3VG Basis 5

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Welke afspraken worden er in Europa gemaakt na WOI?

Zet in de goede tijdsvolgorde

1. Versailles, Fransen bezetten Ruhrgebied , Hyperinflatie, Dawesplan
2. Versailles, Fransen bezetten Ruhrgebied, Dawesplan, hyperinflatie
3. Versailles, hyperinflatie, Fransen bezetten Ruhrgebied , Dawesplan

Hoe heette de leider van de communistische revolutie van 1917?

Welk begrip hoort bij de bron?

1. demilitarisatie
2. Dolkstootlegende
3. Führerprincipe
4. Heim ins Reich

Een briefkaart uit de Eerste Wereldoorlog.

Van welke oorzaak van de Eerste Wereldoorlog is dit een voorbeeld?

1. Modern imperialisme
2. Nationalisme
3. Bondgenootschappen
4. Vijandbeelden

Over welke dochter van Tsaar Nicolas II doen tot op de dag van vandaag legendes de ronde?

Waar zijn we?

• Na WOI (1918-1939)
• Interbellum: Tussen de oorlogen

de tijd van wereldoorlogen 1900-1950

Gevolgen van de wapenstilstand en de vrede

• Oprichting Republiek van Weimar (Eerste democratie in Duitsland)
  

• Veel nieuwe staatjes in Europa (Polen, Joegoslavië).
  

• Verenigde Staten trekken zich terug uit de wereldpolitiek
  

Spartacusopstand

1919

• In Berlijn breekt de communistische Spartacusopstand uit.
• Politie en leger onderdrukten deze poging tot revolutie. 
• De leiders, Karl Liebknecht en Rosa Luxemburg, werden vermoord. 

Dolkstootlegende

De nieuwe linkse regering had wapenstilstand gesloten na WOI.

En daarmee soldaten verraden.

= complottheorie van rechts.

Dolkstootlegende: de socialisten steken een mes in de rug van het leger, waardoor Duitsland WOI verliest. 

Andere versies van de dolkstootlegende waar de Joden het mes in de rug geven. 

De Weimar Republiek

Lening 

Dawesplan

Herstelbetalingen

Leningen aflossen

Rusland

• Communistisch
• Lenin de leider van de communistische revolutie 1917. 
• Rusland heette in de tijd van het communisme Sovjet-Unie
  

Gevolgen Dawesplan

Jaren ´20 bracht vrolijkheid

- Consumptiemaatschappij

- Vrijemarkteconomie (vooral in de VS)

- Duitsland trad toe tot de Volkenbond

Roaring Twenties

Roaring twenties 

 In Amerika heerste er een blind vertrouwen in de economie. Dankzij de economische groei zou welvaart binnenkort voor iedereen bereikbaar zijn. 

Vrijemarkteconomie: wet van vraag en aanbod bepaalt wat fabrikanten produceren. 

Wat is het contrast op deze foto?

Economische crisis  

vanaf 1929

Roaring Twenties

• Veel mensen kochten spullen met een lening. 

• Ook aandelen 

Zwarte donderdag

Op 24 oktober 1929 barstte de zeepbel: het vertrouwen was weg

• Mensen verkochten massaal hun aandelen = inklappen aandelenkoersen 
  
• Iedereen neemt zijn spaargeld op 
  
• Banken storten hierdoor in en verdween veel spaargeld van de gewone bevolking 
  
• Daling BNP van de VS met 40% 

Beurskrach

'Black tuesday' 1929

• De oorzaak voor de economische crisis noemen we de 'Beurskrach' = koersen dalen tot een dieptepunt 

Een crisis is moeilijk om uit te komen...

Armoede door de crisis

1932:   

• Het inkomen van de Amerikanen
   50% lager dan in 1929.
  
• Waarde aandelen gedaald met
   88%!
  
• 15.000.000 Amerikanen werkloos
  

In Europa: Vooral Engeland en Duitsland getroffen door de crisis.

Crisis in Nederland

• Nederland wordt zwaar door de crisis geraakt: de handel met de VS en Duitsland komt vrijwel stil te staan.

• Bedrijven en fabrieken moeten de deuren sluiten.

• Tussen 1929 en 1935 stijgt de werkloosheid van 22.000 naar 500.000

Duitsland 

De herstelbetalingen zijn niet op te brengen door de regering, en de inflatie is groot.

Door het Dawesplan ging het beter.

De crisis van 1929 slaat in als een bom...

Franklin D. Roosevelt

• 1933 Roosevelt (democraat) wordt president VS
• werkverschaffingsprojecten Om de crisis te bezweren. 
• New Deal = Overheid moet investeren om meer koopkracht te genereren.

Beurskrach & Crisis

OORZAAK

Gevolg

Live now, pay later: lenen

Consumptiemaatschappij

Dalende aandelenkoersen

Stijgende productie en stijdende lonen

Dalende productie en dalende lonen

Massa-ontslagen en massa werkloosheid

Opkomst van dictators zoals Mussolini en Hitler

Fascisme

Italië (Mussolini) en Spanje (Franco)

Kenmerken

1. Nationalisme
2. Een sterke leider
3. Gebruik van geweld

Toets H.1 Oorlog en crisis

Tweede week na de vakantie!