaardig beschouwd. Slecht nieuws is vaak spectaculairder en raakt je in je emoties.

Nieuwsselectiecriteria

6. Dichtbij: Gebeurt het dichtbij of ver weg? Een terroristische aanslag in België zal meer aandacht krijgen dan eentje in Afrika.

7. Bekende personen: Over wie gaat het nieuws? Iemand bekend? Hoe belangrijker en bekender de persoon, hoe interessanter. De dood van een bekende influencer of actrice zal veel aandacht krijgen in het nieuws; een gewone burger krijgt doorgaans geen of weinig aandacht.

8. Ondubbelzinnigheid: We willen dat nieuws duidelijk en helder is. Als een journalist het niet begrijpt dan zal hij het niet snel selecteren.

Nieuws kanalen

1. Online media: posts, korte filmpjes van gebeurtenissen, tweets …
2. Printmedia: kranten, dagbladen
3. Audiovisuele media: radio, tv, podcasts

Wat is een persagentschap?

Een persagentschap of nieuwsagentschap is een organisatie die nationaal en internationaal nieuws aanlevert aan nieuwsredacties. Zo kunnen redacties besparen op personeelskosten en veel tijd winnen. 

Het bekendste persagentschap in België is Belga.

De 3 grootste persagentschappen in de wereld zijn AP (Associates Press, VS) AFP ( Agence France Press, Frankrijk), Reuters (Engeland)

Opzoek opdracht

Ga door de kranten en ga opzoek naar de persagentschappen die de artikels geschreven hebben.