4. Leven in de Gouden Eeuw

• Geschiedenis
• Middelbare school
• mavo, havo, vwo
• Leerjaar 2

4. Leven in de Gouden Eeuw

Als we het over 'de Republiek' hebben, waarover hebben we het dan?

1. Duitsland tijdens de Gouden Eeuw
2. Nederland tijdens de Gouden Eeuw
3. Frankrijk tijdens de Gouden Eeuw
4. Een land dat bestond uit een stuk van NL, België en Duitsland

Wie bestuurden de gewesten in de Gouden Eeuw?

1. Stadhouders
2. Gewone burgers
3. Winkeleigenaren
4. Loonarbeiders

Beslissen over stadszaken

Beslissen over rechtspraak en belasting

Beslissen over oorlog en de VOC

Staten

Staten Generaal

Regenten

Hoe wordt de handel in de Oostzee ook wel genoemd?

1. Moedernegotie
2. Vaderhandel
3. Broedergeld
4. Zustervaart

Waar kwamen de volgende producten vandaan: graan, hout ?

1. Amerika
2. Oostzee
3. Azië

Welke 3 zinnen zijn juist?

Juist

Onjuist

De VOC werd in 1602 opgericht.

De VOC handelde met Portugal en Spanje.

Alleen de VOC mocht in Indië handelen.

De VOC zorgde voor grote welvaart.

Westen

Oosten

VOC

WIC

Handelskapitalisme

Factorij

Leerdoel

Aan het eind van deze presentatie kun je herkennen en uitleggen waarom de Gouden Eeuw niet voor iedereen rijkdom betekende, terwijl anderen juist erg rijk werden.

Rijk en arm

Rijk...

• Regenten (rijke bestuurders), kooplieden en handelaren

• Woonden in grote grachtenpanden ('De Gouden Bocht') in Amsterdam of in grote buitenhuizen (aan de Vecht)

...en arm

• Ambachtslieden en winkeliers: er hoefde maar iets te gebeuren, waardoor ze in de problemen kwamen. Bijvoorbeeld: stijging van broodprijzen

• Meer dan de helft van de inwoners van Amsterdam hadden geen vast werk en/of inkomen. Zo lang het goed ging in Amsterdam maakte dit nog niet uit.

• In het oosten en noorden van Nederland kwam er nog veel meer armoede voor: mensen leefden vooral als 'kleine' boer. Voor hen leverde de handel niet zo veel op. 

Armenzorg

1. Kerk 

2. Gilden

3. Rijke burgers

4. Stadsoverheid

Arm & opgesloten: bedelen verboden

• Rasphuis: voor mannen
  
• Spinhuis: voor vrouwen
  

Wat was het: tuchthuis waar je werd opgevoed in ijverig zijn, ipv lui (bedelen)

Bestudeer de bron.

Welk begrip past bij wat er zich hier afspeelt?

1. armenzorg
2. kinderarbeid
3. sociale kwestie
4. verzorgingsstaat

Hoe heet de gevangenis voor mannen in de 17e eeuw?

1. rasphuis
2. spinhuis

Hoe heet de gevangenis voor vrouwen in de 17e eeuw?

1. rasphuis
2. spinhuis

Vrijheid

• In de Republiek was meer vrijheid en tolerantie dan in andere landen.

• De bestuurders van de Republiek vertelden de mensen niet hoe ze moesten leven of welke godsdienst ze moesten aanhangen.

• Veel geleerden konden in de Republiek (meestal) schrijven wat ze wilden, zonder gevaar te lopen

Hugo de Groot

1583-1645

• Hugo de Groot schreef boeken over                                                       geschiedenis, wetgeving en godsdienst. 
• Hij kwam in conflict met stadhouder                                     Maurits en werd gevangen gezet. Hij ontsnapte naar Frankrijk in een boekenkist.                                                        
• Sommige van zijn ideeën worden vandaag nog steeds gebruikt.

Regels voor oorlogen

• Landen mochten alleen vechten voor zelfverdediging, of om andere goede redenen (oorlogsrecht).
• Hieruit ontstond later het volkerenrecht (regels die gelden tussen staten).
• Vrije zee, iedereen moest vrij kunnen reizen over zee (zee is van niemand)  

Wetenschap

• Voor rijke inwoners van de Republiek was het mogelijk om te gaan studeren aan universiteiten.

• Wetenschappers delen kennis en de resultaten van hun onderzoeken.

• Bekende Nederlandse wetenschappers waren Christiaan Huygens en Antoni van Leeuwenhoek (microscoop)

Atlas Major

1662

Joan Blaeu brengt een grote hoeveelheid kaarten

en tekeningen uit, gebundeld in een serie boeken: de Atlas Major

Schilderkunst

Ook in de schilderkunst is er een Gouden Eeuw.

Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer, Jan Steen en Frans Hals zijn de belangrijkste Nederlandse schilders uit die tijd

Welke uitvinding werd door een Nederlander gedaan tijdens de Gouden Eeuw?

1. Microscoop
2. Telescoop
3. Brandweerslang
4. Duikboot

Sleep onderstaande woorden naar de juiste afbeelding

Spinoza

Stapelmarkt

VOC

WIC

Michiel de Ruyter

Rembrandt van Rijn