Ethiek in de zorg 1

• Zorg en Welzijn
• MBO
• Studiejaar 4

Ethiek in de zorg

wat verstaan jullie onder ethiek?

Ethiek en moraal

Moraal zijn de waarden en normen die richting geven aan jouw doen en laten, ze sturen de keuzes die je maakt. 

(gedrag wat geaccepteerd is in de samenleving)

Ethiek is daarover nadenken. Het is nadenken over de vraag of jouw handelen leidt tot goede zorg. 

(Acties die leiden tot de gewenste situatie)

Normen en waarden

Waarden: 
- zijn principes die richting geven aan het handelen.
- geven aan wat je nastreeft en wat je belangrijk vindt.
Belangrijke waarden in  in de zorg ethiek is bijvoorbeeld privacy

Normen: 
- zijn afgeleid van waarden. Het zijn
- de regels die aangeven wat je in een concrete situatie moet of mag doen. Uit de waarde ‘privacy’ volgt bijvoorbeeld de norm ‘kloppen voor het binnengaan’. 

Ethiek

Ethiek bestudeert en analyseert de moraal

Dit analyseren doe je door waarden en argumenten te ordenen en te beoordelen. 

Deze beoordeling kan resulteren in een afweging over wat juist is om te doen. 

Ethiek is een denk-discipline en een praktische activiteit. 

Centraal staat de vraag; Wat is in deze situatie moreel goed om te doen? 

Ethiek is het systematisch nadenken over waarden en normen. 

Verschil met recht

Recht is een gestolde ethiek.

Een discussie over euthanasie of abortus kan leiden tot een wet.

De morele waarden die belangrijk gevonden worden, zijn vastgelegd in een wet.

Lichamelijke integriteit = grondwet

Informatie over behandeling = WGBO

Wat is ethiek in de zorg?

- Of je nu zorgprofessional, leidinggevende of bestuurder bent, iedere dag maak je keuzes die te maken hebben met waarden en normen. Als zorgverlener werk je intensief samen met collega’s, mantelzorgers en cliënten. 

- Vaak moet je balanceren tussen waarden van de cliënt en zijn familie en het beleid van jouw organisatie. En wat zegt de wet- en regelgeving? Dat levert ethische vragen en dilemma’s op die je steeds voor de vraag stellen:
Wat is goede zorg in deze situatie?  

Morele basisprincipes in de zorg

1.  Respect voor autonomie: de wens van de patiënt zo veel mogelijk          respecteren

2. Niet schaden: mensen geen schade toebrengen.

3. Weldoen: zo veel mogelijk het welzijn van mensen bevorderen, inclusief hun leven beschermen.

4. Rechtvaardigheid: de ene persoon niet anders (minder of beter) behandelen dan de andere persoon met dezelfde behoefte.

Een dilemma is een keuze waarbij alle opties op  het eerste gezicht lastig zijn, maar toch moet je kiezen

(visie, wetgeving, persoonlijke opvatting)

Iemand die ongeneeslijk ziek is moet nog in aanmerking komen voor een dure operatie of medicijnen?

JA

NEE

Mensen die 'achter de geraniums' zitten moet je dwingen om sociaal contact te zoeken.

JA

NEE

Tegen welke ethische dilemma's
in de zorg loop jij aan?

belangen wegen van:

• de zorgvrager
• jou als zorgverlener
• de familie
• de collega's
• medebewoners
• de organisatie en eventueel ander betrokkenen 

Stappenplan

Verkennen: wat is er aan de hand? Welke handelingsopties zijn er en wie zijn in deze situatie de betrokkenen?

Onderzoeken: wat is de ethische vraag of het dilemma? Welke argumenten (waarden, belangen en principes) zijn hier in het spel? 

Afwegen: weeg zorgvuldig af waarom je een bepaalde keuze maakt en wat mogelijke gevolgen zijn voor wie. Wat is het gevolg van jouw handeling of het nalaten daarvan voor de cliënt? 

Besluiten: zoek naar de balans tussen alle (morele) betrokkenen met het oog op goede zorg.

www.knmg.nl

www.movisie.nl