Basisstof 7: DNA-technieken

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Thema 5: Erfelijkheid en evolutie

Basisstof 7: DNA-technieken(vwo)

Basisstof 6: DNA-technieken(havo)

Wat gaan we doen?

• Herhaling
• Leerdoelen doornemen
• Uitleg basisstof 7
• Aan het werk!
• Afsluiting 

1. Teken zijn meer verwant aan schorpioenen dan aan spinnen.
2. Hooiwagens zijn eerder ontstaan dan teken

1. Geen van beide conclusies is juist.
2. Alleen conclusie 1 is juist.
3. Alleen conclusie 2 is juist.
4. Beide conclusies zijn juist.

1. Beerdiertjes zijn meer verwant aan de peniswormen dan aan de gifkakendragers.
2. Beerdiertjes zijn later ontstaan dan rondwormen

1. Geen van beide conclusies is juist.
2. Alleen conclusie 1 is juist.
3. Alleen conclusie 2 is juist.
4. Beide conclusies zijn juist.

1. In het Carboon
2. In het Devoon
3. In het Neozoïcum

Leerdoelen

Aan het eind van deze les kan ik...

• Beschrijven wat biotechnologie is;
• Enkele DNA-technieken bij biotechnologie beschrijven.

Biotechnologie

Bij biotechnologie worden organismen gebruikt om producten te maken:

• Gist voor brood;
• Bacteriën voor yoghurt

Het DNA hoeft niet te worden veranderd.

Recombinant DNA-technieken

Soms wordt het DNA wel veranderd. Dit gaat met behulp van recombinant-DNA-technieken, ook wel genetische modificatie.

• Is het organisme genetisch gemodificeerd? --> transgeen.

Recombinant DNA-technieken

• Crispr-cas (Clustered Regularly Interspaced Short Palindromic Repeats-Crispr Associated): Gericht wijzigingen aanbrengen in bestaande genen (gene-editing).
• Bacteriën slaan bijv. viraal DNA op, Cas controleert op de aanwezigheid van nieuw viraal DNA. 

Genomics

Genomics is de studie van het gehele DNA van een organisme met alle genen die daarop liggen.

• Wordt gebruikt bij onderzoek naar ziekten

DNA-tests en eDNA

Met een DNA-test kunnen veel dingen bepaald worden:

• Wie de dader is; 
• Of iemand je biologische ouder is;
• Van welk dier je vlees afkomstig is.

eDNA (Environmental DNA):

• DNA afkomstig uit de omgeving
• Welke soorten komen voor in een gebied?

Aan het werk!

Wat: Basisstof 1 /m 7 van thema 5 (havo: basisstof 1 t/m 6)

Hoe: Fluisteren met je directe buur

Tijd: 15 minuten

Hulp: Raadpleeg je boek of steek je vinger op

Klaar: Nakijken en verbeteren, basisstof 8 lezen

Uitkomst: Basisstof 1 t/m 7 van thema 5 zijn af (havo: basisstof 1 t/m 6)