Samenvatten

• Nederlands
• MBO
• Studiejaar 1

Waarom samenvatten?

• Je bent bezig met de stof, waardoor je al aan het leren ben.
  
• Hoofd- en bijzaken van elkaar onderscheiden
• Geeft overzicht
  

Problemen

• Mijn samenvatting is (net zo) lang(er) als de originele tekst
• Hoe weet ik wat belangrijk is?
  

Hoofd- en bijzaken

• Hoofdzaken: de belangrijke zaken uit de tekst

• Die moeten in je samenvatting komen!

Wat zijn dan bijzaken?

De minder belangrijke zaken uit de tekst

• Voorbeelden
• Details

Deze laat je weg in je samenvatting!

Voordat je de tekst gaat lezen

• Kijk je naar de structuur van de tekst.

• Waarom?
• Zo krijg je een overzicht van de tekst en weet je wat de schrijver met zijn tekst wil bereiken.
  

Daarna?

Lees je de hele tekst door.

Verschillende manieren om samen te vatten

Maak een mindmap

W-vragen en H-vraag

Wie?
Wat?
Waar?
Wanneer?
Hoe?

Dit zijn vragen die vaak in een samenvatting beantwoord dienen te worden.

Samenvatting met de structuur van het boek

Bronnen

Tenzij je docent je expliciet zegt dat je een bron moet leren, hoef je dit niet samen te vatten (= bijzaak)

Tip: kijk je gemaakte opdracht bij de bron wel goed door.

Leervragen

In dit boek worden de belangrijkste leervragen genoteerd bij dit hoofdstuk / deze paragraaf.

Tip: neem ze op in je samenvatting en beantwoord ze! (=hoofdzaken)

Bij geschiedenis en aardrijkskunde worden ze ook wel de 'kennen en kunnen genoemd'.

Samenvatten met de structuur van de tekst

Gebruik dezelfde kopjes en vat hieronder belangrijkste zaken samen.

Tip: gebruik tekens om wat overzicht te krijgen, zoals:
--> (gevolg)
= (conclusie, uitkomst)
Etc.

Dikgedrukte woorden

Zijn begrippen waar je de definitie (=betekenis) van moet kennen.
Neem ze op in je samenvatting

Om begrippen te leren, kun je eventueel ook dezelfde strategie om woordjes te leren gebruiken (kaartjesmethode bijv.)

Samenvatting

Een samenvatting is een verkorte versie van een origineel, bijvoorbeeld een tekst. De bedoeling is om de hoofdpunten van het veel langere onderwerp uit te lichten. 

Hoe maak je een samenvatting voor jezelf?

Stap 1: 

Benoem de tekstsoort en de tekstdoel

(verkennend lezen)

Waarom is dit de eerste stap?

Nieuwsbericht -> informatieve tekst

Stap 2: Bepaal het onderwerp van de tekst

• Hoe lees je dan?
• Globaal
• Wat lees je dan?
• Titel en inleiding van de tekst.

*

Globaal lezen

Stap 3: Haal de hoofdgedachte uit de tekst!
De hoofdgedachte bestaat uit

1. één zin
2. meerdere zinnen

Stap 4: Let op de verbanden in de tekst

• De meeste teksten bestaan uit meerdere alinea's / tekstdelen.
• Per alinea hoofdgedachte bepalen
• Verband tussen de verschillende tekstdelen is dan van belang
• Let op de voegwoorden / signaalwoorden

Herkennen van structuur

- Lees titel, tussenkopjes, inleiding en slot

- Wordt er een verschijnsel (b.v. aardbevingen) behandeld?

- Worden er voor- of nadelen van iets gegeven?

-  Wordt er een probleem behandeld met oplossingen daarvoor?

- Staat het woord "oorzaken" in de tekst?

- Lees je ergens het woord "oplossing"?

Stap 5 sleutelwoorden

1. Lees de tekst intensief en markeer de sleutelwoorden.
2. Schrijf de sleutelwoorden op.
3. Leg de tekst weg en vat de tekst samen.
   (gebruik daarbij de sleutelwoorden die je hebt opgeschreven)
4. Controleer je samenvatting

Stap 6: Schrijf de samenvatting

1. Noteer als titel het onderwerp en
2. Schrijf de hoofdgedachten van de tekst achter elkaar
3. Gebruik de sleutelwoorden en maak er zinnen van
4. Verbind de zinnen met signaalwoorden -> samenhang

Samenhang

• Titel  komt overeen met de tekst
• Opbouw inleiding, kern, slot
• Noem onderwerp in de inleiding
• Zorg voor een duidelijke samenhang tussen de tekstdelen, door middel van signaalwoorden
• conclusie / samenvatting in het slot

Controleren samenvatting

1. De samenvatting bevat alle belangrijke informatie
2. De samenvatting bevat alleen belangrijke informatie
3. De informatie staat in een logische volgorde

Betrouwbaarheid

Als je niet deskundig bent over het onderwerp, dan haal je informatie uit bronnen:

• Bronnen moeten deskundig zijn
• Vermeld de bronnen

Nog een paar tips

1. Betoog? Dan conclusie en argumenten samenvatten.

2. Informatie? Zoek naar structuur.

3. Streep voorbeelden weg. Lees titel, tussenkopjes.

4. Lees inleiding en slot goed.

5. Herschrijf als je het lastig vindt eerst elke alinea in max. 2 zinnen.

6. Wat kan nu nog weg? Schrap dat.