10.2 gezondheidseffecten van straling

• Natuurkunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 5

welke straling ken je?

doel

risico's verschillende soorten straling benoemen

begrippen dosis, equivalente dosis, effectieve totale lichaamsdosis kennen en toepassen

verschil bestraling besmetting weten

gebruik van dosismeter kennen

biologische effecten van straling

schade aan weefsels komt door ionisaties

het aantal ionisaties hangt af van hoeveel energie er is geabsorbeerd.

stralingsdosis

hoeveel energie (van ioniserende straling) er per kg lichaamsgewicht wordt geabsorbeerd:

D in Gray = Gy

formule:      D = E /m    E energie in J

                                                m massa in kg

dosisequivalent

niet alle ioniserende straling veroorzaakt bij eenzelfde dosis evenveel schade, om te vergelijken heb je de

equivalente dosis nodig:

H = w_r x D

H equivalente dosis in Sievert = Sv

w_r = stralingsweegfactor (factor= getal) B27D3

D = dosis in Gy

effectieve totale lichaamsdosis

vaak voor deel van lichaam gebruikt dus aanpassing nodig voor vergelijk met hele lichaam:

H_eff = w x H, dus altijd lager dan H

H_{eff in Sievert Sv  w lichaamsdeel B27D2}

_{hele lichaam = 1 dan H}eff _{= H}

bestraling of besmetting

bij bestraling komt er ioniserende straling op of in je lichaam, je bent zelf geen bron

bij besmetting komt de bron op of in je lichaam, je bent zelf bron geworden, zendt straling uit

dosismeter

deze meet gedurende een periode de totale straling die er op valt.

Voor volwassenen < 20 mSv per jaar.

Geiger- Muller teller:

Deze meet het aantal radioactieve deeltjes wat in de meter terecht komt (en zet dit om in Sievert)

straling? ik niet?

uit bodem, bouwmaterialen etc = natuurlijke straling

uit ruimte = kosmische straling

achtergrond straling = natuurlijke + kosmische straling

huiswerk

leer 10.1 en 10.2

maak t/m 13